Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Tufan'ın sunduğu "Konsey" bölümünde Anıl Meydan ile yapılan bir röportajdır. Anıl Meydan, "Bir Dünya Film" web sayfasının sahibi, ODTÜ Siyaset Bilim ve Kamu Yönetimi mezunu, yüksek lisans yapacak olan ve aynı zamanda bestekarlık yapan bir sinema yazarıdır.
- Videoda, Truman Show filminin felsefi temelleri ve Descartes' şüpheciliği arasındaki ilişkiler ele alınmaktadır. Konuşmacılar, Truman Show'un 1998 yılında Peter Wegner tarafından yönetildiğini, Jim Carrey'nin başrolde olduğunu ve filmin Descartes' "düşünüyorum, öyleyse varım" felsefesinden esinlenerek yapılandırıldığını tartışmaktadır. Ayrıca, Matrix filminin de benzer felsefi temaları taşıdığı ve Thomas Anderson karakterinin şüpheci yolculuğu incelenmektedir.
- Sohbette ayrıca, Truman Show'un televizyon ve sinema arasındaki gerginliği, Truman'ın gerçekliğini sorgulamasını ve bu durumun günümüzdeki televizyon ve sosyal medya kültürüyle ilişkisi de tartışılmaktadır. Popüler kültürün insanları nasıl etkilediği ve şüphecilik kavramının günümüzdeki yeri de konuşulan konular arasında yer almaktadır.
- 00:06Konuşmacı Tanıtımı
- Konuşmacı, YouTube kanalında "Konsey" bölümünde değerli konuklarını izleyicilerle birleştirdiğini belirtiyor.
- Anıl Meydan adlı konuk, "Bir Dünya Film" adlı bir web sayfası ve sosyal medya hesapları (Twitter, Instagram) olduğunu söylüyor.
- Anıl, filmlerle ilgili farklı yorumlamalar ve çözümlemeler paylaşmakta ve Truman Show ve Descartes üzerinden bir birleştirme yapmayı planladıklarını belirtiyor.
- 01:21Anıl Meydan'ın Kişisel Geçmişi
- Anıl, küçük yaşlardan beri sinema ile ilgili olduğunu ve özellikle siyaseti ve felsefeyi sinema ile bağdaşlatmayı sevdiğini belirtiyor.
- Geçen sene ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi'nden mezun olduğunu ve yakın zamanda aynı üniversitede yüksek lisans yapacağını söylüyor.
- Bestekarlık yapmakta olduğunu ve Bir Dünya Film'de sinema yazarlığı yaptığını, ayrıca Truman Show ve Descartes üzerinden bir inceleme yaptığını belirtiyor.
- 02:20Bir Dünya Film'deki Çalışmaları
- Anıl, Bir Dünya Film'de Frankenstein, Platform dizisi ve Yüzüklerin Efendisi gibi filmleri farklı felsefi yaklaşımlarla incelediğini belirtiyor.
- Yüzüklerin Efendisi'nin sinema tarihinin en önemli filmlerinden biri olduğunu ve bu filmin Kant üzerinden yorumlanması konusunda Türkiye'de çok az örnek olduğunu söylüyor.
- Truman Show'un 1998 yılında çekildiğini ve aynı yılın diğer önemli filmlerinden biri olduğunu, ayrıca Peter Weir'in yönetmenliğini yaptığı ve Jim Carrey'nin başrolde oynadığını belirtiyor.
- 05:10Descartes ve Truman Show Arasındaki Bağlantı
- Descartes, 17. yüzyıl filozofu olarak modern felsefenin başlangıcını temsil eden değerli bir düşünür olarak tanımlanıyor.
- Descartes, düşünceleriyle baş başa kalmak isteyen, zengin bir hayat sürmek isteyen ve kendine bir yer arayışı içinde olan bir filozof olarak tanımlanıyor.
- Descartes, Hollanda'da ücra bir kasabada dingin bir ev bulup düşünceleriyle baş başa kaldığında, edindiği bilgilerin doğruluğuna şüphe duyarak sorgulama yöntemi geliştirdiğini belirtiyor.
- 07:14Şüphecilik ve Duyular
- Güneşe sadece gözle bakıldığında küçük ve yakın görünürken, akıl kullanıldığında çok uzak ve devasa olduğu anlaşılır.
- Filmdeki karakter, sahilde sevdiği kızla sohbet ederken gerçeklerden bahsedilir ve "bu dünya gerçek değil, buradan kurtul" denilir.
- Descartes'ın duygulara güvenmemiz gerektiğini gösterdiği, filmde de duyuların güvenilir olmadığını gösteren bir örnek sunulur.
- 08:30Kartezyen Şüphecilik
- Descartes, aklımıza güvenebiliriz ancak yine de aldatılabiliriz diye düşünür.
- Rüyaların gerçekçiliği nedeniyle, yaşadığımız gerçekte bir rüya olabileceğini düşünür.
- Kötücül bir varlık tarafından aldatılabileceğimiz ihtimali de sorgular.
- 10:19Kartezyen Şüpheciliğin Temelleri
- Kartezyen şüphecilik, tüm bilgileri sorgulamayı gerektiren bir yaklaşımdır.
- Matrix filmi de Kartezyen felsefesine dayanmaktadır ve karakterin adı Thomas Anderson'dır.
- Şüphecilik, her türlü bilgiden şüphe duymak olarak tanımlanabilir.
- 13:18Filmdeki Şüphecilik Sahneleri
- Filmin başında gökyüzünden düşen bir stüdyo aleti sahnesi şüpheciliğin başlangıcını temsil eder.
- Babasını evsiz bir şekilde gördüğü sahne, şüpheciliğin arttığı bir noktadır.
- Sahilde sevdiği kızla konuşması sırasında bazı gerçeklerin farkına varır ancak korkularını bilinçaltına yerleştirir.
- 16:49Şüpheciliğin Sonucu
- Descartes, rüyalar, kötücül ruhlar ve duygulara güvenememe düşüncelerinden sonra "düşünüyorum öyleyse varım" (cogito ergo sum) sonucuna ulaşır.
- Filmde Etheri karakteri, Thomas'a "sen gerçeksin" diyerek Kartezyen felsefi yolculuğunun tamamlandığını gösterir.
- 18:09Truman Show'un İçeriği ve Semboller
- Truman Show'un karakterleri sinema tarihinden ve oyuncuların isimlerinden esinlenerek yerleştirilmiş, sokak ve cadde isimleri de özel bir şekilde seçilmiştir.
- Filmin bir film stüdyosu olarak tasvir edildiği ve izleyicilere sunulduğu belirtilmiştir.
- Truman Show'un Truman Sendromu olarak adlandırılan bir psikolojiye götürdüğü ve karakter isimleri (örneğin "Omni") tanrısal güç anlamına gelen semboller içerdiği vurgulanmıştır.
- 20:16Truman Show'un Felsefi Temelleri
- Truman Show'un temeli Descartes felsefesinden gelmiş, şüphecilik ve her türlü bilgiden şüphe duyarak varoluşu sorgulamayı içermektedir.
- Truman ismi, Amerikan eski başkanlarından Harry Truman üzerinden irdelenebilir ve Truman karakterinin ilerleyişi bu süreçle doğru orantılıdır.
- Truman Show'un kült bir film olarak karşımıza çıktığı belirtilmiştir.
- 21:30Televizyon ve Sinema Gerginliği
- Truman Show'un bir sinema filmi aracılığıyla televizyonun kötülüğünü ve istenmeyen taraflarını gösterdiği vurgulanmıştır.
- Filmin sonunda Truman'ın çıkmasıyla yayının kesildiği ve "başka televizyon neler varmış bakalım" diyen güvenlik görevlisinin doyumsuzluğunu gösterdiği belirtilmiştir.
- Televizyonun insanları tembelleştirip algılarını kapatması ve bir makineden, kapalı kutudan bahsedilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
- 23:29Televizyon ve Popüler Kültür
- Herhangi bir dizi, film veya programın kameranın arkasında yüz kişi var ve bize inandırmak için kurgulandığı belirtilmiştir.
- Matrix örneğinde olduğu gibi, bizlerin bir yalan dünyasında yaşadığımızı düşündüğümüz filmlerin aslında kendimizi sorgulamamız için ortaya çıkartılan eserler olduğu vurgulanmıştır.
- Televizyonun temelinde siyasal ve ekonomik güçler barındırdığı, Türkiye'nin en zengin televizyon kanallarının sahiplerinin genel amaçlarının para kazanmak ve izleyici kitleyi tutabilecek programlar hazırlamak olduğu belirtilmiştir.
- 25:25Televizyon ve Şüphecilik
- Truman Show'un şüphecilik kavramını dünyamızdan çıkardığı, Descartes'ın "dünya acaba böyle mi, karşınızdaki durum bu şekilde mi" sorusunu sorgulamamızı gerektirdiği belirtilmiştir.
- Televizyonun bize sunduklarını tamamen kabul ettiğimiz ve şüphecilik yapmadığımız vurgulanmıştır.
- Anıl Meydan'ın yazılarında Descartes'ı araştırmamızı, Spinoza'yı eşleştirmemizi ve "Yüzüklerin Efendisi" gibi popüler filmleri izlememizi önerdiği belirtilmiştir.
- 27:49Sosyal Medya ve Televizyon
- Truman Show ve Matrix zamanında olmadığı gibi, günümüzde insanların kendilerini yapay dünyada var etme, metaverse gibi var etme durumunun yaygın olduğu belirtilmiştir.
- Sosyal medyanın televizyonun yerini almış, insanları bağımlı hale getiren bir platform olduğu vurgulanmıştır.
- Sosyal medyanın televizyonun oluşturduğu uyuşturucu etkisini taşıdığını ve sorgulatmayan bir yaklaşımı benimsettiğini belirtmişlerdir.