Herakleitos, arkhe'yi (ilk madde) ateş olarak açıklamıştır çünkü ateş, sürekli bir değişim ve dönüşüm içindedir 13. Her şey ateşten meydana gelir ve sonunda ateşe geri döner; bu nedenle ateş, hem ana madde hem de değişimin kendisidir 14.

Herakleitos'a göre, evren zıt unsurların çatışması sayesinde uyum sağlar ve bu çatışma, oluşun ve varlığın temel koşuludur 15. Ateş, bu çatışmalı ve çelişkili dönüşüm içindeki evrenin maddi karşılığıdır 3.

Ayrıca, ateşin sürekli yanması, varlığın geçiciliğini ve sürekliliğini simgeler 3. Ateş, kendini yok ederek başka biçimlere dönüşür ve bu dönüşümde kendini yeniden üretir 3.

Herakleitos, logos adını verdiği evrensel yasa doğrultusunda evrenin işlediğini savunur 45. Ona göre, ateş bu yasanın maddi karşılığıdır 4.