Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Nesin Yayınevi'nin yayın yönetmeni Esin Pervane ile yapılan bir röportajdır. Konuşmacılar Aziz Nesin'in arşivi, eserleri ve Nesin Yayınevi'nin çalışmaları hakkında bilgiler paylaşmaktadır.
- Röportajda öncelikle "İstanbul'dan Ne Haber" adlı kitap, 1955-1958 yılları arasında yazılan İstanbul'a dair yazıları toplamaktadır. Ardından Nesin'in arşivindeki çeşitli derlemeler (spor yazıları, sanat yazıları, okuma güncesi) ve dijitalleştirilerek herkese açık hale getirilmesi planı ele alınmaktadır. Ayrıca Nesin'in baskı dönemlerindeki direnişi, Marko Paşa dönemi yazıları ve Türkiye'ye olan bağlılığı da konuşulmaktadır.
- Röportajda Nesin'in telif haklarının doğrudan Nesin Vakfı'na aktarıldığı, vakfın eğitim amaçlı gelirini desteklediği ve arşivin farklı disiplinlere kaynak sağlayabileceği vurgulanmaktadır. Nesin'in kendisi tarafından beğenilmeyen bazı eserlerinin "Yakılacak Romanlar" başlığıyla yayınlanma planı da paylaşılmaktadır.
- 00:01Nesin Yayınevi ve Arşiv Çalışması
- Nesin Yayınevi'nden Esin Pervane, Nesin Yayınevi, Aziz Nesin ve "İstanbul'dan Ne Haber" kitabını konuştuk.
- Aziz Nesin'in arşivleri 2009'dan beri Salih Bora ile birlikte çalışılıyor ve bu arşivlerde beklenmedik belgeler bulunmuş.
- Arşivden yaklaşık 19 tane kitap yayınladılar, ancak "İstanbul'dan Ne Haber" kitabının kaynağı 1955-1958 yılları arasında çeşitli dergilerde yazılan İstanbul'a dair yazılar.
- 03:02Kitabın İçeriği ve Güncelliği
- Kitapta 50'li yıllara odaklanan yazılar, İstanbul'un kültürel güzelliklerine ve güncel siyasete yer veriyor.
- Aziz Nesin'in mizahı hala günceldir, ancak siyasi yazılarının da bu kadar güncel olması üzücü.
- Kitapta İstanbul'un 50'li yıllarda yaşadığı ekonomik devalüasyon, Demokrat Parti'nin gücünü yitirmesi ve imar faaliyetleri gibi konular ele alınıyor.
- 05:26Tarihsel Benzerlikler
- 50'li yıllarda halkın durumunda bir rıza yaratıldığı ve imar faaliyetlerine karşı karışık duygular yaşadığı görülüyor.
- Aziz Nesin'in aynı dönemki öyküleriyle paralel okuma, dönemin çerçevesini daha iyi gösteriyor.
- Kitapta taksici tiplemesi gibi karakterler, 50'li yıllardan beri değişmeyen sosyal durumları yansıtmakta.
- 08:36Nesin Vakfı ve Yayınevi
- Nesin Vakfı, eğitime ulaşma imkanı olmayan yoksul çocukları yetiştirmek üzere kurulmuş bir vakıftır.
- Aziz Nesin'in bütün mirası, daha çok telif haklarından ibaret olarak Nesin Vakfı'na bırakılmıştır.
- Nesin Yayınevi'nin gelirinin üçte biri Nesin Vakfı'nın gelirini karşılamakta ve yayınevinin misyonu külliyatı olduğu gibi basmaktır.
- 11:10Gelecek Çalışmalar
- "İstanbul'dan Ne Haber" kitabında 1955-1958 yılları arasında dört mecrada yazılan yazılar toplanmıştır.
- İstanbul üzerine yazılar bu kitapla sınırlı kalacak, çünkü Aziz Nesin'in İstanbul'u çok geniş bir konudur.
- 11:52Aziz Nesin'in İstanbul Anlatımı
- Aziz Nesin İstanbul'da doğmuş ve hayatının tamamını İstanbul'da geçirmiş bir yazar.
- Nesin'in "Böyle Gelmiş Böyledir" adlı öyküsü, İstanbul'u farklı bir açıdan anlatır.
- "Salkım Salkım Asılacak Adamlar" adlı eseri, 6-7 Eylül olaylarını anlatırken farklı bir İstanbul sunar.
- 80'lerin sonu ve 90'ların başlarında yazdıklarında, serbest piyasa ve küresel dünyaya entegre olmuş İstanbul'u görürüz.
- 12:47Arşiv Deneyimi ve Nesin'in Çalışmaları
- Nesin'in arşivinden derlenmiş spor yazıları, futbol ve güreş üzerine yazıları içeren "Sporcu Milletiz Vesselam" kitapları vardır.
- Sanat yazıları, karikatürden tiyatroya kadar çeşitli sanat dalları üzerine yazıları içeren bir derleme yapılmıştır.
- "Okuma Güncesi" adlı kitap, Nesin'in kendine tuttuğu kitap notlarını içerir ve bu notları yayınlamak için hainlik edilmiştir.
- 13:56Marko Paşa ve Arşiv Sorunları
- Marko Paşa dönemi hakkında bir derleme yapmak istenmektedir ancak telif sorunları vardır.
- Marko Paşa'daki yazılar "Geriye Kalan İsimli Öykü Kitabı"nda toplanmıştır.
- Nesin'in gazetelerinde her sayıda farklı bir künye kullanıldığı için telif sorunları yaşanmaktadır.
- 14:45Nesin'in Kötü Bulduğu Kitapları
- Nesin'in bazı romanları zaman zaman okurlar tarafından çok sorulmakta, ancak kendisi tekrar basmak istememektedir.
- Nesin her baskıda kitaplarını inceleyip gerek kompozisyon gerek imla olarak değiştirmektedir.
- "Saçkıran" ve "Kadın Olan Erkeğin Hatıraları" gibi kitaplarını "yakılacak romanlar" olarak nitelendirmiştir.
- 16:30Arşivin İçeriği ve Eski Yazı
- Arşivde bir kamyonet dolusu dosya bulunmaktadır.
- Öyküler için toplanan hammaddeler, gazete kesikleri, notlar ve müsvetteler arşivde bulunmaktadır.
- Nesin'in "Böyle Gelmiş Böyledir" adlı öz yaşam öyküsünü dokuz cilt olarak tasarlamış, ancak üç ciltte kalmıştır.
- Arşivin büyük zorluğu, müsveddelerin eski yazıyla tutulmuş olmasıdır.
- 18:02Eski Yazı Avantajları
- Eski yazı işlek bir yazıdır, sesli harflerin birçoğu kullanılmaz.
- Nesin ilk olarak bu yazıyı yazmayı öğrenmiştir ve ilk öğrendiği yazı daha rahattır.
- Eski yazı yazmanın avantajı, herkesin okuyamamasıdır; günlükleri korumak veya konferanslarda özgürce not tutmak için kullanılır.
- 19:22Almanya Gezi Notları
- "Almanya Bizden Aptal Bulama" adlı kitap, Almanya gezi notlarını kapsar.
- Gezi notları, 1970'lerde Türkiye'den işçi göçü başladığı dönemden 1980'lere kadar uzanır.
- Kitapta sadece Almanya'daki işçiler değil, faşizmin kök saldığından, sanayiye, maden ocaklarına ve Türkiye toplumunun farklarına değinilmiştir.
- 21:57Nesin'in Yurt Dışında Kalma Düşüncesi
- Nesin'in yazılarda yaşadığı zorluklarla birlikte hiçbir zaman ciddi ciddi gitmeyi düşünmediği görülür.
- Nesin sadece İstanbul değil Türkiye'yi çok sevmektedir.
- Ali Nesin yurt dışında eğitimini tamamlarken, annesi ona "bu ülkenin bir evladısın ve oradan aldıklarını buraya vermelisin" demiştir.
- 23:12Nesin'in Toplumcu Düşüncesi
- Nesin sürekli bir borçluluk fikriyle yaşar, devlet okullarında okumuştur.
- Nesin, devlet parasız yatılı okullarının aslında halkın barından değil yoğundan verilen bir olanak olduğunu fark etmiştir.
- Nesin Vakfı da o ödenemeyen borç duygusu yüzünden kurulmuş bir yerdir ve halkı için bir şey yapma arzusuyla yatar.
- 25:03Aziz Nesin ve Sürgünlerin Konuşma Hakkı
- Konuşmacı, sadece daha iyi yaşam arzusuyla başka bir yere giden insanların artık ülkenin siyasi gündemine ve sosyolojik gerçeklerine dair söz söyleme şansını yitirdiğine inanıyor.
- Aziz Nesin, sürgünlere, cezaevlerine ve ağır baskı ortamlarına rağmen siyasi hareketlerde bulunmuş bir insan olarak öne çıkıyor.
- Sabahattin Ali örneği, mesai arkadaşı ve yakın arkadaşlarından biri olarak, faili meçhul bir cinayete kurban gitmiş.
- 26:15Marko Paşa Dönemi ve Basın Özgürlüğü
- Tek parti dönemi gibi baskıcı bir dönemde Marko Paşa'da yapılan çalışmalar, günümüzdeki kanal çeşitliliğine rağmen benzer bir sesin çıkmaması nedeniyle dikkat çekiyor.
- Aziz Nesin ve arkadaşları, basmak ve yayınlamak için gösterdikleri çaba, günümüzde anlaşılmaz bir seviyede; Gutenberg matbaası gibi icat edilmiş araçlarla dergiler basılıp, dağıtımcılar reddedince bile Emirgan'da Marko Paşa'da satılıyor.
- Bu baskılara rağmen yapılan çalışmalar, ülkeye dair olumsuz düşünceler yerine, "biz bu ülkede doğduysak bunun bir anlamı var" diyerek ülkeye bağlılık ifade ediyor.
- 29:01Aziz Nesin'in Direnişi ve Cesareti
- Aziz Nesin, 12 Eylül darbesi sonrası bile ekmek ve hak dilekçesini bir cuntaya veya cumhurbaşkanına sunacak kadar radikalleşebiliyor ve aydınları mobilize edebiliyor.
- Aziz Nesin'in cesareti, korkmaya rağmen adım atabilmek ve korkunun üstüne gidebilmek şeklinde tanımlanıyor.
- Konuşmacı, "başkasının yapması gereken ama yapmadığı şeyleri yapmakla kendimi sorumlu hissediyorum" sözünü vurguluyor.
- 32:11Arşiv Çalışmaları ve Tarih
- Aziz Nesin'in arşivlerinden çıkarılabilecek çok fazla şey var ve her ne kadar bugüne kadar fazla üretim ortaya konulmuş gibi görünse de, konuşulması gerekenler konuşulamamış.
- Arşiv çalışmaları çok kıymetli ve oradan çıkarılabilecek işler, tartışılması kimseyi sinirlendirmezse herkesin farklı bir yere gidebileceği konular.
- Aziz Nesin, bütün gerçeklerin ortaya çıkmasını isteyen bir yazar olarak, Nazım Hikmet konusunda bile sovyetlere gidip, arşivlere girerek mektuplaşmaları kopya ederek bir külliyat oluşturmuş.
- 35:12Sabahattin Ali ve Marko Paşa Dönemi
- Sabahattin Ali, Türkiye solu için başka bir tabu ve saygıdeğer bir kişilik olarak, sürgüne gittiğinde İstanbul'da mektuplaşmaları vardı.
- Aziz Nesin'in mektuplarında Sabahattin Ali için çok pembe bir portre çizilmiyor, zor şartlar ve baskı dönemleri içinde insanların yapabildikleri en iyi şeyi varsayamayız.
- Aziz Nesin'in arşivinde, Marko Paşa dönemi içindeki küçük ofis içi yazışmaları bile saklanmış; kasadan alınan para miktarları, cezaevindeki kişilerin ailelerine gönderilen mektuplar gibi detaylar bulunuyor.
- 37:54Arşivin Dijitalleştirilmesi ve Kullanımı
- Dijitalleştirmeden sonra arşivin herkesin kullanımına açılması planlanıyor.
- Arşivde müzikologlardan eğitim tarihçilerine, siyasi tarih araştırmacılarından edebiyatla uğraşanlara kadar çok farklı disiplinlere kaynak sağlayabilecek belgelik bulunuyor.
- Konuşmacılar, Aziz Nesin'i bir yayında konuşup bitirmenin mümkün olmadığını belirterek faydalı ve keyifli bir söyleşi olduklarını ifade ediyor.