• Buradasın

    Büyük ünlü uyumu nedir?

    Yazeka

    Arama sonuçlarına göre oluşturuldu

    Büyük ünlü uyumu, bir kelimenin hecelerindeki ünlülerin ince veya kalın olmasıyla ilgili bir ses uyumudur 234.
    Kuralları:
    • İlk hecede kalın ünlü (a, ı, o, u) varsa, diğer hecelerdeki ünlüler de kalın olur 123. Örnek: adım, ayak 12.
    • İlk hecede ince ünlü (e, i, ö, ü) varsa, diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur 123. Örnek: beşik, bilezik 12.
    İstisnalar:
    • Tek heceli kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz 123.
    • Birleşik kelimelerde (bitişik yazılan) büyük ünlü uyumu aranmaz 123.
    • Yabancı kökenli kelimelerde büyük ünlü uyumu aranmaz 124.
    • Bazı eklerde büyük ünlü uyumu aranmaz: -ki, -yor, -ken, -mtırak, -gil, -leyin, -daş 124.
    Örnekler:
    • Türkçemiz (ince, ince, ince) 3.
    • Vatanım (kalın, kalın, kalın) 3.
    • Tiyatro (ince, kalın, kalın) 3.
    • Kalemlik (kalın, ince, ince) 3.

    Konuyla ilgili materyaller

    Küçük ünlü uyumu nedir?

    Küçük ünlü uyumu, Türkçedeki ses uyumlarından biridir ve düz ünlü ile yuvarlak ünlülerin belirli kurallara göre sıralanmasını ifade eder. Küçük ünlü uyumunun iki kuralı vardır: 1. Düzlük kuralı: Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde düz ünlü (a, e, ı, i) varsa, bunu izleyen tüm hecelerde de düz ünlü bulunmalıdır. 2. Yuvarlaklık kuralı: Bir sözcüğün herhangi bir hecesinde yuvarlak ünlü (o, ö, u, ü) varsa, bunu izleyen ilk hecede geniş düz (a, e) veya dar yuvarlak (u, ü) ünlü bulunmalıdır. Küçük ünlü uyumuna uymayan bazı kelimeler: avuç; çamur; kavun; kavuşmak; yağmur. Yabancı dillerden gelen kelimelerde küçük ünlü uyumu aranmaz: aktör; alkol; bandrol; daktilo; doktor.

    Büyük Ünlü Uyumuna uymayan Türkçe kelimeler var mı?

    Evet, büyük ünlü uyumuna uymayan Türkçe kelimeler vardır. Bazı örnekler: - anne; - dahi; - elma; - hangi; - inanmak; - kardeş; - şişman.

    Küçük ve büyük ünlü uyumuna uymayan kelimeler nelerdir?

    Küçük ve büyük ünlü uyumuna uymayan kelimelerden bazıları şunlardır: Küçük ünlü uyumuna uymayan kelimeler: avuç, avurt, çamur, kabuk, kavuk, kavun, kavurmak, kavuşmak, savurmak, yağmur; aktör, alkol, bandrol, daktilo, kabul, doktor, muzır, mühim, mümin, müzik, profesör, radyo, vakur; kuralcı, güzellik. Büyük ünlü uyumuna uymayan kelimeler: anne, dahi, elma, hangi, hani, inanmak, kardeş, şişman; ahenk, badem, ceylan, çiroz, dükkân, fidan, gazete, hamsi, kestane, limon, model, nişasta, pehlivan, selam, tiyatro, viraj, ziyaret; akşam-leyin, bakla-gil, çalışır-ken, ekşi-mtırak, yürü-yor. Ayrıca, -gil, -ken, -leyin, -mtırak, -yor ekleri büyük ünlü uyumuna uymaz. Büyük ünlü uyumu, Türkçe kelimeler için geçerli olup, yabancı kökenli kelimelerde aranmaz.

    Düz ünlüler hangileri?

    Düz ünlüler şunlardır: a; e; ı; i.

    Büyük ünlü uyumunu bozan ekler nelerdir?

    Büyük ünlü uyumunu bozan ekler şunlardır: -ki (aitlik eki); -yor (şimdiki zaman eki); -ken (zarf-fiil eki); -mtırak (sıfattan sıfat yapan ek); -gil; -leyin; -daş/-taş (isimden isim yapan ek). Örnekler: akşam-leyin; bakla-gil-ler; çalışır-ken; ekşi-mtırak; yürü-yor.

    Ünlü ile ünsüz arasındaki fark nedir?

    Ünlü (sesli) harfler ve ünsüz (sessiz) harfler arasındaki temel fark, seslerin ağızdan çıkarken bir engele uğrayıp uğramamasıdır. Ünlü harfler, ağızdan çıkarken herhangi bir ses engeline takılmadan çıkarlar. Ünsüz harfler, tek başına söylenemeyen, ancak bir ünlü harf yardımıyla sese dönüşebilen harflerdir.

    Büyük-küçük ünlü uyumu kaça ayrılır?

    Büyük ünlü uyumu ve küçük ünlü uyumu olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. 1. Büyük Ünlü Uyumu: - Türkçe bir kelimenin ilk hecesindeki ünlü kalın ise diğer hecelerdeki ünlüler de kalın, ilk hecesindeki ünlü ince ise diğer hecelerdeki ünlüler de ince olur. 2. Küçük Ünlü Uyumu: - Türkçe bir kelimede düz ünlüden sonra düz (a, e, ı, i), yuvarlak ünlüden sonra yuvarlak dar (u, ü) veya düz geniş (a, e) ünlüler bulunur.