Buradasın
Sosyal Fobi ve Sosyalleşme Sorunları Üzerine Bilgilendirici Röportaj
youtube.com/watch?v=cBnUQh0l3M8Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Günlük Rehber" programında psikiyatrist Prof. Dr. Nesrin Dilbaz ve Dr. Derya Hanım ile yapılan bir röportajdır. Program sunucusu, sosyal fobi ve sosyalleşme sorunları konusunda uzman görüşlerini dinlemektedir.
- Video, sosyal fobi (sosyal kaygı bozukluğu) tanımı, tarihsel gelişimi, nedenleri ve özellikleri üzerine odaklanmaktadır. Ayrıca ergenlik dönemindeki etkileri, tedavi yöntemleri ve sosyal kaygı bozukluğu ile utangaçlık arasındaki farklar ele alınmaktadır. Programın son bölümünde Almanya'da yaşayan bir anne, dokuz buçuk yaşındaki kızının sosyalleşme sorunları hakkında bilgi vermektedir.
- Röportajda sosyal fobinin toplumda en sık görülen ruhsal bozukluklardan biri olduğu, genetik faktörler ve öğrenme davranışlarının hastalığın gelişiminde önemli rol oynadığı belirtilmektedir. Ayrıca, ergenlik döneminde sosyal kaygı bozukluğunun daha da zorlaşabileceği ve tedavi sürecinin uzun sürebileceği vurgulanmaktadır.
- 00:01Sosyal Fobi Tanımı ve Önemi
- Sosyal fobi, toplumun hemen hemen her kesiminde en sık görülen ruhsal bozukluklardan biridir.
- Bu hastalık, özellikle gençlerin eğitim ve günlük sosyal hayatlarında derin olumsuz yaralar açabilmektedir.
- Sosyal fobi, toplum önünde veya yabancı kişilerle birlikte olduğunda yanlış bir şey yapma, utanılacak bir duruma düşme veya alay edilme korkusuyla bu durumlardan kaçınma ve kaygı duyma durumudur.
- 01:10Sosyal Fobinin Tanımı ve İsim Değişimi
- Beş-altı yıl öncesine kadar sosyal fobi kelimesi kullanılırken, şimdi "sosyal kaygı bozukluğu" olarak tanımlanmaktadır.
- Fobiler arasında kan fobisi, yükseklik fobisi, karanlık fobisi, kapalı yer fobisi ve açık alan korkuları en sık görülenlerdir.
- Sosyal fobi, 1980'li yıllarla birlikte hastalık olarak tanımlanmaya başlanmıştır.
- 02:16Toplumsal Beklentiler ve Sosyal Kaygı Bozukluğu
- Teknolojinin ilerlemesiyle insandan beklenilenler artmış, daha atak, sosyal ve girişken olunması beklenmektedir.
- 1980'li yıllarla birlikte sosyal fobi bir hastalık olarak tanımlanmaya başlanmıştır.
- İngilizce'de "agresif", "atılgan" ve "proaktif" gibi kelimeler son zamanlarda kullanılmaya başlanmış, bu da insanları telaşa sürüklemektedir.
- 03:34Ataklık ve Agresiflik Arasındaki Fark
- Agresiflik, kendinizi öne çıkararak karşınızdakinin sınırlarını göz önüne almadan atak olma durumudur.
- Ataklık ise kendinizin sınırlarını belirleyip başkasının sınırını geçmeyecek şekilde hareket etmektir.
- Ataklık daha demokratik ve insana özgü bir davranıştır.
- 04:21Sosyal Kaygı Bozukluğunun Tanımı
- Sosyal kaygı bozukluğu, işlevsellikte kayba neden oluyorsa hastalık tanımı olarak kabul edilmektedir.
- Sosyal kaygı bozukluğu, toplumda en sık görülen kaygı bozukluğu tipidir ve yaklaşık %13-18 oranında görülür.
- Panik bozukluğu ise toplumda yaklaşık %4-5 oranında görülür.
- 06:08Sosyal Kaygı Bozukluğunun Nedenleri
- Sosyal kaygı bozukluğunun genetik geçişi vardır, ancak birebir değil, mizaç özellikleri geçer.
- Ebeveynlerinden biri kaçıngan kişiliği varsa veya sosyal fobikse, çocukların bunu öğrenme olasılığı yüksektir.
- Ebeveynlerinden biri kitleyici (inbe edici) ise, sürekli eleştiren ve hiçbir şeyden memnun olmayan bir ebeveyn, çocuğun sosyal kaygı bozukluğu olma olasılığını artırır.
- 07:41Sosyal Kaygı Bozukluğunun Özellikleri
- Sosyal kaygı bozukluğunun ilk ortaya çıkış yaşı 13-14 yaşlardır, ancak ergenlik döneminde de görülebilir.
- Ergenlik sonrası (17-18 yaş) sosyal kaygı bozukluğu devam ediyorsa ve yaşam kalitesini olumsuz etkiliyorsa, sosyal kaygı bozukluğu düşünülmelidir.
- Sosyal kaygı bozukluğu, utangaçlık veya çekingen kişilikten farklıdır; utangaçlık doğduğundan itibaren olabilirken, sosyal kaygı bozukluğu 13-14 yaşlardan itibaren başlayabilir.
- 09:02Sosyal Kaygı Bozukluğunun Tedavisi
- Çekingen kişilik gibi mizaç özellikleri tedavi edilmesi zor olabilir ve uzun bir süreç gerektirebilir.
- 13-14 yaşlardan itibaren başlayan sosyal kaygı bozukluğu, özgür tip (bir iki alanda sıkıntı) ise tedavi daha kolay olabilir.
- Genelleşmiş tip (yaklaşık 24 alanda sosyal kaygı) ise tedavi daha uzun süreli olabilir.
- 09:40Ergenlik Öncesi Dönemde Önleyici Yaklaşım
- Sosyal kaygı bozukluğu ve ergenlik etkileri birbirini tetikleyebilir, bu nedenle ergenliğe gelmeden önce çocuk iyi tanınmalı ve takip edilmelidir.
- Mizaç özelliği olan sosyal kaygı bozukluğu ilkokulda çocukluğundan itibaren getiriyorsa, erken müdahale gereklidir.
- Sosyalleşmeyi öğrenmek için kreşe erken gitmesi sağlanabilir, çünkü sosyal beceriler çocuklukta öğrenilmezse, belli bir yaştan sonra geliştirmek daha zordur.
- 11:06Sosyal Kaygı Bozukluğu ve Diğer Bozukluklar
- Sosyal kaygı bozukluğu, otizm veya Asperger sendromu gibi gelişimsel bozukluklardan ayırt edilmelidir.
- Gelişimsel bozukluklarda (otizm, Asperger sendromu) sosyalleşme dışında başka terapi seansları da önerilir.
- Çocuğun yeteneklerini keşfederek, kendini gösterebileceği ve güven duyabileceği alanlarda sosyalleşmesi sağlanmalıdır.
- 13:28Disiplin ve Başarı İlişkisi
- Çocuğun iyi yapabildiği bir şeyi başlarken başarmaya başlayıp sonra vazgeçmesi durumunda, vazgeçme nedeni incelenmelidir.
- Ebeveynlerin çok başarılı olmakla ilgili baskı yapması, çocuğun vazgeçmesine neden olabilir.
- Her bireyin beyni farklı çalışıyor olabilir, bu nedenle potansiyel ile dış faktörleri iyi ayrıştırmak önemlidir.
- 15:47Güven ve Onay
- Sosyal kaygı bozukluğu olanlar için ebeveynlerinin onay vermesi çok önemlidir.
- Eleştirel bir ebeveyn, çocuğun başarısını onaylamadan eleştirirken, onay sözcükleri kullanmak daha etkilidir.
- Sosyal kaygı bozukluğu, özgüvenle değil, korku ve kaygı ile ilgilidir; temel biliş "hata yapmamalıyım" ve "her şeyin en iyisini yapmalıyım" şeklindedir.
- 17:49Çocuğun Sosyalleşme Sorunu
- Bir anne, dokuz buçuk yaşındaki kızının sosyalleşme sorununu anlatıyor.
- Kız, arkadaşlarıyla karşılaştırıldığında daha pasif kalıyor ve geride kalıyor.
- Anne, kızını evde iletişim kurarak, birlikte ev işleri yaparak ve alışverişe götürerek sosyalleştirmeye çalışıyor.
- 18:46Psikiyatristin Değerlendirmesi
- Psikiyatrist, kızın iki yaşında yuvaya başladığı ve kendi yaşıtlarıyla sürekli beraber olduğu bilgisini alıyor.
- Kızın Almanca konusunda dil problemi olmadığı, iki yaşında başladığı için henüz yeni yeni öğreniyor.
- Anne, kızının daha girişken ve atak olmasını istiyor, ancak kız çok çekingen ve geride kalıyor.
- 20:41Psikiyatristin Tavsiyeleri
- Psikiyatrist, bu durumun çocuk kaygı bozukluğundan çok ebeveyn kaygı bozukluğu olabileceğini düşünüyor.
- Dokuz buçuk yaşında bir çocuğun çekinik veya kaçıngan kişilik özellikleri olması normal olabilir.
- Anne, kızının sosyal taraflarını destekleyerek, iyi yaptığı şeyleri yapmasını destekleyerek ve eleştirmeden yaklaşmalı.
- 22:04Sonuç ve Program Bilgisi
- Psikiyatrist, kızın kişilik özelliği nedeniyle hep böyle kalmayacağını, güzel cümlelerle desteklendiği müddetçe mutlu ve başarılı olabileceğini söylüyor.
- Programda kişiye göre su tüketimi hakkında bilgi verileceği belirtiliyor.
- Programın sonunda bir şarkı söyleyeceği ve armağan edeceği söyleniyor.