Buradasın
Mantarlar ve Halüsinojenik Etkileri Hakkında Bilgilendirici Sohbet
youtube.com/watch?v=68KNBQ2LN4YYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir sunucu ve mantar uzmanı Yunus Hoca arasında geçen bilgilendirici bir sohbet formatındadır. Yunus Hoca, Prof. Dr. Kenan Demirel'in yanında yüksek lisans yapmış ve mantar konusunda uzman bir biyoloji öğretmenidir.
- Sohbet, mantarların bitki ve hayvan arasında bir canlı sınıfı olduğu bilgisiyle başlayıp, halüsinojenik mantarların zihinsel etkileri, tarihsel kullanım alanları ve kültürel önemi üzerine odaklanmaktadır. Konuşmacılar, mantarların sinir hücrelerindeki elektrik sinyallerini nasıl etkilediğini, nörotransmitterlerin yerini alarak halüsinasyonlar yarattığını ve bu etkilerin kısa süreli olduğunu açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca Türkiye'de en öldürücü mantar olan "köy göçüren" (Amenita phalloides), LSD içeren çavdar mahmuu mantarı gibi halüsinojenik mantarların tarihsel etkileri, zehirli ve keyif veren mantar türleri, tarihteki kullanım alanları ve bilim insanlarının araştırmaları hakkında bilgiler paylaşılmaktadır. Mantarların binlerce yıllık tarihi, Orta Amerika'daki taş heykellerdeki mantar tasvirleri ve Almanya'daki Hitsberg katedralindeki Adem-Havva hikayesindeki mantar kabartması gibi kültürel örnekler de ele alınmaktadır.
- Mantar Yeme Sonucu Yaşanan Olay
- 2016 yılında Karavan Başyali ilçesinde bir aile ormanlık alana mantar toplamaya gidiyor.
- Aile, yenebilir mantarlara benzer ancak bilmedikleri bir mantarı toplayıp yiyor.
- Mantarı yedikten sonra anne, baba ve çocuklarda kendi kendine konuşmaya başlama, etrafta dövmeler oluşması gibi farklılıklar başlıyor.
- 01:01Olayın Sonuçları
- 56 yaşındaki baba durumu fark edip ailesini hastaneye götürmek için traktörünü alıyor.
- Aile kayboluyor, jandarma arabaya çıkıyor ve traktörle uçurumun kenarında baba, ormanın derinliklerinde kendi kendine konuşurken anne bulunuyor.
- Baba, traktörün diğer yamaca uçarak geçebileceğini hissettiğini, anne ise ormanda ağaçların dönmeye başladığını, kınalı bir kuzunun kendisini takip etmesini istediğini anlatıyor.
- 02:10Mantarların Türleri
- Bazı mantarlar insanların zihnini etkileyebiliyor ve bunlara halüsinojenik mantarlar deniyor.
- Mantarlar yenebilir, hiç yenmeyen, hiçbir etkisi olmayanlar ve karaciğer ve böbrek iflasına sebep olup insanı öldürebilen zehirli olanlar olabilir.
- Halüsinojenik mantarlar zihinde karmaşıklığa yol açan etken maddelerden dolayı bu ismi alıyor.
- 02:53Mantarların Biyolojik Özellikleri
- Mantar, bitki ve hayvan arası bir form olarak tanımlanabilir; bitki gibi sabittir, su ve mineralleri topraktan alır ancak fotosentez yapmaz ve yeşil renkli klorofil yapıları yoktur.
- Mantarlar bitki ve hücre çeperi taşırlar, hayvan hücreleri gibi tüketicilerdir ve dışarıdaki organik besinlerle beslenirler.
- Mantarlar her yerdedir; masada, telefonun üzerinde, montun üzerinde bile bulunabilir.
- 04:03Mantarların Yaşam Alanları
- Mantarlar tüketicidir ve her türlü yiyecek ve gıdaları çürüterek, küflendirerek beslenirler.
- Havada en çok bulunan mantar sporudur ve rüzgarla inanılmaz derecede her tarafa yayılırlar.
- Mantarlar tek hücreli de olabilir, büyük şapkalı da olabilir ve mantarın olmadığı yer yoktur.
- 05:26Mantarların İnsan ve Hayvanlara Etkileri
- İnsanlar normalde havadaki mantar sporlarını bağışıklık sistemimizi geçip hastalık enfeksiyon yapamaz, ancak ayak mantarı gibi bazıları yapabilir.
- Bazı eklem bacaklılarda ve böceklerde vücudunu girip canlıyken vücudun içinden büyüyen mantarlar ve mantar sporları vardır.
- Karıncaların kafasından dışarıya çıkan mantarlar, karıncayı ele geçirip yüksek bir yere çıkartarak sporlarını etrafa açabilmek için kullanır.
- 06:36Mantarların Geleceği ve Zihinsel Etkileri
- Şu an için mantarlardan korkmaya gerek yok, ancak küresel ısınma gibi doğal değişimler mantarlara da yol açabilir.
- Mantarlar bitki ve hayvanlar gibi inanılmaz çeşitliliğe sahipler ve bitki de değil, hayvan da değil, ayrı bir alemdir.
- 1960'larda mantar tüketimi çok popülerdi, sonradan kısıtlamalar ve yasaklamalar getirildi.
- 08:45Mantarların Vücuda Etkisi
- Mantarlar inanılmaz derecede özel maddelerdir ve tıbbi olarak kullanılması açısından değerlidir.
- Vücuda giren uyaranlar elektrik sinyali olarak sadece gözde, deriden ve dilden alınır.
- Sinir hücrelerinde elektrik sinyalleri artı eksi artı eksi arada hiçbir fark yoktur, ancak sinaps (kavşak)ta bir takım maddeler neyin nereye gideceğini belirler.
- 09:55Mantarların Halüsinojenik Etkileri
- Mantarlardaki etken maddeler (örneğin psilosi) vücudumuzun kendi ürettiği nörotransmitterlerin yerini alarak uyarıların yanlış yönlendirilmesine neden olur.
- Bu karışıklık halüsinasyon görmemizi sağlar ve etkisi süresine göre bir saat, iki saat, dört saat veya altı saat sürebilir.
- Mantarlar uyuşturucu gibi bağımlılık yapmaz ve halüsinojenik etkileri şizofreni hastalığındaki uyaranların merkezlerinin karışmasına benzer.
- 12:19Mantarların Tarihi Kullanımı
- Mantarların halüsinojenik özellikleri çok eski tarihlere dayanır; milattan önce beş-altı binlerde ve 14. yüzyılda Meksika'daki Aztekler tarafından kullanılmıştır.
- Aztekler mantarları "tanrının eti" olarak adlandırmış ve dini törenlerde tanrılarla iletişim kurmak için kullanmışlardır.
- Sibirya'nın yerli halkı ve şamanları da mantarları keyif verici madde olarak kullanmış, Avrupalı bilim adamları 1940-1960 yıllarında bu ayinlere katılmışlardır.
- 17:11Mantarların Fiziksel Etkileri
- Mantarların ziyne etkisi bilimsel olarak kabul edilmektedir, ancak herkesin zihnine farklı etkilere sahiptir.
- Mantarın içindeki etken madde vücuda etki ettikten sonra idrarla hiçbir değişikliğe uğramadan dışarı çıkar.
- Bazı halüsinojenik mantarların zihne etki eden moleküllerin dışında karaciğer ve böbreğe zarar veren etken maddeleri de vardır.
- 20:09Zehirli Mantarlar ve Etkileri
- Türkiye'de en öldürücü mantar türü "köy göçüren" olarak bilinen Amenita falloides'tir ve tedavi edilmezse ölüme kadar götürebilir.
- Mantarların içindeki halüsinojenik etken maddeler dışında farklı bileşenler de bulunabilir ve bunlar farklı etkilere sebep olabilir.
- Bu mantarlar tam keşfedilmemiş olduğu için yasal değildir ve uzmanlık gerektiren laboratuvar koşullarında araştırılıp kullanılması gerekir.
- 21:20LSD ve Çavdar Mantarı
- İlk halüsinojenik madde LSD'dir ve çavdar üzerinde yetişen "çavdar mahmuu mantarı" olarak bilinir.
- Bu mantar yaklaşık 1-2 santim boyunda koyu mavi renkte olup, dünyadaki en etkili halüsinojenik maddedir.
- LSD molekülü 1950'lerde izole edilmiştir ve bu madde insanı cennete götürür getirir ve o derece ikna eder.
- 22:30LSD'nin Tarihsel Etkileri
- LSD'nin etkisi 4-6 saat sürer ve bu süre zarfında insan dünya etrafında döner, kendi kendine konuşur, güler ve sorular sorar.
- Ortaçağ'da bu etki "cadı girmiş" veya "cin girmiş" olarak yorumlanarak insanlar izole edilirdi.
- Şizofreni hastalarında benzer etkiler görülür; hastalar kendilerini farklı yerlerde ve durumlarda hissederler.
- 25:00LSD'nin Bilimsel Etkileri
- Dr. Artofman'ın LSD'yi kullandıktan sonra yazdığı mektupta, etrafında parlayan ışıklar ve renkler gördüğünü, uykusunu kaybettiğini ve zihinsel değişiklikler yaşadığını anlatmaktadır.
- LSD'nin zaman-mekan kavramını tamamen kaybettirdiği belirtilmektedir.
- Bu madde, bilim insanlarının aradıkları boyutlar arası geçiş etkisini sağlayabilir.
- 26:45Mantarların Ayırılması
- Mantarların zehirli ya da zehirsiz olduğunu ayırt etmek mümkün değildir, bu sadece laboratuvar çalışmasıyla yapılabilir.
- İnsanlar yüzyıllarca yaşamış ve deneme yanılma yoluyla yenebilir mantarları belirleyip kuşaktan kuşağa aktarmışlardır.
- Her bölgenin kendine has yetişen mantarları vardır ve bu mantarları bilen insanlar vardır.
- 28:58Mantarların Tarihi ve Kültürel Önemi
- Mantarlar alemi inanılmaz derecede kompleks ve keşfedilmemiş bilgiler içeriyor.
- Milattan önce birinci yüzyıla ait Guatemala ve Meksika'da mantardan taş heykeller bulunuyor.
- Mantarlar kutsal bir şey olarak görülüyor ve tanrı ile bağlantı sağlıyor, yedikten sonra öteki tarafa götürüyor.
- 30:09Mantarların Dini Temsilleri
- Almanya'daki Hitsberg katedralinin bronzdan yapılmış rölyef kapısında Adem ile Havva'nın cennetten kovulmasını resmediyor.
- Cennetten kovulmasına neden olan meyve olarak mantar resmi var ve bu mantar "pisi pisisi seans seti" olarak adlandırılıyor.
- Mantarlar dini yapılarla ilişkilendirilmiş ve bu konuda çok kompleks ve karışık bir durum var.
- 30:59Mantarlarla İlgili Bilgiler
- Mantarlar her yerde bulunuyor ve zehirli mantarları ayırt etmek zor.
- Tarihte birçok yerde mantarlar kullanılmış ve bilim insanları tarafından da tercih edilmiş.
- Konuşmacı, biyoloji öğretmeni ve mantar konusunda uzman olarak tanıtılıyor.