Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir psikolog ve GATA'da görev yapmış bir konuşmacının psikolojik ve dini konuları ele aldığı bir sohbet formatındadır. Konuşmacı, vesvese, takıntı, stres yönetimi, narsizm, enaniyet ve tevhid gibi konuları detaylı şekilde incelemektedir.
- Video, vesvese ve takıntının ne olduğu ve nasıl yönetilebileceği ile başlayıp, stres yönetimi teknikleri, narsizm ve enaniyet kavramları, tasavvufî düşünceler, Kur'an-ı Kerim'in hakikat anlayışı ve insanın karar verme mekanizması gibi konuları ele almaktadır. Konuşmacı, psikolojik sağlık ve dini inançlar arasındaki bağlantıları, modern bilimsel kavramlarla dini görüşler arasında bağlantılar kurarak açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca Türkiye'nin dünya genelinde en hızlı antidepresan satışı yapan ülkelerden biri olduğu bilgisi paylaşılırken, insanın ben bilinci, akıl yürütme yöntemleri, özgür irade ve niyetin önemi gibi konular da ele alınmaktadır. Konuşmacı, İmami Gazali'nin enaniyet hakkındaki görüşlerini aktararak, tevhid inancının akla en yakın varoluş teorisi olduğunu savunmaktadır.
- Psikolojik Sorunlar ve Antidepresan Kullanımı
- Psikolojinin bozulduğunu anlamak için belirtiler önemlidir.
- Dünyada antidepresanların en hızlı arttığı iki ülke arasında Türkiye birinci sırada yer almaktadır.
- İnsan kaygısını yönetmek için üç şeyi yönetmelidir: üç ilişkiyi yönetmek ve vesveseleri yönetmek.
- 00:52Stres Yönetimi ve Kişilik Tipleri
- Stres yönetimi iki tip olarak incelenebilir: A tipi stres yönetimi kaygılı, stresli, devamlı yakınmacı ve negatif kişilerdir.
- Bu kişiler sünger gibidir, tüm stresi emerler ve çökerler.
- Türkiye taşa ve toprağa yatırım yapmaya önem veren bir toplum olmasına rağmen, insana yatırımı ihmal etmiştir.
- 01:32Vesvese ve Obsesif Kompulsif Bozukluk
- Vesvese eskiden obsesif kompulsif bozukluğu (eski adı psikasteniydi) olarak kabul edilirdi ve irade hastalığı olarak görülürdü.
- Nörobilim gelişince insan beyninin nasıl irade karar verdiğini anladıkça, basit vesveselerin yönetilmesi kolaylaşmıştır.
- Şeytandan gelen vesveseleri yönetmek için düşünceyi analiz edip "saçma, anlamsız" diyerek konuyu değiştirmek gerekir.
- 01:58Beynin Çalışma Prensibi ve Obsesyon
- Beynimiz karar verirken bir network çalışır ve normalde beyindeki yollar patika gibi iken, hastalık noktasına gelen kişilerde otobana benzer hale gelir.
- Hafif durumlarda vesvese ile ilgili uğraşmak makul olabilir, ancak her gün bir saat vesvese ile uğraşmak hastalık kabul edilmez.
- Obsesyon kontrol edilemez hale geldiğinde, beyindeki karar verici mekanizmayı eğitmek gerekir.
- 03:09Vesvese ile Mücadele Stratejileri
- Davetsiz düşüncelerle mücadele etmek yerine, onları kabul etmek ve içeri almak gerekir.
- Beyindeki bilgi trafiğini yönetmek için, sürekli aynı konuya odaklanmak yerine ilgi odağını değiştirmek gerekir.
- Vesvese ile mücadele etmek, sabır öğretir ve geçtikten sonra psikolojik sağlamlık ve ego gücü artar.
- 04:47Esnek Düşünce ve Stres Yönetimi
- Vesvese ile mücadele etmek için strateji geliştirmek gerekir, aynı kapıyı zorlamak yerine farklı yöntemler denenmelidir.
- Esnek düşünceyi öğrenen kişiler sosyal beceri, iletişim becerisi, problem çözme becerisi ve stres yönetme becerisi kazanır.
- Günümüzde kaygıları ve bunları yönetme konusunda sınıfta kalma hissi yaşanmaktadır.
- 05:39Antidepresan Kullanımı ve Vahşi Kapitalizm
- Dünyada antidepresanların en hızlı arttığı iki ülke Amerika ve Türkiye'dir.
- Amerika'da 1980'lerden sonra Reagan döneminde kapitalizmde regülasyonlar kaldırılmış, vahşi kapitalizm ortaya çıkmıştır.
- Türkiye'de de şu anda vahşi kapitalizm var, Avrupa'daki kapitalizm ise daha regülasyonu olan bir kapitalizmdir.
- 06:44Kaygıya Karşı Koruma Modelleri
- Kaygıya karşı üç koruma modeli vardır: birincil koruma (sağlıklı insanların hasta olmaması için), ikincil koruma (risk gruplarını belirleyip erken teşhis koyarak hastalık oluşmadan önleme) ve üçüncül koruma (hastalık geçtikten sonra tekrar nüksetmesin diye).
- Türkiye'de bu üç koruma modeli de uygulanmamaktadır.
- Türkiye'de taşa toprağa yatırım yapmaya önem verilirken insana yatırım ihmal edildiği için bu konulara uyanılamamıştır.
- 07:37Kaygıyı Yönetme Yöntemleri
- İnsan kaygısını yönetmek için üç ilişkiyi yönetmelidir: stres yönetim tarzı (coping style), iletişim tarzı (communication style) ve problem çözme tarzı.
- Bu üç beceri insanın özgür iradesiyle yönetilebilir ve öğrenilebilir.
- Stresten kaçmak veya problemden kaçmak yönetim değildir, bunları dengeli bir şekilde kullanmak gerekir.
- 08:48Stres Yönetme Biçimleri
- Üç tip stres yönetme biçimi vardır: A tipi (kaygılı, stresli, devamlı yakınmacı, negatif, sünger tipi kişilik), B tipi (gamsız, umursamaz, teflon tipi kişilik) ve C tipi (kauçuk tipi kişilik).
- Teflon tipi kişilikler kırılgandır, esnemeyi öğrenemedikleri için kolayca yıkılırlar ve depresyona girerler.
- Kauçuk tipi kişilikler (elastik, esnek) problemi alır, çözüm üretir ve bir şey öğrenerek çıkar.
- 10:32Psikolojik Bütünlüğün Bozulması
- Fiziksel bütünlük bozulduğunda ağrı hissedilirken, psikolojik bütünlük bozulduğunda kaygı, iç sıkıntısı, anksiyete, bunalım ve depresif durum hissedilir.
- Depresif durum üç güne kadar olabilir ve hasta denilmez, ancak onbeş güne kadar düzeltemezse tedaviye başlanmalıdır.
- Sıfır problem bir hayat mümkün değildir, psikolojik bütünlüğümüzü bozan olaylar da fiziksel bütünlüğümüzü bozan şeyler gibi vardır.
- 11:08Narsist Tipler
- Narsist tipler kibirli olup, "alçak dağları ben yarattım" gibi büyüklük duyguları vardır ve alkışla beslenirler.
- Narsistler güç ve kontrol isterler, her şeyi hükmetmek isterler ve insanlarla köle-efendi ilişkisi yaparlar.
- Narsizm, enaniyetin en tehlikeli hastalıklarından biridir ve Sokrates'in karısı gibi egosunu yanlış kullanan kişiler vardır.
- 12:40Narsizmin Örnekleri
- Karadenizlilerin şakalarında, Temel'in Kabe'ye gittiğinde "Ey Kabe, kim geldi bil bakalım" demesi gibi narsist davranışlar vardır.
- Yağmur yağarken dua edip yağmurun kesilmesini sağlayan Temel, övüldüğünde "Kararttırayım mı" demesi de narsizmin bir örneğidir.
- İnsanın bunalıma girmemesi ve psikolojik sağlamlık için kendini tanıması çok önemlidir.
- 13:39Modernizm ve Mutluluk
- Modernizm haz odaklılığı, edonizmi ve has peşinde koşmayı ego ideal olarak sunar.
- Haz, zenginlik, şöhret, para ve alkış narsizmin hazlarıdır ve bunları olan kişi beyinde dopamin üretir.
- Aristoteles'e göre iki tür mutluluk vardır: hedonik mutluluk (haz mutluluğu) ve anlam mutluluğu (ideal peşinde koşma mutluluğu).
- 14:17Anlam Mutluluğu ve Narsistler
- Anlam mutluluğu, hayatın sonunda bir uğrunda emek verilecek, yorulacak, çile çekilecek bir anlamı olan kişilerde olur.
- Anlam mutluluğu yaşayan kişilerin beyni serotonin salgılar, bu da mutluluk hormonudur ve kesilmez.
- Narsistler kendilerini kutsallaştırdıkları için ilişkilerde köle-efendi ilişkisi isterler ve sınırlarını öğretirseniz tevazu rolü oynarlar.
- 15:54Tasavvuf ve Modernizm'de Evren Anlayışı
- Elif ve nokta, Muhyiddin Arabi ve Mevlana'ya göre tasavvufta farklı anlamlara sahiptir; elif dik durmak, tevhid ve Allah'a ulaşmayı temsil ederken, nokta her şeyin bir noktadan başladığını ve biteceğini gösterir.
- Modernizm, evrenin sonsuz olduğunu ve insanın bu dünyaya bırakıldığını savunurken, Kur'an-ı Kerim evrenin bir noktadan başladığını ve bir noktada biteceğini, kıyamet kopunca ruhun baki kalacağını belirtir.
- Modernizm ontolojiyi değiştirirken, Kur'an-ı Kerim ontolojiyi doğru kullanmayı gösterir; niçin varım, kimim, nereden geldim, nereye gideceğim sorularına cevap verir.
- 17:34Ben Bilinci ve Akıl Yürütme Yöntemleri
- Ben bilinci sadece insanda bulunur ve kainatin tılsım-ı muğlakının anahtarını verir; Allah'ın sıfat ve esmasının marifeti enaniyete bağlıdır.
- Akıl yürütme yöntemleri Aristoteles tarafından ilk tespit edilmiş, daha sonra indüksiyon, analoji, kıyas, kiplik mantığı, muhtemel mantık ve bulanık mantık (faz mantık) geliştirilmiştir.
- Yapay zeka, bulanık mantık kullanarak olasılık hesaplarını yaparak ortaya çıkmış ve otonom robotlar oluşturarak insandan daha zeki zekalar oluşturabilir.
- 20:27Ben Bilinci ve Hayvanlar
- Bilebilme becerisi sadece insana verilmiş, hayvanlar genetik olarak kodlanmış programlarını dışına çıkmaz ve zihinselleştirme yapamaz.
- Otistiklerde ben bilinci yoktur, beyninde ayna nöronlar çalışmaz ve zihin teorisi üretemezler.
- Bilinç akıldan daha üstündür ve insan beynimizle ruhumuz arasında bir arayüz olan zihin sayesinde zihinselleştirme, anlam üretme ve yenilik arayışı yapabilir.
- 22:54DNA ve Hayat Sırrı
- DNA cansızdır, ancak cansız bir DNA'dan canlı bir insan çıkabilir; bu hayat sırrıdır.
- İnsanın 30.000 genomu vardır, 30 milyar karakter içerir ve 1,5 metrelik bir DNA'sı vardır.
- Allah insana enaniyet gibi ben diyebilme özelliği ve Allah'a kafa tutma özelliği vermiştir.
- 24:32Özgür İrade ve Niyet
- İnsan iyiyi de kötüyü de yapabilme özgürlüğü olan tek varlıktır; şeytan gibi kötü de olabilir, melek gibi iyi de olabilir.
- Enaniyetin bir özelliği özgür irade, bir özelliği kibrinin olması ve kendini yeryüzü tanrısı gibi görmesidir.
- İyi niyetli olanlara Allah iki melek görevlendirir ve ilham verirken, kötü niyetli olanlara melekleri çeker ve insan nefis ve şeytanla baş başa kalır.
- 26:24Niyet ve Adalet
- Niyetlenmiş davranış beyinde programlanır; sabah dörtte kalkacağım diye niyetlendiğin zaman kesin inançlıysan saat kurmadan kalkarsın.
- Niyet ve karar vermek önemlidir, ancak niyetin iyicil ve kötücül olması daha önemlidir.
- Adalet her tarafta geçerlidir; bu dünyada amel var hesap yok, öbür dünyada amel yok hesap vardır.
- 28:22İstanbul'da Yaşanan Bir Olay
- Konuşmacı İstanbul'a ilk geldiğinde doğu'da muayenehaneden biriktirilmiş bir yer alacağını belirtiyor.
- Tanı adlı kişi yeri aldı ancak konuşmacıya hiç söylemeden acayip komisyon almış.
- Konuşmacı, bu olayı İstanbul ticaretinin tehlikeli olduğunu ve şeytanın bunu yaptırdığını düşünüyor.
- 28:55Enaniyetin Tehlikeleri
- Peygamber Efendimiz bile "Allah'ım göz açıp kapayıncaya kadar beni nefsimle baş başa bırakma" diye dua etmiş.
- Enaniyetin tehlikeden korunmanın çaresi Allah'la online olmak ve her an kalbini Rabbine açmaktır.
- Enaniyet, haddini çizer, sınırları çizer ve kendinden bir rububiyet-i mevhuma tasavvur eder.
- 29:49Enaniyetin Özellikleri
- Enaniyet, kendinden bir mevhum rububiyet, mülkiyet, kudret ve ilim tasavvur eder.
- Enaniyet, muhit sıfatlara bir hadd-i mevhum vaaz eder ve taksimat yapar.
- Enaniyet, kainatın sahibi olan Allah'ın sıfatlarını kendi ölçüleriyle anlar ve fark eder.
- 31:12Enaniyetin Felsefi Anlamı
- Enaniyet, ayine misal ve vahid-i kıyasi, alet-i inkişaf ve manayı harfi gibi manası kendinde olmayan, başkasının manasını gösteren vücududur.
- Enaniyet, insaniyetin kalın ipinden şuurlu bir tel, mahiyet-i beşerinin kulesinden ince bir ip, şahsiyet-i ademiyet'in kitabından bir elif'tir.
- Enaniyet, manayı harfi ve manayı ismi gibi iki yüzü vardır.
- 31:37Manayı Harfi ve Manayı İsmi
- Manayı harfi, bir kitabın içindeki harfleri ve sanatını görmek gibidir.
- Manayı ismi, kitabın kendisi olduğu gibi onu tanımaktır.
- Manayı harfi, bir kitabın başka bir şeyin işaretidir manasındadır.
- 32:27Görünen ve Görünmeyen
- Görünen ayrı, görünmeyen ayrıdır.
- İnsan görünmeyenleri görür, somut bakış ve soyut bakış arasında ayrım yapar.
- Altı yaşından sonra insanda soyut akıl yürütme gelişmeye başlar ve ergenlikle birlikte kar-zarar analizi yapabilecek hale gelir.
- 33:42Yaratılış Manifestosu
- Konuşmacı sekizinci yaratılış kongresini yapmış ve Ekim ayında yaratılış manifestosu yayınlamıştır.
- Manifesto, evrimin ispatlanamadığını, çürütülemediğini ve spekülatif bir teori olduğunu belirtmiştir.
- Manifesto, evrenin tesadüfü değil, tasarımsal bilinçli bir varoluşu olduğunu savunmaktadır.
- 34:52Tevhid İnançının Önemi
- Şu anda evrime ihtiyacımız yok, akla en yakın yöntem tevhid inancıdır.
- Tek Allah'ı anladığımız zaman yaratılış anlıyoruz ve dörtbinüçyüz tane din var, bunların en çok akla yatkın olanı tevhid'dir.
- Manifesto, bilimsel itirazlar yerine sloganlarla itirazlara cevap vermiştir.
- 36:19Enaniyetin İyicil ve Kötücül Olma Özelliği
- Enaniyetin sonsuz iyicil ve sonsuz kötücül olma özelliği vardır.
- Psikiyatride Autocamberg'in geliştirdiği teoriye göre insan içinde iyi parça ve kötü parça vardır.
- Hangi parçayı beslersek o parça büyüyecek, iyi parçayı beslersek iyi şeyler biriktirecek, kötü parçayı beslersek kötü şeyler biriktireceğiz.
- 37:38Varoluş ve Hakikat
- Enaniyet, büyük bir fırsattır insana ve hedefi ve stratejisi olan insan tevhidi bulur.
- Varoluşçu filozoflar İslam dinini ve Kur'an-ı Kerim'i göz önüne almadıkları için hakikati bulamamışlardır.
- İletişim çağında yaşıyoruz.
- 38:13Kur'an-ı Kerim'in Bütüncül Mantığı
- Kur'an-ı Kerim internet ortamında kolayca okunabiliyor ve içinde müthiş bir bütüncül mantık bulunuyor.
- Kur'an-ı Kerim'in sırları gittikçe yeni yeni anlaşılıyor, ancak bunları anlamak için enaniyetin enesini doğru kullanmak gerekiyor.
- Kur'an-ı Kerim'i okurken eleştiri gözüyle değil, "kainatın yaratıcısı bana ne mesaj verdi" diye bakarak okumak gerekiyor.
- 39:35Hakikati Bulmanın Yolları
- Hakikate götüren dört yol vardır: deney ve gözlem, akıl yürütme yöntemleri (insilico yöntemler), rasyonel sezgi ve rasyonel inanç.
- Diyalektik materyalizm sadece deney ve gözlemi kabul ederken, akıl yürütme yöntemleri ve insilico yöntemler de hakikate götüren yöntemlerdir.
- Rasyonel inanç, tevhid olup diğer inançlar rasyonel değildir.
- 41:15Karar Verme Mekanizması
- Karar verme mekanizmasında aklımıza bir düşünce veya his geldiğinde, bu düşünceleri yönetebilme becerisi vardır.
- Duygu ve düşünce ayrı şeylerdir, hisle düşünce füzyonu oluşabilir.
- Beynin ön bölgesi (Sokrates'in filtresi) akla bir düşünceyle his geldiğinde uygun, geçerli, doğru ve faydalı olup olmadığını değerlendirir.
- 43:35Nefsinle Mücadele ve İnsan Olmanın Kira
- Nefsinle mücadele etmek en büyük cihat olarak kabul edilir, hüzün cihadı ise acı veren konularda sabretmeyi başarmaktır.
- İnsan olmak, eşrefi mahlukat olmak ve iyi insan olmak bu dünyada hayatımızın kirasıdır.
- İyi insan olmak, Allah'ın bize verdiği nimetlerin kirasını ödemektir, cennet kazanılmaz, fazından alınır.
- 45:19Evren ve Simülasyon Metaforu
- Evren bir simülasyon olarak yazılmıştır, Allah kainatta ne yapacağımızı ilmiyle görür.
- Evren bir enerji tabanlı evrendir ve Allah bu enerjiyi yöneten trafo gibidir.
- Yapay zeka, yapay sinir ağları çalışması nedeniyle ortaya çıkmıştır ve bu da insanın beyninin bilgisayar gibi çalıştığını göstermektedir.