Buradasın
Müslüman Bilim ve Matematik Üstadı Al- Harezmi'nin Hayatı ve Eserleri
youtube.com/watch?v=e5msx-JNs10Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Müslüman bilim ve matematik tarihinde önemli bir yere sahip olan Al- Harezmi'nin hayatını ve çalışmaları hakkında bilgi veren bir belgesel formatındadır. Video, Beytü'l- Hikme (Bilgelik Evi) adlı akademi ve Al- Harezmi'nin bu akademi içindeki rolünü anlatmaktadır.
- Video, Eflatun akademisinden başlayarak Müslüman bilim insanlarının matematik, astronomi ve tıp alanlarındaki çalışmaları anlatmaktadır. Özellikle Al- Harezmi'nin cebir ilminin kurucusu olarak tanınması, Hint sayı sisteminin İslam dünyasına tanıtılması ve astronomi alanında yaptığı çalışmalar detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Video, Al- Harezmi'nin eserlerinin Batı'da nasıl etkili olduğu ve İslam bilim tarihindeki önemini vurgulayarak, Moğol istilasıyla son bulan Abbasi halifeliğinin bilimsel zenginliğini anlatmaktadır.
- 00:15İslam Uygarlığında Bilim
- Eflatun'un kurduğu akademinin kapısında "buraya matematik bilmeyenler giremez" ibaresi yer alır.
- Müslümanlar arasında evreni tanımanın ve hakikate ulaşmanın en emin yolu olarak matematik görülecek, bunu tıp ve astronomi takip edecektir.
- Eski Mısır, Mezopotamya, Yunan ve Hint medeniyetlerine ait eserler Müslüman muhaliyesinde harmanlanacak ve Eflatun akademisinin yıkılan sütunları doğudan yükselecektir.
- 01:10Beytü'l-Hikme
- Halife Mansur'un ilk taşlarını taşıdığı, Harun Reşid döneminde sütunlarının görülmeye başlandığı ve Memun devrinde bütün ihtişamıyla beliren yapı Beytü'l-Hikme'dir (Bilgelik Evi).
- Beytü'l-Hikme sadece bir kütüphane veya çeviri bürosu değil, araştırmaların, gözlemlerin yapıldığı, telif eserlerin yazıldığı, büyük tıp bilginlerinin, astronomların, kimyacıların, fizikçilerin, felsefecilerin ve din alimlerinin yetiştiği bir akadimidir.
- Dünyanın her yerinden her dilde yazılmış kitaplar getirilir ve Yunanca, Rumca, Süryanice, Farsça, Hintçe, İbranice alimler kente gelir.
- 03:32Harezmi'nin Hayatı
- Harezmi, tarihi cebir ilminin ve astronomların babası olarak geçecek Türk-Islam alimidir, doğum tarihini kesin olarak bilmiyoruz, ancak doğumunun 800'den önce, ölümünün ise 847'den sonra olduğu bilinmektedir.
- Harezmi'nin hakkında çok az bilgi veren hal tercümeleri ve eski tarih ve coğrafya kitaplarında bazı dolaylı atıflar bulunur.
- Harezmi'nin tam adı Ebu Abdullah b. Musa el-Harezmi'dir ve doğum yeri şimdi Özbekistan sınırları içinde olan Hive'dir.
- 05:03Harezmi'nin Bilimsel Çalışmaları
- Harezmi, matematiğin, coğrafyanın ve felsefenin konuşulduğu, çevirmenlerin kandillerinin sabaha kadar yandığı bir dönemde Bağdat'a geldi.
- Beytülhikmede yönetici olan Harezmi aynı zamanda ilim heyetlerine başkanlık yapıyor, uzak ülkelere bilimsel araştırmalara gidiyor ve gözlemler yapıyordu.
- Harezmi, Musa ibn Şakir'in üç oğluyla birlikte Sincar Ovası'na yaptığı yolculukta meridyen dairesinin bir derecesini büyük bir isabetle hesapladılar.
- 07:28Harezmi'nin Eserleri
- Harezmi, Hintli bir astronom tarafından getirilmiş Brahma Gutta'nın Sidhanta adlı eserini inceleyerek günümüze kadar gelebilen ve alanında ilk olan astronomi kitabını hazırladı: Zic'ul-Harezmi.
- İslam aleminde çok geniş yankı bulan ve kullanılan bu esere çeşitli şerhler yazıldı, yorumlar yapıldı ve astronomi cetveli Kopernik devrine kadar kullanıldı.
- Harezmi'nin asıl ününü matematik alanında yaptı, cebir ilminin kurucusu unvanına sahip oldu ve ikinci dereceden cebir denklemlerinin çözüm yolunu sistemli olarak işleyen ilk eseri olan "El-Cer ve Mukabele" kitabı yazdı.
- 09:22Harezmi'nin Matematik Çalışmaları
- Harezmi'nin cebir kitabının yazılış öyküsü, matematiğin her çağda önemli olduğunu hatırlatır.
- Halife Memun Harezmi'den ticari hesaplarda, arazi ölçümlerinde, miras taksiminde, suların yükselmesinin ölçümünde kullanılacak hesapları kolaylaştırmak üzere bir yöntem geliştirmesini istemişti.
- Harezmi, ikinci dereceden denklemlerin analitik çözümlerini formüle ederek bunu pek çok pratik örnekle izah etti ve sembolik cebri geliştirerek sistematize ederek hesaplarında batı uygarlığının henüz bilmediği sıfırı kullanıyordu.
- 11:35Harezmi'nin Diğer Eserleri
- Harezmi, Hint matematiğini incelemek amacıyla Hindistan'a gitti ve Hint rakamlarının ve ondalık sayı sisteminin İslam dünyasına girişi "Kitabu'l-Hisab" eseriyle gerçekleşti.
- Tıpkı cebir kitabı gibi, bu eserin aslı kayıp olmasına rağmen 12. yüzyılda yapılmış Latince bir tercümesi günümüze ulaşmıştır.
- Harezmi'nin "Kitabül Tarih" isimli eseri de günümüze ulaşamayan eserler arasındadır ve bu harita İslam dünyasında yapılan yeryüzü ve gökyüzü haritalarının ilkidir.
- 14:05İslam Uygarlığının Sonu
- İslam uygarlığının temelin emeği, çabası, heyecanı ve öğrenme ihtirası vardır.
- Yüzlerce matematikçi, astronom, tıp alimi, fizikçi, kimyacı, felsefeci, tarihçi yetiştirilmiştir.
- Moğol hükümdarı Hülagu'nun 1258'de Bağdat'ı istilasıyla Abbasi halifeliği süratle ortadan kalkmıştır.