Gazâlî, neden ve etki arasında bir ilişki olduğunu kabul eder, ancak bu ilişkinin zorunlu olduğunu reddeder 15. Ona göre, her olayın nedeni Tanrı'dır ve Tanrı, mutlak irade ve kudret sahibi olarak evrende belli bir düzen (sünnetullah) gözetir 15.
Gazâlî, filozofların nedensellik anlayışını eleştirerek, sebep ve sonuç arasındaki ilişkinin alışkanlıklardan kaynaklandığını ve bu ilişkinin zorunlu olmadığını savunur 5. Gerçek neden olarak Tanrı ve melekleri gösterir 4.
Nedenselliğin üç şartı: 1. Korelasyon: Değişkenler arasında bir ilişki olmalıdır. 2. Zaman sırası: Neden olan olay, sonuçtan önce gerçekleşmelidir. 3. Üçüncü faktör etkisi: İki değişkeni etkileyen başka bir faktör bulunmamalıdır.
{"bzhb0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"answers","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/travel","title":"Seyahat","id":"travel"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"className":"PortalHeader-User"},"userIdProps":{"flag":"skin","lang":"tr","host":"yandex.com.tr","project":"neurolib","queryParams":{"utm_source":"portal-neurolib"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fyacevap%2Fc%2Fdiger%2Fq%2Fgazaliye-gore-nedenselligin-kaynagi-nedir-3192360532%3Flr%3D213%26ncrnd%3D85470","tld":"com.tr"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Yapay zeka ile bul","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"neurolib_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"2753884461756253141","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1756253177788718-4499300731726390603-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-19-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"bzhbw01-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header"},"bzhb1":{"state":{"links":[{"id":"main","url":"/yacevap","title":"Ana Sayfa","target":"_self"},{"id":"technologies","url":"/yacevap/c/teknoloji","title":"Teknoloji","target":"_self"},{"id":"psychology-and-relationships","url":"/yacevap/c/psikoloji-ve-iliskiler","title":"Psikoloji ve İlişkiler","target":"_self"},{"id":"science-and-education","url":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim","title":"Bilim ve Eğitim","target":"_self"},{"id":"food","url":"/yacevap/c/yemek","title":"Yemek","target":"_self"},{"id":"culture-and-art","url":"/yacevap/c/kultur-ve-sanat","title":"Kültür ve Sanat","target":"_self"},{"id":"tv-and-films","url":"/yacevap/c/filmler-ve-diziler","title":"Filmler ve Diziler","target":"_self"},{"id":"economics-and-finance","url":"/yacevap/c/ekonomi-ve-finans","title":"Ekonomi ve Finans","target":"_self"},{"id":"games","url":"/yacevap/c/oyun","title":"Oyun","target":"_self"},{"id":"sport","url":"/yacevap/c/spor","title":"Spor","target":"_self"},{"id":"beauty-and-style","url":"/yacevap/c/guzellik-ve-moda","title":"Güzellik ve Moda","target":"_self"},{"id":"useful-tips","url":"/yacevap/c/faydali-ipuclari","title":"Faydalı İpuçları","target":"_self"},{"id":"auto","url":"/yacevap/c/otomobil","title":"Otomobil","target":"_self"},{"id":"law","url":"/yacevap/c/hukuk","title":"Hukuk","target":"_self"},{"id":"travel","url":"/yacevap/c/seyahat","title":"Seyahat","target":"_self"},{"id":"animals-and-nature","url":"/yacevap/c/hayvanlar-ve-doga","title":"Hayvanlar ve doğa","target":"_self"},{"id":"health","url":"/yacevap/c/saglik","title":"Sağlık","target":"_self"},{"id":"other","url":"/yacevap/c/diger","title":"Diğer","target":"_self"}],"activeLinkId":"other","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"bzhbw02-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header-categories"},"bzhb2":{"state":{"tld":"com.tr","markdown":"Gazâlî'ye göre **nedenselliğin kaynağı Tanrı'dır** [```1```](https://www.islamiarastirmalar.com/journal_article/gazalide-nedensellik-causation-in-ghazali/)[```4```](https://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/hasan_aydin_gazzali_hume_nedensellik.pdf). \n\nGazâlî, neden ve etki arasında bir ilişki olduğunu kabul eder, ancak bu ilişkinin zorunlu olduğunu reddeder [```1```](https://www.islamiarastirmalar.com/journal_article/gazalide-nedensellik-causation-in-ghazali/)[```5```](https://www.researchgate.net/publication/309380881_Her_Degismenin_Bir_Nedeni_Vardir_Sentetik_A_Priori_Onermesi_Dogrultusunda_Kant_Hume_ve_Gazali'de_Nedensellik_Ilkesi). Ona göre, her olayın nedeni Tanrı'dır ve Tanrı, mutlak irade ve kudret sahibi olarak evrende belli bir düzen (sünnetullah) gözetir [```1```](https://www.islamiarastirmalar.com/journal_article/gazalide-nedensellik-causation-in-ghazali/)[```5```](https://www.researchgate.net/publication/309380881_Her_Degismenin_Bir_Nedeni_Vardir_Sentetik_A_Priori_Onermesi_Dogrultusunda_Kant_Hume_ve_Gazali'de_Nedensellik_Ilkesi). \n\nGazâlî, filozofların nedensellik anlayışını eleştirerek, sebep ve sonuç arasındaki ilişkinin alışkanlıklardan kaynaklandığını ve bu ilişkinin zorunlu olmadığını savunur [```5```](https://www.researchgate.net/publication/309380881_Her_Degismenin_Bir_Nedeni_Vardir_Sentetik_A_Priori_Onermesi_Dogrultusunda_Kant_Hume_ve_Gazali'de_Nedensellik_Ilkesi). Gerçek neden olarak Tanrı ve melekleri gösterir [```4```](https://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/hasan_aydin_gazzali_hume_nedensellik.pdf).","sources":[{"sourceId":1,"url":"https://sorularlaislamiyet.com/gazali-ile-ibn-rusd-arasindaki-nedensellik-tartismasinin-mahiyeti-nedir","title":"Gazali ile İbn Rüşd Arasındaki Nedensellik Tartışmasının...","shownUrl":"https://sorularlaislamiyet.com/gazali-ile-ibn-rusd-arasindaki-nedensellik-tartismasinin-mahiyeti-nedir","rel":"nofollow"},{"sourceId":2,"url":"https://studylibtr.com/doc/1333956/gaz%C3%A2l%C3%AE-nin-nedensellik-ve-%C3%A2detullah-d%C3%BC%C5%9F%C3%BCncesi","title":"Gazâlî`Nin Nedensellik ve Âdetullah Düşüncesi","shownUrl":"https://studylibtr.com/doc/1333956/gaz%C3%A2l%C3%AE-nin-nedensellik-ve-%C3%A2detullah-d%C3%BC%C5%9F%C3%BCncesi","rel":"nofollow"},{"sourceId":3,"url":"https://9lib.net/article/nedenselli%CC%87k-gaz%C3%A2l%C3%AE-d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnce-si%CC%87stemi%CC%87nde-i%CC%87rade-varli%C4%9Fi-olarak-tanri.z3dl9n6d","title":"Nedensellik - Gazâlî’nin Düşünce Sisteminde İrade Varlığı...","shownUrl":"https://9lib.net/article/nedenselli%CC%87k-gaz%C3%A2l%C3%AE-d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnce-si%CC%87stemi%CC%87nde-i%CC%87rade-varli%C4%9Fi-olarak-tanri.z3dl9n6d","rel":"nofollow"},{"sourceId":4,"url":"https://isamveri.org/pdfdrg/D02498/2016_1/2016_1_OKSARY.pdf","title":"Çukurova Üniversitesi","shownUrl":"https://isamveri.org/pdfdrg/D02498/2016_1/2016_1_OKSARY.pdf","rel":"nofollow"},{"sourceId":5,"url":"https://www.islamiarastirmalar.com/journal_article/gazalide-nedensellik-causation-in-ghazali/","title":"Gazâlî’de Nedensellik - İslami Araştırmalar Dergisi","shownUrl":"https://www.islamiarastirmalar.com/journal_article/gazalide-nedensellik-causation-in-ghazali/","rel":"nofollow"}],"isHermione":false,"headerProps":{"header":"Gazaliye göre nedenselliğin kaynağı nedir?","homeUrl":"/yacevap","categoryUrl":"/yacevap/c/diger","categoryTitle":"Diğer","canUseNativeShare":false,"tags":[{"href":"/yacevap/t/felsefe","text":"Felsefe"},{"href":"/yacevap/t/din","text":"Din"},{"href":"/yacevap/t/nedensellik","text":"Nedensellik"}],"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"YazekaAnswers","title":"Bu yanıtta yanlış olan ne?","checkBoxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]}}]},"suggestProps":{"suggestItems":[{"id":0,"text":"Gazalî'nin diğer önemli eserleri nelerdir?","url":"/search?text=Gaz%C3%A2l%C3%AE%27nin+%C3%B6nemli+eserleri&promo=force_neuro"},{"id":1,"text":"İlahi irade kavramı nasıl açıklanır?","url":"/search?text=Gaz%C3%A2l%C3%AE%27ye+g%C3%B6re+ilahi+irade&promo=force_neuro"},{"id":2,"text":"Gazâlî'nin nedensellik teorisi nedir?","url":"/search?text=Gaz%C3%A2l%C3%AE%27nin+nedensellik+teorisi&promo=force_neuro"},{"id":-1,"url":"/search?text=Gazaliye+g%C3%B6re+nedenselli%C4%9Fin+kayna%C4%9F%C4%B1+nedir%3F&promo=force_neuro","text":"Daha fazla bilgi"}]},"feedbackProps":{"feature":"YazekaAnswers","baseProps":{"metaFields":{"yandexuid":"2753884461756253141","reqid":"1756253177788718-4499300731726390603-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-19-BAL"}},"positiveCheckboxLabels":[{"value":"Yanıtı çok beğendim"},{"value":"Yanıtta gerekli bilgiler var"},{"value":"Kolay anlaşılır"},{"value":"Diğer"}],"negativeCheckboxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]},"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1756253177788718-4499300731726390603-balancer-l7leveler-kubr-yp-klg-19-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"bzhbw03-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"question"},"bzhb3":{"state":{"relatedMaterials":[{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.sosyalbilimlervakfi.org/tr/sozluk/nedensellik/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://teyit.org/dosya/korelasyon-nedensellik-degildir?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/nedensellik_bagi_hukuk?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://hukukif.com/nedensellik-bagi/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://melihagraz.medium.com/nedensellik-c3a8199e648e?size=16&stub=1"],"header":"Nedenselliğin 3 şartı nedir?","teaser":"Nedenselliğin üç şartı: 1. Korelasyon: Değişkenler arasında bir ilişki olmalıdır. 2. Zaman sırası: Neden olan olay, sonuçtan önce gerçekleşmelidir. 3. Üçüncü faktör etkisi: İki değişkeni etkileyen başka bir faktör bulunmamalıdır.","href":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim/q/nedenselligin-3-sarti-nedir-776989649","tags":[{"href":"/yacevap/t/bilim","text":"Bilim"},{"href":"/yacevap/t/felsefe","text":"Felsefe"},{"href":"/yacevap/t/nedensellik","text":"Nedensellik"},{"href":"/yacevap/t/psikoloji","text":"Psikoloji"},{"href":"/yacevap/t/analiz","text":"Analiz"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/nedensellik-nedir-ne-demek-5546?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://hukukif.com/nedensellik-bagi/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wikipedia.org/wiki/Nedensellik?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.filomythos.com/nedensellik-felsefede-sebep-sonuc-ve-zorunlulugun-dogasi/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.frmtr.com/felsefe/4389171-nedensellik-nedir.html?size=16&stub=1"],"header":"Nedensellik nedir kısaca?","teaser":"Nedensellik, bir olayın (nedenin) başka bir olaya (sonuca) zorunlu olarak yol açması durumudur.","href":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim/q/nedensellik-nedir-kisaca-3839843267","tags":[{"href":"/yacevap/t/felsefe","text":"Felsefe"},{"href":"/yacevap/t/bilim","text":"Bilim"},{"href":"/yacevap/t/nedensellik","text":"Nedensellik"}]}],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"bzhbw04-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"related"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"related"},"bzhb4":{"state":{"tld":"com.tr","isIos":false,"isQuestionPage":true,"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"bzhbw05-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"ask_question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"ask_question"},"bzhb5":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"url":"https://www.tiktok.com/@yandex.turkiye","type":"tiktok","title":"TikTok"},{"url":"https://www.youtube.com/@YandexTurkiye","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://www.facebook.com/YandexComTr","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://www.instagram.com/yandex__turkiye/","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://x.com/yndxturkiye","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"disclaimer":"Seçili sitelerdeki metinlere göre Yazeka tarafından oluşturulan yanıtlardır. Hatalar içerebilir. Önemli bilgileri kontrol ediniz.","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"bzhbw06-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"footer"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"footer"}}