Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, TV 360'da yayınlanan bir sağlık programıdır. Programda sunucu, onkoloji uzmanı Doç. Dr. Yavuz Dizdar, göz sağlığı uzmanı Prof. Dr. Nevbahar Tam Çelik ve diğer konuklar yer almaktadır.
- Program iki ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde organik ve normal gıdalar arasındaki farklar, tavuk ve yumurta üretimi, ev yapımı yoğurt ve peynir hazırlama teknikleri ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise göz sağlığı, özellikle glokom hastalığı, göz tansiyonu ve görme kaybı konuları detaylı olarak incelenmektedir. Program, izleyicilerden gelen soruların yanıtlanması ve gelecek programlarda ele alınacak konuların duyurulmasıyla sonlanmaktadır.
- Programda ayrıca kanser ve beslenme ilişkisi, modern gıda endüstrisinin kullandığı süreçlerin beslenme üzerindeki etkileri, antibiyotik kullanımının hayvanların büyütülmesindeki rolü ve düzenli göz kontrollerinin önemi gibi önemli sağlık bilgileri de paylaşılmaktadır.
- 00:37Kanser Artışı ve Erken Teşhis
- Programda kanser konusu ele alınacak ve kanserin artıp artmadığı sorgulanacak.
- Kanserin artması, teşhisin kolaylaşması, check-up programlarının yaygınlaşması, nüfus artışı ve ömür uzaması gibi faktörlerle ilişkilendiriliyor.
- En sık görülen kanser tipleri akciğer kanseri, meme kanseri, bağırsak kanseri ve prostat kanseridir.
- 02:48Organik Gıdalar ve Kanser
- Programda mutfağımızın kansere neden olabilecek riskleri ve alışveriş yaparken dikkat edilmesi gerekenler ele alınacak.
- Organik gıdaların tercih edilmesi kanser riskini azaltabilir, ancak herhangi bir beslenme tarzı kanseri kesinlikle önleyemez.
- Yumurtaların üzerindeki kodlar (0-3) tavuğun yaşam koşullarını gösterir ve bu bilgiler Tarım Gıda Hayvancılık Bakanlığı tarafından denetlenir.
- 06:51Program İçeriği
- Programda kansere karşı önlem alınıp alınmadığı, kanserin beslenme ile ilişkisi ve bir gıdanın organik olup olmadığı nasıl anlaşıldığı konuları ele alınacak.
- Evde organik ürün yapma olup olmadığı ve onkoloji uzmanı Doç. Dr. Yavuz Dizdar'ın açıklamaları programda yer alacak.
- Ayrıca göz tansiyonu hastalığı (glokom) konusunda Prof. Dr. Nevbahar Tam Çelik'in bilgileri de programda paylaşılacak.
- 08:24Beslenme ve Tıbbın Sınırları
- Toplumda organik ve doğal beslenme konuları konuşulmasına rağmen, beslenmede genel bir sorun var çünkü beslenmede bir genel geçer kanun yok.
- Tıp, edebiyattan veya bir sanattan farklı değildir, pozitif bir bilim değil, zaman içinde biriktirilen tecrübeler üzerine kurulmuştur.
- Beslenme konusunda bilimsel keşifler genellikle istisnai durumlarda gerçekleşmiştir, örneğin C vitamini keşfi uzun deniz yolculuklarında taze sebze-meyve yoksunluğunda ortaya çıkmıştır.
- 11:51Yoğurt Endüstrisi ve Beslenme Sorunları
- Yoğurt endüstrisi, yoğurtun biyolojik işlevini bozan işlemler yaparak ekşimeyi engellemektedir, bu da gıdanın vücutta eksiği tamamlayamamasına neden olmaktadır.
- Yoğurt endüstrisi pazar kaybetti çünkü insanlar evde yoğurt yapmaya başlamıştır, bu alışkanlık devam etmelidir.
- Süt alırken güvenilir bir kaynaktan almak ve sorgulamak önemlidir, çünkü tarım bakanlığı bu büyük üretimleri denetleyememektedir.
- 15:10Tarım İlaçları ve Beslenme
- Tarım ilaçlarının ne kadar ve hangi ilaçların kullanıldığını bilen kimse yoktur, bu ilaçların kansere neden olup olmadığı da bilinmemektedir.
- Tarladan çatala hikayesi sadece iyi niyetimize dayalı olup, gerçek denetimler yapılmamaktadır.
- Yoğurt zehirlenmeyi engelleyici etkisi olsa da, eldeki yoğurdun bu özelliğe sahip olup olmadığı sorgulanmalıdır.
- 16:44Süt ve Beslenme
- Süt, besin maddesi değil, yaşamın akışkan formu olan bir biyolojik sıvıdır ve bebekler için anne sütünün verilmesi gereklidir.
- Pastörizasyon Louis Pasteur tarafından tanımlanmıştır ve sütün 60 derecede yarım saat tutulmasıyla gerçekleştirilir.
- Endüstri, pastörizasyonu esneterek 95-97 derecede 8 saniye tutarak uygulamaktadır, bu işlem biyolojik etkili moleküllerin çoğu ortadan kalkmasını sağlar.
- 19:04Tavuk Üretimi ve Organik Et
- Alışverişte tavuk alırken organik olup olmadığını anlamak önemli bir konudur.
- Kırk günde büyümüş büyük göğüs etine sahip tavuklar organik olma şansı yoktur, çünkü bu hayvanlar henüz yavrudur ve tavuğa dönüşmek için üç ay beklemeleri gerekir.
- Anadolu'da horozlar ötmeden kesilmez, kuzular ise ya bir yılını dolduracak ya da annesinin boyuna erişeceklerdir.
- 20:35Entegre Üretim Sistemi
- Bir kişi büyük entegre üretim sistemi kurarak Taşeron markasıyla üretecek kocaman bir yer yaptırmış ve bankadan kredi almıştır.
- Hasat metrekare başına kaç kilo et çıkartıldığına göre yapılır, metrekare başına kaç tavuk olduğu önemli değildir.
- Kışın tavuklar büyümeyince antibiyotik kullanılmış ve bu sayede tavuklar büyümüştür.
- 21:16Organik Et ve Tavuk Yemeği
- Konuşmacı antibiyotik gibi bir maddenin canlının büyümesini neden artırabileceğini anlamak istemektedir.
- Pazar günü İsparta'dan dönen konuşmacı, üçbin öğrenciye üç gün boyunca tavuk verildiğini öğrenmiştir.
- Organik etiketli tavuklar pahalı olmasına rağmen, sadece pahalı diye organik etiketi satılanlar da vardır.
- 23:10Antibiyotikli Etin Sağlık Üzerindeki Etkisi
- Antibiyotikli etin insan sağlığı üzerinde olumsuz etkisi vardır, çünkü antibiyotikler hayvanların bağırsak florasını değiştirir.
- Antibiyotikler kullanıldığında hayvanların bağırsakları inceleşir ve "geçirgen bağırsak sendromu" oluşur, bu da yemin tam emilimini engeller.
- Kırk günlük hayvanlarda bir ilacın metabolizma ve detoksifikasyonu erişkin hayvanlarda olduğu kadar gelişmiş olmadığı için ilaçların kalıntıları hayvanın vücudunda kalmaya başlar.
- 25:23Yumurtaların Organik Olup Olmadığını Anlama
- Yumurtanın kabuğunun kalınlığının organik olup olmadığını belirlemek için yeterli değildir, organik yumurtaları lezzeti ve tadıyla ayırt etmek mümkündür.
- Yumurtaların parlaklığı taze olduğunun bir işareti olabilir, ancak bu da organik olup olmadığını belirlemek için yeterli değildir.
- Yumurtaların kabuğunda klora kullanımı sonucu oluşan pütürler bulunabilir, bu pütürler yumurtanın yıkanmış olduğunu gösterir.
- 27:43Organik ve Normal Tavukların Farkları
- Organik tavuklar en az seksen bir günde kesilebilirken, normal tavuklar kırk günde kesilebilir, bu da iki tür arasında büyük bir fark oluşturur.
- Organik tavukların derisi daha kaliteli ve sağlamdır, bu da onları normal tavuklardan ayırt etmek için bir işaret olabilir.
- Tavukların pişme süresi organik olup olmadığını belirlemek için en iyi yöntemdir; organik tavuklar daha uzun sürede pişer.
- 30:46Antibiyotiklerin Tavuklarda Etkileri
- Antibiyotikler, özellikle makrolitler, kolajeni parçalar ve bu nedenle tavukların etini daha kolay pişirir hale getirir.
- Bazı antibiyotikler, topuk tendonunu koparttığı için piyasadan çekilmiş, ancak sonra tavuk endüstrisine verilmiştir.
- Tavukların tüy paternleri ve deri kalitesi de organik olup olmadığını belirlemek için kullanılabilecek işaretlerdir.
- 33:07Süt ve Yoğurt Hakkında Bilgiler
- Konuşmacı, yoğurdu süt ürünü olarak kabul ederken, doğrudan süt tüketimine emin olmadığını belirtiyor.
- Sütün işkembe ve rumen kokusu olması gerektiğini, bu kokuyu isteyenlerin az olduğunu söylüyor.
- Organik sütün kaynak olarak organik olabilir ancak işlemden geçirildikten sonra organikliği kalmaz, işlenmiş gıdalarda besin değeri düşer.
- 34:44Ekmek Hakkında Bilgiler
- Ekmek artık güvenilir olmayan bir besin grubu haline geldi, özellikle tost ekmeği farklı bir sistemle üretiliyor.
- Tost ekmeği, tam buğday unundan yapılan ekmekten değil, özel bir prosesle üretiliyor.
- Organik lafı yerli yersiz kullanılarak anlamsızlaştı, organik yiyecekler daha pahalıya satılıyor.
- 37:28Evde Ekmek Yapma
- Ekmek evde yapılabilir ancak bunun için iyi un ve kol kuvveti gerekiyor.
- Makinelerle ekmek yapmak mümkün, ancak çok miktarda ekmek tüketen evlerde daha kolay olabilir.
- İstanbul'da da iyi ekmek satan yerler bulunuyor.
- 38:37Çatalca'da Doğal Süt ve Yoğurt Yapımı
- Çatalca'da Yeşil Doğan adlı bir yerde keçiden süt ve tavuklardan yumurta alınıyor.
- Mavi yumurtalar, mavi ırk olarak bilinen farklı bir tavuk ırkı tarafından üretiliyor.
- Ev yapımı peynir için süt kaynatılıp sirke ekleniyor, proteinler birbirine bağlanması için yaklaşık beş dakika daha kaynatılıyor.
- 40:40Ev Yapımı Yoğurt Yapımı
- Yoğurt yapımı için çiğ süt kaynatılıp soğumaya bırakılıyor, ideal sıcaklık 45 derece civarında.
- Soğuyan sütün içine maya ekleniyor ve seyreltilerek sütün içinde dağılıyor.
- Yoğurt kabın içinde yaklaşık 6-8 saat bekletiliyor, sonra buzdolabına konulup bir gece bekletilerek tüketilebiliyor.
- 42:25Ev Yoğurdu ve Market Yoğurdu Karşılaştırması
- Evde peynir yapmak ve maya üretmek zor ve zaman alıcıdır, ancak evde ekmeğin mayasını yapmak mümkündür.
- Evde peynir yapmak zordur çünkü gerçek peynir coğrafyaya tabidir ve özel mağara, toprak altı veya testi gerektirir.
- Yoğurdu evde yapmak kolaydır ve evde yapılan yoğurdun ekşimesi piyasadaki kalıp yoğurtlara göre avantaj sağlar.
- 44:13Yoğurdun Tadı ve Kaynatma Süresi
- Evde yapılan yoğurdun ayırt edilmesi için ekşimesi gereklidir, market yoğurdu ise daha tatlı ve sulanmıştır.
- Yoğurt yaparken sütün 15-20 dakika kaynatılması yeterlidir, daha uzun kaynatmak suyunu uçurarak koyu kıvamlı bir yoğurda dönüşür.
- Sütün kaynadığı zaman taşma hareketi (alttan gelen bir güçle yükselerek hekzagonal yapılar oluşturarak) yeterlidir, kaynamaya başladığında bir daha taşmaz.
- 48:28Sütün Özellikleri ve Kullanımı
- Ekşide süt çöker ve lora dönüşür, bu nedenle mikroplu bir şey içme şansı yoktur.
- Çiğ süt içilmemesi gerekir, ancak hayvanların sahipleri sağlıklı hayvanların sütünü içebilirler.
- Süt içinde bakteri vardır çünkü çocuğun sindirim sistemi bakteri sistemini kuracak, sütten gelen sağlıklı bakteriler önemlidir.
- 50:30Kanser Hakkında Bilgiler
- Tüm saptanmış vakalar kanser değildir, patologun gördüğü ile hasta arasında büyük farklılıklar olabilir.
- Hastanın iyi olması durumunda, camdaki görüntüyü kanser olarak kabul etmek tıbbın felsefesine aykırıdır.
- Çok fazla tetkik ve tarama yapmak normal halin ne olduğunu bilmeden bir şey yakalamaya neden olabilir, bu nedenle vücutu çok fazla kurcalamamak gerekir.
- 52:27Göz Sağlığı ve Glokom Hakkında Bilgilendirme
- Programda göz tansiyonu hastalığı (glokom) ve tansiyon konuları ele alınacak.
- Prof. Dr. Nevbahar Tam Çelik, göz sağlığı, glokom ve tansiyon konularında bilgi verecek.
- İzleyicilerden TV360 Instagram hesabından sorular ve önerilerini iletmeleri isteniyor.
- 53:59Göz Sağlığının Önemi
- Tüm organlar değerli olsa da göz sağlığı özellikle önemlidir.
- Göz tansiyonu, göz küresinin içindeki basıncın yükselmesiyle körlüğe neden olabilir.
- Yakınlarda bir farkındalık günü için bu konu erken işleniyor.
- 54:47Gözün Yapısı ve Glokom
- Gözün arkasındaki sarı doku ışığı şekillendirir ve sinir sinyalleri beyne taşır.
- Görebilmek için gözün, sinirin ve beyindeki merkezin sağlam olması gerekir.
- Göz tansiyonu, göz küresinin basıncının artmasıyla sinire baskı yaparak görme duymunu kaybetmeye neden olabilir.
- 57:11Glokom Hakkında Bilgiler
- Göz tansiyonu yüksekliği, görme hücrelerinde ve optik sinirde kayıp meydana geldiğinde glokom adını alır.
- Normal göz tansiyonu 10 ila 20 arasında olup, ilerlemiş glokomda daha düşük tutulması gerekir.
- Göz tansiyonu yüksekliği glokom için risk taşır, ancak tansiyon yüksekliği olan herkesin glokom olmayacağı belirtiliyor.
- 59:19Glokomun Nedenleri ve Belirtileri
- Glokomun nedenleri arasında ailesel faktörler, kortizon kullanımı ve göz yapısı bulunur.
- Göz suyu kandan üretilip, açı bölgesinden kana geri döner, tıkanıklık olduğunda göz suyu birikerek görme hücrelerini ve siniri öldürür.
- Yüzde doksanı hissedilmeden yavaş seyreder, ancak ilerleyen aşamalarda karanlık adaptasyon sorunu yaşanabilir.
- 1:01:36Glokomun Türleri ve Belirtileri
- Genellikle iki gözde seyreder, ancak özel durumlarda tek gözde de görülebilir.
- Miyop kişilerde açık açılı glokom, hipermetrop kişilerde dar açılı glokom daha yaygındır.
- Dar açılı glokom, şiddetli ağrı, bulantı ve kusma ile seyredebilir, hipermetrop kişilerde daha sık görülür.
- 1:03:33Glokom ve Acut Glokom
- Glokom, görme sinirine basının arttığı bir durumdur ve ağrı hissi şiddetli olduğunda hasta anında hastaneye gelmelidir.
- Acut glokom hastalarında tansiyon düşürmek için ilaç tedavisi yapılır ve küçük bir lazer işlemi ile ön odacık genişletilir.
- Açık açılı glokom yavaş ilerlerken, acut glokom hastaları bir hafta-on gün içinde görme kaybına uğrayabilir.
- 1:04:54İzleyicilerin Glokom Deneyimleri
- Bir izleyici, on beş seneden fazla göz tansiyonu kontrol altındadır ve baş ağrısı ve göz ağrısı şikayetiyle hastaneye gitmiştir.
- Başka bir izleyici, on yıl önce göz tansiyonu teşhisi almış ve şimdi tedavi görmektedir.
- Göz tansiyonu, vücut tansiyonuyla doğrudan ilişkili değildir, ancak diyabet ve hipertansiyonlarda glokom riski daha yüksektir.
- 1:06:43Glokom Tedavisi ve Erken Teşhis
- Erken teşhisin glokom tedavisinde çok önemlidir ve göz tansiyonu ölçülmesi gerekir.
- Glokom sinsi bir hastalıktır ve şikayet vermeyebilir, bu nedenle düzenli göz kontrolüne gitmek önemlidir.
- Tedavi öncelikle ilaçla başlar, ilaçlar yeterli değilse ameliyat yapılabilir.
- 1:08:51Görme Alanı Takibi
- Normal göz muayenesinde görüş, biyomikroskopi, tansiyon ölçümü ve görme siniri incelenir.
- Glokom hastalarında ek olarak görme alanı takibi yapılır, bu gözün arkadaki görme hücrelerinin hassasiyetini ölçen bir yöntemdir.
- Görme alanı takibinde, hücrelerin ölmeye başladığında karanlık alanlar oluşur ve bu alanlar canlandırılamaz.
- 1:11:51Glokomun Gelişimi ve Tedavi Amacı
- Glokom tedavisi amacında geriye dönüş değil, yerinde koruma hedeflenir.
- Yeni rejenere eden ilaçlar ve kök hücre tedavisi gibi gelişmeler var ancak henüz yaygın değildir.
- Açık açılı glokom yavaş ilerlerken, acut glokom veya ileri glokomda tansiyon birdenbire yükselirse görme kaybı olabilir.
- 1:13:04Glokom Farkındalık Çalışmaları
- Glokom farkındalık haftası sırasında büyük kampanyalar düzenlenmiştir.
- Kırk yaş üstü nüfusun taraması yapılmış, broşürler hazırlanmış ve medyada geniş yer verilmiştir.
- Bir gün yedi farklı televizyon kanalında glokom farkındalık kampanyası yapılmıştır.
- 1:14:11Göz Hastalıkları Hakkında Sorular
- Bir izleyici, çocuk rahatsızlanınca sol gözünde hilal şeklinde pırıltı oluşup yarısı görmediğini ve bu durumun göz tansiyonu olup olmadığını sormuştur.
- Doktor, bu durumun retina bulgusu olabileceğini ve görme sinirine giden damarda vazokonstrüksiyon olup beslenememeye bağlı olarak anlık bir amorozis (görme kaybı) olduğunu açıklamıştır.
- Filmlerde gösterilen gibi ani kör olup sonra aniden görüş açılmaz, görme kaybı saniyeler içinde açılır.
- 1:15:49Glokom Hakkında Bilgiler
- Bir izleyici, aralıksız olarak siyah nokta gördüğünü ve doktora gittiğinde glokom başlangıcı dendiğini, kendini korumak için neler yapabileceğini sormuştur.
- Doktor, erken glokom devresi olduğunu ve hastanın hekim kontrolünde ve düzgün bir takipte kalması gerektiğini belirtmiştir.
- Göz tansiyonunu düşürmek yeterli olmayacak, görme hücrelerini korumak için düzenli göz muayeneleri ve tomografilerle takip yapılması gerekir.
- 1:17:01Glokom Tomografisi
- Gözün tomografisinde görme sinirinin ucu, görme hücrelerinden ince sinir lifleri uzanıp birleşerek görme sinirini meydana getirir.
- Normal bir görme sinirinin ucunda küçük bir çukurluk vardır ve sağlıklı dokuda sinir lifleri bulunur.
- Glokom bağlı olarak sinir lifleri tansiyona bağlı olarak baskı altında kalarak ölmeye başlar, çukur büyümeye başlar ve görme alanında bozukluk ortaya çıkar.
- 1:18:50Göz Tansiyonu Ölçümü
- Doktor, göz tansiyonunu ölçmek için ayker adlı bir alet kullanmaktadır.
- Alet, ardışık olarak birkaç ölçüm yaparak ortalama değerini hesaplar ve normal göz tansiyonunun 10 ile 20 arasında olduğunu belirtmiştir.
- Kornea kalınlığı göz tansiyonu ölçümünde önemli olup, kalın kornea tansiyonun yüksek gösterilmesine, ince kornea ise düşük gösterilmesine neden olabilir.
- 1:21:37Kornea Kalınlığı ve Glokom
- Kornea kalınlığı her 20 artışı, 1 milimetre artışı anlamına gelir ve ince olanlar daha tehlikeli olabilir.
- Kornea kalınlığı ölçülmediğinde, tansiyon değerleri yanıltıcı olabilir; örneğin 450 değerinde kornea 550'ye gelinceye kadar 5 milimetre civa eklenmesi gerekebilir.
- Glokom hastalarında kornea kalınlığı 20-25'e yükseltildiğinde tansiyon ölçümleri daha doğru olur.
- 1:22:42Glokom Teşhisi ve İzleme
- Glokom teşhisinde sadece tansiyon değerine güvenmek yeterli değildir, kornea kalınlığı da mutlaka ölçülmelidir.
- Glokom uzmanı olarak yüksek değerlerde teyit ederken, düşük değerlerde yeni hasta gelirse tekrar ölçüm yapar.
- Bebeklerde glokom teşhisi için evde kullanılabilen aletler var ancak bunlar güvenilir olmayabilir.
- 1:24:01Diyabet ve Göz Sağlığı
- Diyabet hastalarında göz görme kaybı olabilir, özellikle takip edilmeyen diyabet hastalarında.
- Diyabet hastaları altı ayda bir göz kontrolü için göz doktoruna bakılmalıdır.
- Erken tanı yapıldığında görme kaybı önlenebilir, geç kalındığında ise iyileşme şansı azalır.
- 1:25:05Göz Sağlığı ve Sağlık Sistemi
- Göz görme kaybında birinci sırada glokomdur.
- İnsan ömrünün uzamasıyla körlük oranları artmış, sağlık problemleri daha sık görülmeye başlanmıştır.
- Tip 2 diyabet hastaları için devlet hastaneleri ve özel poliklinikler arasında tercih, kişinin maddi durumuna bağlıdır.
- 1:27:03Türkiye'de Sağlık Sistemi ve Program Duyurusu
- Türkiye'de sağlık sistemi iyi bir yerde olup, yabancı hastalar da Türkiye'de tedavi için gelmektedir.
- Bir sonraki programda glokom farkındalık haftası, omurga romatizması ve sağlıklı olmak için gerekli egzersizler ele alınacaktır.
- Program aynı saatte (9:00) ve kanalda (D360) devam edecektir.