Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Dünyayı Geziyorum" ekibinin sunduğu bu gezi belgeseli, İsfahan ve Gaziantep şehirlerinin tarihi ve kültürel zenginliklerini tanıtmaktadır. Videoda Samira, Zahra, Osman Şahan (Türk Hava Yolları İsfahan Müdürü) ve Yakup Can gibi karakterler yer almaktadır.
- Video, İsfahan'ın merkezindeki Zayende Nehri ve CSPol Köprüsü ile başlayıp, İmam Camii'nin mimari özellikleri, Mollabaşı Evi gibi tarihi konaklar ve İran'daki safran kültürü hakkında bilgiler sunmaktadır. Ardından Türkiye'nin Gaziantep şehrine geçilerek Emine Göğüş Mutfak Müzesi, Kapalıçarşı, baharatlar, Antep fıstığı, zeytin ve zeytinyağı gibi yöresel ürünler ile Kış Han gibi yeraltı mimarileri tanıtılmaktadır.
- Videoda ayrıca İran'a vizesiz ve PCR testiyle giriş yapılabildiği bilgisi verilmekte, İsfahan'ın mimari özellikleri, akustik yapısı ve İran sanatının önemli unsurları detaylı olarak gösterilmektedir.
- İsfahan'da Zayende Nehri ve CSPol Köprüsü
- İsfahan'da Zayende Nehri'ne giderken, nehir bugün kurumuş durumda çünkü İran'da su sıkıntısı yaşanıyor.
- CSPol Köprüsü, 17. yüzyılın başında Safeviler zamanında yapılmış ve halk için inşa edilmiş en güzel köprülerden biri.
- Köprü iki kattan oluşmuş, alt katlarda dinlenme odaları, üst katlarda ise kervanlar için geçiş alanları bulunuyor.
- 01:40CSPol Köprüsünün Özellikleri
- Otuzüç gözlü köprü yaklaşık 300 metre uzunluğunda ve 14 metre genişliğinde, eskiden araçlar üzerinden geçiyordu.
- Köprü şu anda kapalı ve halk için yürüyüş alanı haline getirilmiş.
- Nehir akınca köprü inanılmaz güzel oluyor ve kalabalık bir alan haline geliyor.
- 02:25İsfahan'ın Genel Özellikleri
- İsfahan dört mevsim bambaşka güzelliklere sahip, tarihiyle, doğasıyla ve bahçeleriyle herkesin görmesi gereken bir kent.
- İran'a vize olmadan pasaportla doğrudan gelebiliyorsunuz.
- Köprüdeki pencereler ve kemerler, kervanların yazın sıcakta serin bir ortamda dinlenebilmesi için tasarlanmış.
- 03:52İmam Camii'nin Tanıtımı
- İmam Camii, Nakşi Cihan Meydanı'nın güney bölümünde yer alan, 1611 yılında inşa edilmiş ve bugüne kalan en önemli miraslardan biri.
- Cami 18 milyon adet tuğla kullanılarak inşa edilmiş ve 475 binden fazla çini ile süslenmiş.
- Cami sadece cami değil, içerisinde iki medrese de bulunuyor ve Şah Abbas halk için sunmuş.
- 05:04İmam Camii'nin İnşaatı ve Özellikleri
- Cami 1612 yılında yapılmaya başlanmış ve 1630 yılında inşaatı bitmiş, toplam 18 yıl sürmüş.
- Mimar cami yaparken üç yıl ortadan kaybolmuş, "yıllara meydan okuyabilmesi için saklandım" demiş.
- Caminin giriş kapısı çok yüksek ve heybetli, tavanlarda İran'ın en güzel mukarnas işçiliğinden biri yer alıyor.
- 07:05Caminin İç Mekanları
- Caminin kapısı gümüşten yapılmış ve dışarıdan bakıldığında dört kapı karşı karşıya gibi görünüyor.
- Caminin iç avlusunda her köşede çini sanatının bambaşka güzellikleri ve her motifin ayrı bir anlamı var.
- Cami dört eyvandan oluşmuş, İran tarzında yapılmış ve en ihtişamlı bölümü güney bölümüdür.
- 10:23Caminin Akustik Özellikleri
- Güney eyvan'ın kubbesi dev bir kubbe ve iki kubbe üst üste yapılmış.
- İki kubbenin arasındaki boşluk yaklaşık 11 ile 13 metre arasındadır ve bu da sesin diğer insanlara ulaşması için tasarlanmış.
- Bilimsel araştırmalara göre büyük ihtimalle 49 tane yankı çıkıyor, bunlardan insanın 11 tanesini kendi duyabiliyor ve en ufak sesle yankı yapıyor.
- 11:48Camideki Mihrap ve İmamın Konumu
- Camideki mihrap, yekpare mermerden oyularak yapılmış ve sade bir tasarıma sahip.
- İmamın namaz kıldırdığı yer cemaatten alçakta bulunuyor, bu da imamın gururlanmaması için yapılmış.
- İran'daki tüm camilerde mihrap boynu çukurda olup, imamın durduğu yer cemaatten daha aşağıda yer alıyor.
- 12:53Mollabaşı Tarihi Evi
- İsfahan'ın dar sokaklarında tarihi merkezin konakları ve açık hava müzesi gibi eserler bulunuyor.
- Mollabaşı evi yaklaşık dörtyüz yıllık bir tarihi eser olup, kapısıyla ve işlemeleriyle hala ayakta duruyor.
- İran'daki eski kapıların tokmaklarından kadın ve erkek geldiğini anlayabiliyorlardı; kadın ince tokmak, erkek kalın tokmak çalıyordu.
- 14:03Evin İç Mekanları
- Evin içine girer girmez geniş avluları, havuzları ve rengarenk camlı vitraylı pencereleriyle güzel bir manzara karşılıyor.
- Mollabaşı tarihi evi, İsfahan'ın en güzel tarihi evlerinden biri olup, Molabaşı Kaçar Hanedanı dördüncü kralı Nasrinşah'ın astronomi bilimiyle uğraşması nedeniyle yaptırılmış.
- Evin yüzölçümü yaklaşık beş bin metrekare, onyedi odası, bir iç avlu, dış avlu ve havuz bölümü bulunuyor.
- 15:37Evin Sanat Eserleri
- Evin tavanında inanılmaz işlemeler ve resimler bulunuyor, bu sanat eserleri içeri girer girmez mükemmel bir ihtişam oluşturuyor.
- Evin havuz bölümü ve tavanı burçların resimleriyle süslenmiş, bu da sahibinin astronom olduğu ve bu bilime ilgi gösterdiği için tasarlanmış.
- Evde ahşap işçiliğinin arasına konulmuş rengarenk camlar ve vitraylar olan "şebeke" sanatı tarihte çok önemli olmuş.
- 17:15Zendiye Odası ve Hünkar Odası
- Zendiye adlı oda, evin en eski bölümü olup yaklaşık üçyüz yıl önce yapılmış ve Kaçar Hanedanı döneminde restore edilmiş.
- Hünkar odası, Mollabaşı'nın en zengin ve en önemli odalarından biri olup, devlet adamı evi olarak önemli görüşmeler ve misafirlerin ağırlanması için kullanılmış.
- Odadaki camlar aşağıdan yukarıya doğru kalkar ve renkli camların kullanılmasının sebebi böceklerin yaklaşamaması için sekiz boyutlu bakışları.
- 20:07İran'da Çay Kültürü ve Safran
- İran'da çay kültürü çok yaygın olup, evlere gittiğinizde hemen çay demlenir ve yanına baklava, şekerler ve tatlılar ikram edilir.
- İran'da safranlı çay keyfi yapılıyor, safran dünyanın en pahalı baharatlarından biri olup saf kilosu yaklaşık yüz bin TL civarında.
- İranlılar safranı pilavlarda, yemeklerde, dondurmalarda, saksılarda ve baklavalarda kullanıyor, ayrıca safran sıcak mizaç olduğu için soğuk mizaç yemekleri dengeliyor.
- 22:21Safranlı Çay Deneyimi
- Safran, tel tel halinde olup pudra haline getirilerek cam kaplarda saklanabilir.
- Safran çok az kullanılır, çok fazla koymanın zararı olur ve çok fazla tüketildiğinde neşe verir.
- Safran çayı ve gül, İran'da kültür olarak devam eden bir gelenektir.
- 23:54Tarihi İspahan Konağı
- Tarihi İspahan konağında konaklanıyor ve otelin sahibi Zahra Bey tarafından karşılanıyor.
- Oda, İran kültürünü ve binlerce yıllık geleneği yaşatan, ayna sanatı ve el sanatlarıyla bezeli bir müze gibi tasarlanmış.
- İspahan'da butik otellerde yöresel konseptler meşhur ve turistler keyifle tatil yapıyor.
- 25:29İspahan'a Uçuş Bilgileri
- Türk Hava Yolları İspahan müdürü Osman Şahan, İspahan'ın kültürel benzerlikleri ve yakınlığı nedeniyle Türk vatandaşlarının dikkatini çektiğini belirtiyor.
- Pandemi öncesi haftanın her günü seferler vardı, Ocak 2021 itibariyle haftada iki sefer başlamış ve talep doğrultusunda beş sefere çıkarılmış.
- Türk vatandaşları İspahan'a vizesiz, sadece PCR testi ile giriş yapabiliyor ve pasaportlarına mühür vurulmuyor.
- 27:15Gaziantep Tarihi Mutfak Müzesi
- Gaziantep, UNESCO gastronomi şehri olarak "Doğu'nun Paris'i" olarak biliniyor ve tarihi mutfak müzesi ziyaret ediliyor.
- Müze, 1904 yılında inşa edilmiş ve Emine Göğüş Mutfak Müzesi olarak kullanılıyor.
- Mutfakta kazanlar, taslar ve mutfak araç gereçleri sergileniyor.
- 28:22Gaziantep Mutfak Kültürü
- Eskiden deterjan olmadığı için ocaktaki ince küller elekten geçirilip çamaşır yıkamak ve bakır kaplar temizlemek için kullanılıyordu.
- Gaziantep mutfak kültürü, türküler, atasözleri ve şarkılara konu olmuş.
- Üzüm sallar ve soku gibi üzüm işleme yöntemleri de müzede sergileniyor.
- 30:03Bakır ve Özel Gün Yemekleri
- Gaziantep demek bakır demek, bakır mutfakta çok sağlıklı ve sıcağı sıcak, suyu soğuk tutar.
- Yuvarlama, Gaziantep'teki geçmişten günümüze gelen bir bayram yemeğidir ve özel misafir gelmediği sürece kolay kolay pişirilmez.
- Gaziantepliler "yuvarlama" dendiğinde çok kızıyorlar çünkü başlı başına çok zor olan bir yemek.
- 31:50Gaziantep Kapalıçarşı
- Gaziantep, tarihi ipek yolu güzergahı üzerinde olduğundan dolayı bedestenler kenti olarak biliniyor.
- Kapalıçarşı, 73 dükkanı bulunan, 1718 yılında Darendeli Hüseyin Paşa tarafından inşa edilmiş ve 300 yılı aşkın süredir kullanılmaya devam eden bir bedesten.
- Kapalıçarşı, bugün de hala ticaretin yapıldığı önemli bir çarşı olarak hizmet veriyor.
- 32:32Gaziantep Bedesteni ve Baharatlar
- Tarihte ilmek ilmek islenen bu harika bedesten, İpek Yolu'nun en meşhur çarşılarından olup baharatları ve el sanatlarıyla nam salan bir yerdir.
- Zincirli ve destende Gaziantep'e dair her türlü detayı bulmak mümkün, baharatsız bir Antep düşünülemez.
- Antep'in baharatları, kuru biberleri, kuru patlıcanları ve doğal ürünler satılmaktadır.
- 33:24Antep Fıstığı ve Muska
- Antep dendiğinde kuruluklar, fıstık, salça ve pul biberleri akla gelir.
- Üzüm pestiline sarılmış Antep fıstıklı muska, içinde bol baklavalı fıstıklar bulunan bir tatlıdır.
- Şerbetsiz olduğu için çok hafif olan bu ürünler, şeker bulunan fıstıkla beraber baklava tadı verir.
- 34:24Gaziantep Zeytini
- Gaziantep, Akdeniz'e güneydoğu'nun ortasında sınırında yer aldığından dolayı zeytini ile oldukça meşhurdur.
- Kırma zeytin özellikle bu bölgede çok tercih edilir ve metrelerce uzayıp giden zeytin tezgahları vardır.
- Gaziantep zeytini "Ca Celebi" olarak bilinir, büyümez, küçük bir şekilde kalır ve Türkiye'nin en kaliteli zeytinlerinden biridir.
- 35:44Antep Şerbetçisi
- Antep sokaklarında gezerken lezzetten geçilmiyor ve Antep'in meşhur şerbetçisi ile karşılaşılır.
- Şerbetin karanfil ve gül suyu ile kendi katkısı ve rengi vardır.
- Şerbet, kansızlık ve akciğere, karaciğere çok faydalıdır.
- 36:17Pişirici Kasteli
- Gaziantep'in altını keşfetmek için Pişirici Kasteli'ne gidilir, yer üstünde zengin bir tarih varsa yeraltında da o denli önemli mimariler vardır.
- Kasteller, suların toplandığı, veli haslarla (su kanalları) evlere dağıtıldığı alanlardır.
- Gaziantep'te çok önemli kasteller vardır çünkü yerin altına yapılan bu su kuyuları, Gaziantep'in çok sıcak olduğundan dolayı inşa edilmiş, suların buharlaşmasını önlemek için kullanılmıştır.
- 37:25Kastellerin Önemi
- Kasteller, suların biriktirildiği alanlardır ve livaslarla (su kanalları) evlere ulaştırılmıştır.
- Kasteller sade bir mimariye sahiptir ve bölgede birçok kastel bulunmaktadır.
- İnsanlar evlerine su almaya geldiklerinde burada buluşur, çamaşırlarını yıkar, sohbet eder, abdest alınacak yerler ve namaz kılınacak yerler kastellerin içerisine yer altına inşa edilmiştir.
- 38:34Kış ve Han
- Gaziantep'te kültür yolundaki keşifler Kış ve Han'a gelir, burası Gaziantep'te ilk inşa edilen han olma özelliğine sahiptir.
- Kış ve Han, susamhane, han ve hamamdan oluşan bir kompleks yapıdır ve aynı vakfeye aittir.
- İçeride doğal bir mağara üzerine cam platform hazırlanmış, insanlar tarihin üzerinde yemek yiyebilmektedir.
- 39:44Kış ve Han'ın Özellikleri
- Kış ve Han, 2015 yılında iç tasarım ödülü almıştır.
- Günümüzde hala Gaziantep evlerinde ve hanlarında kullanılmaktadır.
- Üst üste tarihlerin bulunduğu bu alan, Gaziantep'in medeniyetlerin beşiği olduğunu göstermektedir.