Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu tarafından yönetilen, Profesör Doktor Oy Tünerbaşı, mikrobiyolog Ali Akın ve diğer bilim insanlarıyla yapılan bir röportaj formatındadır. Konuşmacılar arasında dünyanın en büyük ilaç firmalarından birinde çalışan bir bilim insanı da bulunmaktadır.
- Video, mikrobiyomun sağlık üzerindeki etkileri üzerine kapsamlı bir sohbet sunmaktadır. Konuşmacılar, mikrobiyom çeşitliliğinin azalmasıyla birlikte artan sağlık sorunları, kanser riski, kabızlık gibi semptomların erken uyarı işaretleri olduğu ve mikrobiyom analiziyle hastalıkların beş-altı yıl öncesinden tespit edilebileceği konularını ele almaktadır. Ayrıca, ilaç endüstrisi, antibiyotik kullanımı, probiyotikler ve bakterilerin haberleşme özellikleri gibi konular da tartışılmaktadır.
- Sohbette ayrıca kanser evreleri, tedavi yöntemleri, bağışıklık bilimi, hijyen anlayışının mikrobiyota üzerindeki etkisi ve sezeryan doğumunun mikrobiyota üzerindeki olumsuz etkisi gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacılar, MD Anderson'da yapılan kanser tedavisi çalışmaları ve Hindistan'daki Andaman adalarındaki kabilelerin mikrobiyota yapısı gibi örnekler de paylaşmaktadır.
- Mikrobiyom ve Sağlık İlişkisi
- Kanser tedavisinde farelerde yapılan yeni bir çalışma, kanser olacak insanın florasına beş yıl önceden bakıldığında emarelerin görülebileceğini gösteriyor.
- Kabızlık, diyabet ve tansiyon gibi hastalıkların genç yaşlarda ortaya çıkması ve ömür boyu ilaca mahkum olma durumu, mikrobiyomun değişmesiyle ilişkilendiriliyor.
- Mikrobiyomda bakteri kolonisi oluşturarak hastalıklar tedavi edilebilir, ancak bu durumda ilaç üreticileri ömür boyu ilaç satarak kazanç elde ediyor.
- 01:47Ayran ve Gebelik İlişkisi
- Profesör Dr. Oytun Tünerbaşı, pandemi öncesi ve 2021 yıllarında "ortalık karıştı" diyerek ayranın karışmış bakteri çorbası olduğunu belirtmiş.
- Gebelikte yapılan bir çalışmada, sıçanlara ayran, soda ve cips verildiğinde erkek bebeklerde otizm benzeri bulgular ve beyinlerde iltihap gözlemlenmiş.
- Gebelikte fazla miktarda ayran tüketiminin fetus için hayırlı olmadığı, ancak gebelik harici sakıncaları bilinmediği belirtilmiş.
- 04:09Yoğurt ve Mikrobiyom
- Yoğurt, mikrobiyomdaki çeşitliliği negatif olarak etkiliyor ve sadece belirli bakterilerin (triptococus ailesi) çoğalmasına neden oluyor.
- Triptococus bakterisi, sporcuların performansını düşürüyor ve çocuklarda yalnızlığa yatkınlık oluşturuyor.
- Otizmli bireylerde yoğurdun içerisinde bulunan bakterilerin oranı daha fazla ve bu da çeşitliliği azaltarak sosyalleşme becerilerini etkiliyor.
- 05:33Mikrobiyom Çeşitliliği ve Sağlık
- Çeşitlilik az olan mikrobiyomlarda yalnızlık artıyor, çeşitlilik çok olan mikrobiyomlarda ise yalnızlık azalıyor.
- Mix floralı insanlar daha sağlıklı, duygu durumu, bağırsak, mide ve deri sağlığı daha iyi, egzama ve damar sertliği riski daha düşük.
- Otizm ve Alzheimer hastalıklarında tek tip bir bakteri oluşmaya başlıyor, bu da mikrobiyomun çeşitliliğinin azaldığını gösteriyor.
- 07:03Mikrobiyom ve Kanser İlişkisi
- Kanserden beş-altı yıl önce flora değişiyor, akciğer kanseri florası ve mide kanseri florası farklı.
- Kanser olunca da mikroplar değişiyor, bu çift yönlü bir gidişat söz konusu.
- Kabızlık, mikrobiyomdaki çeşitliliğin azaldığını gösteren erken uyarı sistemi olarak değerlendiriliyor.
- 08:48Bağırsak Sistemi ve Kanser İlişkisi
- Kabızlık ve ishal farklı belirtilerdir; ishal daha hızlı olurken, kabızlıkta önceden belirtiler görülür.
- Kolon kanserinin belirtileri arasında ABC bakterilerinin çoğalması, tepelemesine bakterilerinin çoğalması ve BCDE bakterilerinin sayısının düşmesi bulunmaktadır.
- Bağırsak sistemindeki sorunlar doktora danışarak mikrobiyom analizi yaptırarak tespit edilebilir.
- 10:00Mikrobiyom ve Kişisel İlişkiler
- Kanserli bir kişinin tuvaletini kullanmak, eşinize de zarar verebilir çünkü negatif flora eşinize de geçebilir.
- Bir kişinin bakteriyel ilişkisi, kardeşinden daha az benzer olsa da eşiyle daha çok benzerdir.
- Kanserli bir insandan eşiniz de flora bozukluğundan etkilenebilir.
- 10:47Mikrobiyom ve DNA İlişkisi
- Bir kadının birlikte olduğu insanların DNA kayıtları içinde saklıdır ve doğan çocuk bu DNA'ları muhafaza eder.
- İnsanlar sadece virüslerin değil, bakterilerin de parçalarını taşır.
- Virüsler kanser yapabilirken, bakteriler de DNA'ya etki ederek kanserlerin sebebi olabilir.
- 12:06Mikrobiyomun Vücuttaki Yeri
- Beyinde, midede, ağzında, derinde ve ayak baş parmağında kendi mikrobiyomları vardır.
- Göbek deliğinin mikrobiyomu karnın içerisindeki bağışıklığı etkileyebilir.
- Mikrobiyom değişiklikleri, taktığınız küpeler veya ağızdaki dolgu gibi faktörlerden kaynaklanabilir.
- 12:51Mikrobiyomun Zamanla Değişimi
- Yüz sene, ikiyüz sene evvelki insan florası ile bugünkü insan florası bambaşka olmuştur.
- Eskiden üçbin-beşbin çeşit bakteri vardı, şimdi ise üçyüz-beşyüz çeşit bakteri bulunmaktadır.
- Mikrobiyomdaki ufacık değişiklikler bile kansere yol açabilir.
- 13:22Mikrobiyom ve Kanser İlişkisi
- Bir insanla beraber olduğunuzda, ordulardan alacağınız bakterileri hayatınız boyunca taşıyorsunuz.
- Mikrobiyomdaki bakteri çeşitliliğindeki kompozisyon ne kadar sağlıklıysa, kanser olma riski o kadar düşük olur.
- 2022 senesinde Amerikalı kadınlarda meme kanseri olan üçyüz bin kadının sadece yüzde otuzunda risk faktörü vardır, yüzde yetmişinde hiçbir risk faktörü yoktur.
- 14:30Kabızlık ve Meme Kanseri İlişkisi
- Meme kanseri olan kadınların çoğunluğu kabızlık sorunu yaşar.
- Kadınsal hormonları proses eden beta-glucandas enzimi bakteriler tarafından üretilir.
- Antibiyotik kullanımı ve abidik gubidik yiyeceklerle beslenme bakterileri öldürür, bu da kadınsal hormonların proses edilememesine ve östrojen dominansına yol açar.
- 15:34Kabızlık ve Alzheimer İlişkisi
- Alzheimer hastalarının çoğunda macaritesinde kabızlık görülür, yüzde altmış civarında.
- Kabızlık sadece geçici bir durum değildir, mikrobiyomun masaj edilmesi ve çeşitliliğinin arttırılması gerekir.
- Mikrobiyomun optimize hale getirilmesi, Alzheimer hastalığının yavaşlamasına destek olabilir.
- 16:33Mikrobiyom ve Zeka İlişkisi
- Mikrobiyomun çeşitliliğindeki değişiklikler insanın zeka seviyesini etkileyebilir.
- Sosyal insanlardaki mikrobiyota ile matematik zekası olan mikrobiyata birbirinden farklıdır.
- Bazı bölgelerde gerçekten zeki insanlar bulunur ve bu insanlar arasında fark edilemez.
- 18:56İlaç Endüstrisinin Karlılığı ve Sorunları
- Konuşmacı, dünyanın en büyük ilaç firmalarından birinde çalıştığını ve ilaç sanayisinin petrolden sonraki en karlı işlerden biri olduğunu belirtiyor.
- İlaç endüstrisinin temel amacı, hastalardan en uzun süre boyunca ne kadar fazla para alabileceğidir.
- Antibiyotik gibi kısa süreli ilaçlar yerine, tansiyon, kolesterol ve şeker hastalığı gibi ömür boyu kullanılacak ilaçlar tercih edilmektedir.
- 20:19İlaç Endüstrisinin Alternatif Yaklaşımları
- Kolesterol seviyesini düşüren bakteriler yerine, kimyasal bileşikler tercih edilmektedir.
- Mikrobiyotadaki çeşitliliği artırmak ve bütünsel mikrobiyotayı toparlamak, tansiyon seviyesini de düşürebilir.
- Tansiyon için sadece tek bir bakteriye değil, mikrobiyotayı toparlamak daha etkili olabilir.
- 21:24Toplumun İlaç İstekleri ve Sorunları
- İnsanlar hızlı çözüm aramakta, tansiyon gibi sorunları için ilaç tercih etmektedir.
- Depresyon gibi uzun süren sorunlar için de hızlı çözüm aranmaktadır.
- İnsanlar hayat modifikasyonu yapmak yerine, hızlı çözüm aramakta ve ilaç kullanımını sürdürmektedir.
- 22:38İlaç Endüstrisinin Ekonomik Boyutu
- İlaç endüstrisi petrolden sonraki en karlı iş olup, her gün para kazanmaktadır.
- Tansiyon, kolesterol gibi ilaçlar hayat boyu satılmakta ve yeni hastalıklar için de yeni ilaçlar geliştirilmektedir.
- Bazı aşılar her sene tekrar alınması gerektiği belirtilmektedir.
- 23:29Kanser Tedavisi Çalışmaları ve Kapatılma
- Konuşmacı, 2012 senesinde akıllı ilacı ve probiyotikleri kullanarak kanser tedavisinde başarılı bir çalışma yaptıklarını anlatmaktadır.
- Çalışmanın poster haline getirildikten altı ay sonra program satın alındı ve çalışanlara maaş verildi.
- Benzer şekilde iki sene önce de kanserle ilgili güzel sonuçlar elde edilen bir proje kapatıldı ve çalışanlara maaş verildi.
- 25:44Kanser Evreleri ve Tedavisi
- Kanser evre bir olarak organ içindeyken sorun yaratmaz, evre iki olarak duvarına geldiğinde, evre üç olarak yanındaki organa girdiğinde ve metastatik olarak yayıldığında tedavi zorlaşır.
- Evre bir ve iki kanserlerde cerrahi ile tümör çıkarılıp, radyoterapi veya kemoterapi uygulanır.
- Metastatik kanserde (yayılmış kanser) tümör çıkarılamaz veya çıkarıldığında işe yaramaz, bu durumda kemoterapi uygulanır ve metastatik hastaların ömrü genellikle bir ila iki sene olur.
- 27:59Küba'nın Kanser Tedavisi Yaklaşımı
- Küba, akciğer kanserinin bir tipinde tümör dokusunu basit bir aşıya dönüştürerek, hastaların kusmadan sekiz aylık ömürlerini onaltı aya çıkarmıştır.
- Küba'nın bu aşı çalışmaları maliyeti çok ucuzdu ve sosyalist bir devlet olarak pazara yaymıştır.
- Bu yaklaşım, dörtlü-beşli ilaç kombinasyonlarıyla onaltı ay yaşayan hastaların bir aşıyla yine onaltı ay yaşamasına rağmen, akciğer kanserinin bir tipinde başarılı olmuştur.
- 29:02Kanser Tedavisindeki Gelişmeler
- Şu anda dünyada kanser aşıları üzerinde en çok çalışan firma Biontech'tir ve COVID-19'dan kazandığı parayı kanser aşılarına yatırmıştır.
- Biontech, kalın bağırsak kanserine karşı malin miaom'a karşı aşılar ve MR ilaçları çıkarmaktadır.
- Akıllı ilaçlar olarak adlandırılan bağışıklığı güçlendiren ilaçlar (pembrolizumab, atezollizumab gibi) yaşamı uzatmaktadır ve gelecekte kemoterapi yerine sadece tümör aşıları ve bağışıklık güçlendiriciler kullanılacaktır.
- 29:50Gelecekteki Tedavi Yaklaşımları
- Gelecekte her şey bağışıklık üstüne dönecek ve bakteri, flora kavramları çok tepeye gelecektir.
- Günümüzde otuz ila elli milyon dolar, yüz milyon, ikiyüz milyon dolar yatırılan ilaçlar var ve bu kadar milyon dolarlar yatırılan ilaçların karşılığını almak gerekmektedir.
- Ölümsüzlük formülü gibi büyük keşifler erken ortaya atıldığında kabul görmeyebilir, ancak zamanla bu teknikler alınıp daha sonra piyasaya sürülebilir.
- 31:20Probiyotiklerin Doğru Kullanımı
- 2024 yılında herkes laktobasil videoları kullandı, ancak bakteriyi ve probiyotikleri anlamadan kullanmak işe yaramadı.
- Konuşmacı laboratuvarında otun ağ bakterisini anti-inflamator olarak test etti ve on gün sonra parmaklıkdaki şişkinliklerin azaldığını gözlemledi.
- Probiyotiklerin sadece insan dışkısından değil, anne sütünden ve gözden de alınabileceği belirtiliyor.
- 32:53Mikrobiyota Çalışmaları
- MD Anderson'da vefat eden bir kadının dışkısında boncuklar tespit edildi ve bu bakteriler akıllı ilacı kullanan ama pozitif dönüş vermeyen hastalara transfer edildi.
- Otistik bir insanın dışkısındaki bakteriler kapsül haline getirilerek akıllı ilacı kullanıp cevap vermeyen insanlara verildi ve kanserin azaldığı tespit edildi.
- Bu çalışma hala klinik deneyleri sürüyor ve ileride ilaç olarak sunulabileceği düşünülüyor.
- 34:14Kaliteli Mikrobiyota
- Blue zone olarak adlandırılan bölgelerde (Okinawa, Ege Adaları, Sardunya) yaşayan insanların bakteri aileleri sağlıklı ve uzun yaşıyorlar.
- Bu bölgelerde akarbesi çok olan bakteriler bulunurken, endüstriyelleşmiş ülkelerde bu bakteriler az.
- Bu bölgelerde yaşayan insanlar sağlıklı besleniyor, yoga veya pilates yapmıyor, normal hayatlarını yaşıyorlar.
- 35:39Hindistan'daki Mikrobiyota
- Dünyanın en iyi mikrobiyotası Hindistan'daki Andaman ve Varmand adalarındaki kabilelerde bulunuyor.
- Bu kabileler dünyadan izole olduğu için kimyasallar kullanmadıkları için mikrobiyotaları çok çeşitli ve sağlıklı.
- Hindistan'da kanserin çok az olduğu biliniyor.
- 36:46Hijyen ve Mikrobiyota İlişkisi
- Dünyada mükemmel bir mikrobiyota yok, her milletin kendi mikrobiyomu var.
- Fazla hijyen mikrobiyotayı bozuyor ve kanseri tetikleyebiliyor.
- Yapılan çalışmalarda sıkı hijyen büyütülmüş çocukların gelecekte alerji, egzama ve astım olduğu biliniyor.
- 38:05Çocukların Mikrobiyota ile Tanışması
- Çocuklara küçükken süt, fıstık, fındık gibi farklı floraları tatmaları gerekiyor.
- Normal doğumlarda ilk tanıştığı yerde annenin vajen florası oluyor, sezeryan doğumlarında ise farklı bir süreç yaşanıyor.
- Vajenden alınan sıvıyı çocuğa sürme gibi uygulamaların bilimsel geçerliliği yok.
- 39:23Bakterilerin Haberleşme ve Eş Seçimi
- Bakteriler birbiriyle iletişim halinde olup, yakın olunca bu iletişim daha etkili hale gelir.
- Aynı iş yeri arkadaşları arasında flora hemen homojenleşir ve dağılır.
- Eş seçiminde insanlar kaşını gözünü beğendiğini sanırken, aslında bakteriler karar verir.
- 40:08Bakterilerin Eş Seçimindeki Rolü
- Bir kadın, kendisinde olmayan bakterilerin ihtiyacını duyabilir ve bu nedenle dünyanın en yakışıklı erkeği bile ona ilgi duymayabilir.
- Bakterilerin hissiyatı, öpüşme, kokuşma ve yaklaşma gibi durumlarda değişir.
- Feromon bakterileri, insanların kokusunu algılayarak eş seçiminde etkili olur.
- 40:58Bakterilerin Gelecek Nesiller İçin Önemi
- Bir kişinin çocuğunda hem kendi hem de karşısındaki kişinin bakterileri olduğu zaman, çocuk tam bir bakteri bütünü oluşturur.
- Bu bakteri bütünlüğü sayesinde gelecek nesiller hem sağlıklı, hem akıllı, hem mutlu ve hem de zeki insanlar olabilir.
- Mikrobiyota birbirini tamamlar, bir elmanın iki yarısı gibi bir bütün oluşturur.
- 42:24Programın Sonu
- Konuşmacılar birbirlerine teşekkür eder ve bir dahaki sefere görüşmek üzere vedalaşır.
- İzleyicilerden yorumlarını yapmaları istenir.
- Programın başında konuşmacının söylediği konuda izleyicilerin yalnız bırakmayacağı düşünülür.