Avarız sayımları, Osmanlı İmparatorluğu'nda yerleşim birimlerindeki vergi mükelleflerinin ve vergiden muaf askerîlerin kaydedildiği sayımlardır 1.
Bu sayımlarda, hane reisi olan dul kadınlar da dahil edilmiştir 1. Ayrıca, kişilerin gelir seviyeleri (âlâ, evsat, ednâ) de bazı defterlerde belirtilmiştir 1.
Avarız vergileri, başlangıçta olağanüstü hallerde toplanan vergilerdi, ancak zamanla sürekli vergi hâline gelmiştir 23.
Avarız defteri, Osmanlı İmparatorluğu'nda vergi ve harçların düzenli bir şekilde toplanması için kullanılan bir defterdir. Bu defterde, vergi mükelleflerinin adları, vergi miktarları, ödeme tarihleri ve vergi türleri gibi bilgiler kaydedilirdi.
Avarız vergisi, Osmanlı Devleti'nde doğal afet ve savaş gibi olağanüstü durumlarda toplanan vergidir. Bu vergi, hem Müslümanlardan hem de gayrimüslimlerden alınırdı.
Avarız, tarih bağlamında Osmanlı Devleti'nde olağanüstü durumlarda, özellikle savaş giderlerini karşılamak amacıyla toplanan vergiyi ifade eder. Bu vergi, hane başına veya kişi sayısına göre alınırdı ve zamanla düzenli bir vergiye dönüştü.
{"cowe0":{"state":{"logoProps":{"url":"https://yandex.com.tr"},"formProps":{"action":"https://yandex.com.tr/search","searchLabel":"Bul"},"services":{"activeItemId":"answers","items":[{"url":"https://yandex.com.tr/gundem","title":"Gündem","id":"agenda"},{"url":"https://yandex.com.tr/shopping","title":"Alışveriş","id":"shopping"},{"url":"https://yandex.com.tr/finance","title":"Finans","id":"finance"},{"url":"https://yandex.com.tr/yacevap","title":"YaCevap","id":"answers"},{"url":"https://yandex.com.tr/video/search?text=popüler+videolar","title":"Video","id":"video"},{"url":"https://yandex.com.tr/gorsel","title":"Görsel","id":"images"}]},"userProps":{"loggedIn":false,"ariaLabel":"Menü","plus":false,"birthdayHat":false,"child":false,"isBirthdayUserId":true,"className":"PortalHeader-User"},"userIdProps":{"flag":"skin","lang":"tr","host":"yandex.com.tr","project":"neurolib","queryParams":{"utm_source":"portal-neurolib"},"retpath":"https%3A%2F%2Fyandex.com.tr%2Fyacevap%2Fc%2Fbilim-ve-egitim%2Fq%2Favariz-sayimlari-nedir-142320122%3Flr%3D213%26ncrnd%3D43896","tld":"com.tr"},"suggestProps":{"selectors":{"form":".HeaderForm","input":".HeaderForm-Input","submit":".HeaderForm-Submit","clear":".HeaderForm-Clear","layout":".HeaderForm-InputWrapper"},"suggestUrl":"https://yandex.com.tr/suggest/suggest-ya.cgi?show_experiment=222&show_experiment=224","deleteUrl":"https://yandex.com.tr/suggest-delete-text?srv=web&text_to_delete=","suggestPlaceholder":"Yapay zeka ile bul","platform":"desktop","hideKeyboardOnScroll":false,"additionalFormClasses":["mini-suggest_theme_tile","mini-suggest_overlay_tile","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_prevent-empty_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_personal_yes","mini-suggest_type-icon_yes","mini-suggest_rich_yes","mini-suggest_overlay_dark","mini-suggest_large_yes","mini-suggest_copy-fact_yes","mini-suggest_clipboard_yes","mini-suggest_turboapp_yes","mini-suggest_expanding_yes","mini-suggest_affix_yes","mini-suggest_carousel_yes","mini-suggest_traffic_yes","mini-suggest_re-request_yes","mini-suggest_source_yes","mini-suggest_favicon_yes","mini-suggest_more","mini-suggest_long-fact_yes","mini-suggest_hide-keyboard_yes","mini-suggest_clear-on-submit_yes","mini-suggest_focus-on-change_yes","mini-suggest_short-fact_yes","mini-suggest_app_yes","mini-suggest_grouping_yes","mini-suggest_entity-suggest_yes","mini-suggest_redesigned-navs_yes","mini-suggest_title-multiline_yes","mini-suggest_type-icon-wrapped_yes","mini-suggest_fulltext-highlight_yes","mini-suggest_fulltext-insert_yes","mini-suggest_lines_multi"],"counter":{"service":"neurolib_com_tr_desktop","url":"//yandex.ru/clck/jclck","timeout":300,"params":{"dtype":"stred","pid":"0","cid":"2873"}},"noSubmit":false,"formAction":"https://yandex.com.tr/search","tld":"com.tr","suggestParams":{"srv":"serp_com_tr_desktop","wiz":"TrWth","yu":"1872869201754438736","lr":213,"uil":"tr","fact":1,"v":4,"use_verified":1,"safeclick":1,"skip_clickdaemon_host":1,"rich_nav":1,"verified_nav":1,"rich_phone":1,"use_favicon":1,"nav_favicon":1,"mt_wizard":1,"history":1,"nav_text":1,"maybe_ads":1,"icon":1,"hl":1,"n":10,"portal":1,"platform":"desktop","mob":0,"extend_fw":1,"suggest_entity_desktop":"1","entity_enrichment":"1","entity_max_count":"5"},"disableWebSuggest":false},"context":{"query":"","reqid":"1754438782074087-13137015787058417039-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-147-BAL","lr":"213","aliceDeeplink":"{\"text\":\"\"}"},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"cowew01-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header"},"cowe1":{"state":{"links":[{"id":"main","url":"/yacevap","title":"Ana Sayfa","target":"_self"},{"id":"technologies","url":"/yacevap/c/teknoloji","title":"Teknoloji","target":"_self"},{"id":"psychology-and-relationships","url":"/yacevap/c/psikoloji-ve-iliskiler","title":"Psikoloji ve İlişkiler","target":"_self"},{"id":"science-and-education","url":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim","title":"Bilim ve Eğitim","target":"_self"},{"id":"food","url":"/yacevap/c/yemek","title":"Yemek","target":"_self"},{"id":"culture-and-art","url":"/yacevap/c/kultur-ve-sanat","title":"Kültür ve Sanat","target":"_self"},{"id":"tv-and-films","url":"/yacevap/c/filmler-ve-diziler","title":"Filmler ve Diziler","target":"_self"},{"id":"economics-and-finance","url":"/yacevap/c/ekonomi-ve-finans","title":"Ekonomi ve Finans","target":"_self"},{"id":"games","url":"/yacevap/c/oyun","title":"Oyun","target":"_self"},{"id":"sport","url":"/yacevap/c/spor","title":"Spor","target":"_self"},{"id":"beauty-and-style","url":"/yacevap/c/guzellik-ve-moda","title":"Güzellik ve Moda","target":"_self"},{"id":"useful-tips","url":"/yacevap/c/faydali-ipuclari","title":"Faydalı İpuçları","target":"_self"},{"id":"auto","url":"/yacevap/c/otomobil","title":"Otomobil","target":"_self"},{"id":"law","url":"/yacevap/c/hukuk","title":"Hukuk","target":"_self"},{"id":"travel","url":"/yacevap/c/seyahat","title":"Seyahat","target":"_self"},{"id":"animals-and-nature","url":"/yacevap/c/hayvanlar-ve-doga","title":"Hayvanlar ve doğa","target":"_self"},{"id":"health","url":"/yacevap/c/saglik","title":"Sağlık","target":"_self"},{"id":"other","url":"/yacevap/c/diger","title":"Diğer","target":"_self"}],"activeLinkId":"science-and-education","title":"Kategoriler","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"cowew02-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"header-categories"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"header-categories"},"cowe2":{"state":{"tld":"com.tr","markdown":"**Avarız sayımları**, Osmanlı İmparatorluğu'nda **yerleşim birimlerindeki vergi mükelleflerinin ve vergiden muaf askerîlerin** kaydedildiği sayımlardır [```1```](https://aof.sorular.net/sorucevap/avariz-tahrirleri-nedir).\n\nBu sayımlarda, hane reisi olan dul kadınlar da dahil edilmiştir [```1```](https://aof.sorular.net/sorucevap/avariz-tahrirleri-nedir). Ayrıca, kişilerin gelir seviyeleri (âlâ, evsat, ednâ) de bazı defterlerde belirtilmiştir [```1```](https://aof.sorular.net/sorucevap/avariz-tahrirleri-nedir).\n\nAvarız vergileri, başlangıçta olağanüstü hallerde toplanan vergilerdi, ancak zamanla sürekli vergi hâline gelmiştir [```2```](https://aipedi.com/avariz/)[```3```](https://islamansiklopedisi.org.tr/avariz--vergi).","sources":[{"sourceId":1,"url":"https://aof.sorular.net/sorucevap/avariz-tahrirleri-nedir","title":"Osmanlı merkez ve taşra... - aof.sorular.net","shownUrl":"https://aof.sorular.net/sorucevap/avariz-tahrirleri-nedir"},{"sourceId":2,"url":"https://aipedi.com/avariz/","title":"Avârız – Aipedi","shownUrl":"https://aipedi.com/avariz/"},{"sourceId":3,"url":"https://islamansiklopedisi.org.tr/avariz--vergi","title":"AVÂRIZ - TDV İslâm Ansiklopedisi","shownUrl":"https://islamansiklopedisi.org.tr/avariz--vergi"},{"sourceId":4,"url":"https://www.mardinlife.com/bilgi-sayfasi/avariz-ne-demek-avariz-vergisi-nedir-osmanlida-avariz-vergisi-nasil-uygulanmistir","title":"Avarız Ne Demek? Avarız Vergisi Nedir? Osmanlı'da Avarız...","shownUrl":"https://www.mardinlife.com/bilgi-sayfasi/avariz-ne-demek-avariz-vergisi-nedir-osmanlida-avariz-vergisi-nasil-uygulanmistir"},{"sourceId":5,"url":"https://anabilgi.anadolu.edu.tr/?contentId=203822","title":"Index","shownUrl":"https://anabilgi.anadolu.edu.tr/?contentId=203822"}],"isHermione":false,"headerProps":{"header":"Avarız sayımları nedir?","homeUrl":"/yacevap","categoryUrl":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim","categoryTitle":"Bilim ve Eğitim","canUseNativeShare":false,"extralinksItems":[{"variant":"reportFeedback","reportFeedback":{"feature":"YazekaAnswers","title":"Bu yanıtta yanlış olan ne?","checkBoxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]}}],"tags":[{"href":"/yacevap/t/tarih","text":"#Tarih"},{"href":"/yacevap/t/osmanliimparatorlugu","text":"#Osmanlıİmparatorluğu"},{"href":"/yacevap/t/vergi","text":"#Vergi"},{"href":"/yacevap/t/sosyaltarih","text":"#SosyalTarih"}]},"suggestProps":{"suggestItems":[{"id":0,"text":"Osmanlı'da vergi sistemi nasıl işliyordu?","url":"/search?text=Osmanl%C4%B1%27da+vergi+sistemi&promo=force_neuro"},{"id":1,"text":"Avarızda gelir seviyeleri nasıl belirlenirdi?","url":"/search?text=Avar%C4%B1zda+gelir+seviyeleri+nas%C4%B1l+belirlenirdi%3F&promo=force_neuro"},{"id":2,"text":"Avarız vergileri nasıl toplanırdı?","url":"/search?text=Avar%C4%B1z+vergisi+nas%C4%B1l+toplan%C4%B1rd%C4%B1%3F&promo=force_neuro"},{"id":-1,"url":"/search?text=Avar%C4%B1z+say%C4%B1mlar%C4%B1+nedir%3F&promo=force_neuro","text":"Daha fazla bilgi"}]},"feedbackProps":{"feature":"YazekaAnswers","baseProps":{"metaFields":{"yandexuid":"1872869201754438736","reqid":"1754438782074087-13137015787058417039-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-147-BAL"}},"positiveCheckboxLabels":[{"value":"Yanıtı çok beğendim"},{"value":"Yanıtta gerekli bilgiler var"},{"value":"Kolay anlaşılır"},{"value":"Diğer"}],"negativeCheckboxLabels":[{"value":"Uygunsuz veya aşağılayıcı yanıt"},{"value":"Soruma yanıt verilmedi"},{"value":"Bilgi hataları var"},{"value":"Bilgi yetersiz"},{"value":"Bilgi güncel değil"},{"value":"Görüntüleme hataları"},{"value":"Yanıtta kullanılan kaynaklar güvenilir değil"},{"value":"Bu soru için yanıt gerekmiyor"},{"value":"Diğer"}]},"dialogStoreProps":{"baseUrl":"","baseUrlWs":""},"globalStoreProps":{"imageBackendUrl":"https://yandex.com.tr/images-apphost/image-download?cbird=171","query":"","retina":false,"avatarId":"0","isHermione":false,"isMacOS":false,"tld":"com.tr","isEmbeddedFuturis":false,"isLoggedIn":false,"brand":"yazeka","reqId":"1754438782074087-13137015787058417039-balancer-l7leveler-kubr-yp-sas-147-BAL","device":{"isIOS":false,"platform":"desktop"}},"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"cowew03-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"question"},"cowe3":{"state":{"relatedMaterials":[{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/avariz-vergisi-nedir-ne-demek-46026?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://feeddi.com/avariz-defteri-ne-demek?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://suzerseyahat.com.tr/avariz-defterleri-ne-demek/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://islamansiklopedisi.org.tr/avariz--vergi?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.academia.edu/5204053/Demografi_Tarihi_A%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan_Avar%C4%B1z_ve_Cizye_Defterleri?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/ekonomi-ve-finans/q/avariz-defteri-nedir-4144364304","header":"Avarız defteri nedir?","teaser":"Avarız defteri, Osmanlı İmparatorluğu'nda vergi ve harçların düzenli bir şekilde toplanması için kullanılan bir defterdir. Bu defterde, vergi mükelleflerinin adları, vergi miktarları, ödeme tarihleri ve vergi türleri gibi bilgiler kaydedilirdi.","tags":[{"href":"/yacevap/t/tarih","text":"#Tarih"},{"href":"/yacevap/t/osmanliimparatorlugu","text":"#Osmanlıİmparatorluğu"},{"href":"/yacevap/t/vergi","text":"#Vergi"},{"href":"/yacevap/t/ekonomi","text":"#Ekonomi"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.academia.edu/5204053/Demografi_Tarihi_A%C3%A7%C4%B1s%C4%B1ndan_Avar%C4%B1z_ve_Cizye_Defterleri?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dayibilir.com/soru/416643/avariz-defteri-nedir?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/kutuphane.kayseri.bel.tr/Content/ebook/avariz-ve-cizye-1/files/basic-html/page193.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.aysetulun.com/12293-ans-a-avariz/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://belleten.gov.tr/eng/full-text/1942/tur?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim/q/avariz-defteri-hangi-tarihleri-kapsar-2243457151","header":"Avarız defteri hangi tarihleri kapsar?","teaser":"Avarız defterleri, 17. ve 18. yüzyılları kapsayan Osmanlı demografi tarihinin önemli kaynaklarını oluşturur.","tags":[{"href":"/yacevap/t/tarih","text":"#Tarih"},{"href":"/yacevap/t/osmanli","text":"#Osmanlı"},{"href":"/yacevap/t/demografi","text":"#Demografi"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/avariz-vergisi-nedir-ne-demek-46026?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.facebook.com/100079740136525/posts/520718828026783/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://dinibilgi.com.tr/osmanlida-avariz-vergisi-nedir/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://vergidosyasi.com/2017/12/31/avariz-vergisi/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://eodev.com/gorev/19965024?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/hukuk/q/avariz-vergisi-nedir-955350379","header":"Avarız vergisi nedir?","teaser":"Avarız vergisi, Osmanlı Devleti'nde doğal afet ve savaş gibi olağanüstü durumlarda toplanan vergidir. Bu vergi, hem Müslümanlardan hem de gayrimüslimlerden alınırdı.","tags":[{"href":"/yacevap/t/tarih","text":"#Tarih"},{"href":"/yacevap/t/vergiler","text":"#Vergiler"},{"href":"/yacevap/t/osmanli","text":"#Osmanlı"},{"href":"/yacevap/t/dogalafet","text":"#DoğalAfet"},{"href":"/yacevap/t/savas","text":"#Savaş"}]},{"favicons":["https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tarihvakti.com/glossary/avariz/?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.dersimiz.com/terimler-sozlugu/avariz-nedir-ne-demek-2374?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://www.tarihsinifi.com/7027/avariz.html?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://tr.wiktionary.org/wiki/avar%C4%B1z?size=16&stub=1","https://favicon.yandex.net/favicon/v2/https://sorularlaislamiyet.com/kaynak/avariz?size=16&stub=1"],"href":"/yacevap/c/bilim-ve-egitim/q/avariz-ne-demek-tarih-3844856164","header":"Avarız ne demek tarih?","teaser":"Avarız, tarih bağlamında Osmanlı Devleti'nde olağanüstü durumlarda, özellikle savaş giderlerini karşılamak amacıyla toplanan vergiyi ifade eder. Bu vergi, hane başına veya kişi sayısına göre alınırdı ve zamanla düzenli bir vergiye dönüştü.","tags":[{"href":"/yacevap/t/tarih","text":"#Tarih"},{"href":"/yacevap/t/osmanli","text":"#Osmanlı"},{"href":"/yacevap/t/vergi","text":"#Vergi"}]}],"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"cowew04-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"related"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"related"},"cowe4":{"state":{"tld":"com.tr","isIos":false,"isQuestionPage":true,"baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"cowew05-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"ask_question"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"ask_question"},"cowe5":{"state":{"generalLinks":[{"id":"privacy-policy","text":"Gizlilik politikası","url":"https://yandex.com.tr/legal/privacy_policy/"},{"id":"terms-of-service","text":"Kullanıcı sözleşmesi","url":"https://yandex.com.tr/legal/tos/"},{"id":"report-error","text":"Hata bildir","url":"https://forms.yandex.com.tr/surveys/13748122.01a6645a1ef15703c9b82a7b6c521932ddc0e3f7/"},{"id":"about-company","text":"Şirket hakkında","url":"https://yandex.com.tr/project/portal/contacts/"}],"copyright":{"url":"https://yandex.com.tr","currentYear":2025},"socialLinks":[{"type":"tiktok","url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/677728751613663494","title":"TikTok"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/173325632992778150","type":"youtube","title":"Youtube"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/677728793472889615","type":"facebook","title":"Facebook"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/1182131906657966033","type":"instagram","title":"Instagram"},{"url":"https://redirect.appmetrica.yandex.com/serve/893945194569821080","type":"x","title":"X"}],"categoriesLink":[],"disclaimer":"Seçili sitelerdeki metinlere göre Yazeka tarafından oluşturulan yanıtlardır. Hatalar içerebilir. Önemli bilgileri kontrol ediniz.","baobab":{"parentNode":{"context":{"genInfo":{"prefix":"cowew06-0-1"},"ui":"desktop","service":"neurolib","fast":{"name":"neuro_library","subtype":"footer"}}}}},"type":"neuro_library","subtype":"footer"}}