Sürmene halkının kökeni, MÖ 8. yüzyılda Milet kolonicilerinin Trabzon'a yerleşmesiyle başlamıştır . Bu dönemde Kolhis halkları olarak tanımlanan yerli halkla ticaret yapmışlar ve Sürmene, kolonicilerle yerli halkın ticaret merkezi olarak kurulmuştur .
Daha sonra Pontus Krallığı ve Roma İmparatorluğu dönemlerinde de farklı toplulukların yerleşim yeri olmuştur . 15. yüzyılda Akkoyunlu Türkmenlerinin bölgeye yerleştirilmesiyle de Sürmene'nin etnik yapısı çeşitlenmiştir .