Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Havadan Sudan" programında sunucu, havacılık psikoloğu Mehmet Ali Erkuş ile uçuş korkusu ve fobisi konusunu ele alıyor. Mehmet Ali Erkuş, Türk Hava Yolları'nın uçuş korkusu programında üç yıl çalışmış ve yüzlerce kişinin uçuş korkusunu yenmesine yardımcı olmuş bir uzman.
- Program, uçuş korkusu ve fobisi arasındaki farkları açıklayarak başlıyor, ardından fobinin nedenlerini (sosyal öğrenme, travmatik deneyimler, ebeveynlik gibi) inceliyor. Video, korku yönetiminin temel prensiplerini, "3D1S" (duygu, düşünce, davranış, somatizasyon) modelini ve tedavi yöntemlerini (psiko-eğitim, uçak maketini kullanma, uçak videoları izleme, havaalanına gitme ve gerçek uçuş ödevleri) detaylı şekilde anlatıyor.
- Programda ayrıca nefes egzersizi gibi fiziksel müdahaleler, grup terapi avantajları ve uçak içindeki gerçeklikle yüzleşme teknikleri de paylaşılıyor. Tedavi sürecinin genellikle 8-16 seans arasında değiştiği, ancak herkesin farklı olduğu belirtiliyor.
- 00:07Uçuş Korkusu ve Fobisi Arasındaki Fark
- Programda uçuş korkusu veya uçuş fobisi konusu ele alınacak ve havacılık psikoloğu Mehmet Ali Erkuş konuk olarak yer alıyor.
- Uçuş korkusu ve uçuş fobisi arasındaki fark, gerçek bir tehdit olup olmadığıyla belirlenir; tehdit varsa korku, tehdit yoksa fobi olarak adlandırılır.
- Uçuş fobisi daha doğru bir ifadedir çünkü fobi, gerçek bir tehdit olmamasına rağmen korkmaya devam etmeyi ifade eder.
- 01:06Uçuş Fobisinin Nedenleri
- Uçuş fobisinin birçok farklı nedeni olabilir; sosyal öğrenme, çevrede korkan birinin etkisi, zor bir dönemden sonra türbülans yaşamanın etkisi gibi.
- Nedenin belli olmaması veya önemli olmaması, fobiyi çözmek için engel oluşturmaz.
- Fobinin çözümü için zihindeki duygusal süreç (Duygu, Düşünce, Davranış, Somatizasyon) anlaşılmak zorundadır.
- 03:29Uçuş Fobisinin Özellikleri ve Çözüm Yöntemleri
- Uçuş fobisinde duygular tedirginlik, korku ve endişe; düşünceler "uçağın güvenli değil, her an düşebilir" şeklinde; davranışlar kaçınma ve gitmeme isteği; somatik belirtiler ise terleme, göz büyümeleri, kalp atışının hızlanması gibi olur.
- Uçuş konforunu sağlayan kişilerde duygular keyif, davranışlar gündelik rutin, düşünceler güven ve somatik belirtiler ise herhangi bir şey olmaz.
- Fobinin çözümü için önce düşünce üzerinde çalışmak faydalıdır; zihnin söylediklerine inanmak yerine, "burada gerçek bir tehdit yok" diye düşünmek gerekir.
- 05:24Uçuş Fobisinin Zamanlaması ve Çözülebilirliği
- Uçuş fobisi, uçuşun bir ay veya bir yıl sonra olması durumunda bile başlayabilir, herkesin durumuna göre değişir.
- Fobi, ortada gerçek bir tehdit olmamasına rağmen korku ve endişe oluşturur.
- Uçuş fobisi çözülebilir bir durumdur ve kısa sürede uygulanabilecek yöntemler vardır.
- 07:38Uçak Korkusuna Karşı Davranış Stratejileri
- Düşünceden ilerlemek ve korkuyu kabul etmek, kaçınmak yerine üstüne gitmeye çalışmak faydalı bir yaklaşımdır.
- Uçak korkusu yaşayanlar için, korkunun kişisel bir durum olduğunu kabul etmek ve hala seyahat etmek, korkuyu aşmanın bir yoludur.
- Türkiye'deki havayolu firmaları uluslararası standartlarda güvenlidir ve havacılık emniyeti konusunda herhangi bir sıkıntı yoktur.
- 08:27Fiziksel ve Davranışsal Yöntemler
- Korku, kaygı ve endişenin yarattığı fiziksel belirtiler (titreme, göz büyümesi, kalp atışının hızlanması) için doğru bir nefes egzersizi yapmak etkilidir.
- Uçakta korku yaşayanlar genellikle gözlerini kapatıp transa girmeye çalışır ve etrafla iletişimini keser, bu da korkuyu besler.
- Uçaktan korkan kişilerde kontrol eğilimi fazladır ve bu kişiler uçağı yönetmeye çalışırlar.
- 10:27Uçak Korkusunu Aşma Tekniği
- Uçak korkusunu aşmak için öncelikle kişinin seviyesine çıkıp bir rapor kurmak gerekir.
- Nefes egzersizi yaparak kişinin seviyesini düşürmek ve onu normal duruma getirmek önemlidir.
- Gerçekliği kabul etmek ve kaçmak yerine etrafı gözlemlemek, korkuyu aşmanın bir yoludur; kaçmak korkuyu besler.
- 11:59Uçuş Fobisi ve Tedavi Süreci
- Uçuş fobisi olan kişilerin psikolojik destek alması durumunda genellikle sekiz seansa kadar, bazen on altı seansa kadar çalışarak iyileşme sağlanabilmektedir.
- Kişiler kendileri de uygulamalı kitaplar kullanarak, zihinsel algılarını değiştirmeye çalışarak fobilerini yenmeyi başarabilirler.
- Tedavi sürecinde önce durumun iyi anlaşılması, ardından psiko-egitim süreci ve uygulama adımları ile ilerlenmektedir.
- 13:30Tedavi Yöntemleri
- Tedavi ödevleri arasında uçak maketini eline almak, uçak videoları izlemek, havaalanına gitmek gibi adımlar yer almaktadır.
- Gerçek uçuş ödevleri de verilmekte ve bazen psikolog da birlikte uçuş yapmaktadır.
- Grup tedavilerde kişiler birbirlerine destek olmakta, korkularını paylaşmakta ve gerçekliği anlamakta yardımcı olmaktadır.
- 15:03Fobinin Gerçeklikle Karşılaştırılması
- Fobik kişilerin algıları gerçeklikten sapabilir, örneğin uçakta sallanma hissi hissedebilirlerken aslında sallanma olmayabilir.
- Gerçeklikle karşılaştırma yaparak (bardak su testi gibi) fobik kişinin algısını düzeltmek mümkündür.
- Uçuş fobisi kolay bir sorun olmadığı için uzmanlardan destek alınması ve nefes egzersizleri, etrafın farkına varma gibi yöntemler uygulanması önerilmektedir.