Hayy bin Yakzan, ıssız bir adada tek başına büyüyen Hayy'ın, doğayı gözlemleyerek ve düşünerek Mutlak Varlık'a ulaşmasını anlatır. Hayy, adada çeşitli deneyimler yaşar: Ölüm ve yaşam üzerine düşünceler: Annesi ceylanın ölümüyle hayatın anlamını sorgular. Kesrette vahdet: Doğadaki varlıkların benzerliğini fark eder ve bir yaratıcı olduğuna inanır. Tefekkür ve Allah'ı bulma: Akleterek Tanrı'yı anlamaya çalışır ve ahlaki bir düzen oluşturur. Eserde ayrıca, Hayy'ın dini peygamber ve kutsal kitap aracılığıyla öğrenen Absal ile karşılaşması ve iki farklı inanç sisteminin örtüşmesi ele alınır.