Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Hayret Eden Mutlu Günler" programında yayınlanan bu tıbbi bilgilendirme videosu, Prof. Dr. Tuncay Duruöz, Prof. Dr. Hüseyin Nazlı ve diğer uzmanlar tarafından sunulmaktadır. Program, romatizmal hastalıkların tanımı, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında kapsamlı bilgiler içermektedir.
- Video, romatizmal hastalıkların genel tanımıyla başlayıp, osteoartrit (kireçlenme), romatoid artrit ve ankilozan spondilit gibi belirli hastalıkların detaylı incelemesine geçmektedir. Her hastalığın belirtileri, tedavi yöntemleri ve özellikle non-farmakolojik tedavi, egzersiz, beslenme ve stres yönetimi gibi bütüncül yaklaşımların önemi vurgulanmaktadır.
- Videoda ayrıca romatizmal hastalıkların yaşam kalitesini etkileyen yönleri, psikolojik sorunlar (depresyon, anksiyete, uykusuzluk) ve çevresel faktörlerin (hava kirliliği, elektromanyetik alanlar) hastalıklardaki rolü ele alınmaktadır. Uzmanlar, hastalıkların erken tanısının önemini ve disiplinli bir tedavi yaklaşımının gerekliliğini vurgulamaktadır.
- 00:21Romatizmal Hastalıklar ve Bütüncül Yaklaşım
- Programda Romatizmal Hastalıklar ve Bütüncül Yaklaşım konusu ele alınacak.
- Romatoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Tuncay Duruöz ve Prof. Dr. Hüseyin Nazlı programda yer alıyor.
- Romatizmal hastalıklar eskiden ileriki yaşlarda görülen hastalıklar halen her yaşta görülebiliyor.
- 00:58Romatizmal Hastalıkların Özellikleri
- Romatizmal hastalıklar genellikle kas-iskelet sistemini tutan hastalıklar olarak görülür ancak çeşitli sistemik organları da etkileyebilir.
- Romatizmal hastalıklar yaklaşık 150'den fazla çeşidi bulunur ve çocukluk çağında da görülebilen yaygın bir hastalık grubunu teşkil etmektedir.
- Romatizmal hastalıkların sebepleri arasında genetik yapı, dejeneratif hastalıklar, immün sistemi doğrudan etkileyen sistemik hastalıklar ve metabolik hastalıklar bulunmaktadır.
- 02:26Romatizmal Hastalıkların Önemi ve Erken Tanı
- Romatizmal hastalıklar oldukça yaygın olup, sabah tutuklukla ortaya çıkan ağrılar için mutlaka bir romatoloji uzmanı görülmesi gerekmektedir.
- Üstünkörü ağrı kesici kullanarak ötelendiğinde, bazı hastalıkların tanısı geciktiğinde ortaya çıkan dejenerasyonları geri çevirmek zahmetli olabilmektedir.
- Romatizmal hastalıkların erken tanısı oldukça önemlidir ve günümüzde gelişmeler doğrultusunda tanı konulduğunda herhangi bir deformasyona gitmeden önlem alınabilmektedir.
- 03:39Romatizmal Hastalıkların Nedenleri ve Bütüncül Yaklaşım
- Romatizma hastalıkları genetik yapılar, enfeksiyonlar, çeşitli çevresel faktörler gibi birçok faktör tarafından tetiklenebilir.
- Romatizmal hastalıkların tedavisinde sadece semptomlara yönelik tedavi yapılmak yerine, hastanın genetik yapısı, aile tarihi, yaşadığı ortam ve stres durumu da değerlendirilmelidir.
- Bütüncül yaklaşım, enflamasyonu tetikleyen faktörleri engelleyerek, mevcut semptomları tedavi etmek için farmakolojik ve non-farmakolojik tedavi yöntemlerini uygulamaktır.
- 05:39Stres ve Romatizma İlişkisi
- Stres, bedenin tolere edemeyeceği aşırı yük demektir ve mental anlamda maruz kaldığımız stres beyin korteks tarafından algılanır.
- Kronik stres durumunda dokuların kanlanması bozulabilir, otonom semptomlar ortaya çıkabilir, uyku kalitesi bozulabilir ve bağışık sistemi zayıflayabilir.
- Stres altında ilgili dokulara gitmesi gereken nitelikli oksijen ve besleme madde gidemez, yıkım ürünleri uzaklaştırılamaz ve bu da enflamasyonu artırır.
- 08:26Romatizma ve Yaşam Tarzı Faktörleri
- Romatizmal hastalıklarda bağırsak mikrobiyota ve probiyotiklerin önemi son beş-on yıldır tüm dünyada konuşulmaktadır.
- Romatizma hastalıklarında sadece ilaç vererek semptomları bastırmak yerine, hastanın egzersiz yapması, doğru beslenmesi, stres yönetimi ve doğru nefes alması da önemlidir.
- Enflamasyonu kolaylaştıran faktörler arasında fazla rafine karbonhidrat, şeker, un türevleri, et tüketimi, sigara içmek, hareketsizlik, fazla kilo ve kaliteli uyku yapmamak bulunmaktadır.
- 10:37Bütüncül Yaklaşım ve Modern Tıp
- Bütüncül yaklaşım (holistik yaklaşım) modern tıpın dışında bir şey değil, modern tıpta da uygulanmaktadır.
- Modern tıpta bilimsel çalışmalar ve kanıta dayalı ilaçlar hastanın tedavisinde mutlaka yer almalıdır.
- Bütüncül yaklaşımda hastanın uykusu, yorgunluk düzeyi, iş ve ev ortamı gibi faktörler de değerlendirilmelidir.
- 12:36Beslenme ve Sağlık
- Beslenme enflamasyonun önlenmesinde önemli bir konudur ve "yiyecek ilacı" kavramı yaygınlaşmaktadır.
- Dünya Sağlık Örgütü'ne göre sağlıklı olma sadece ağrı yaşamamak değil, biyolojik, psikolojik ve sosyal iyilik halinin bir arada olmasıdır.
- Romatizma hastalarında sadece ağrı ve şişlik sayıları değil, yorgunluk durumu, uyku kalitesi ve çevresel faktörler de değerlendirilmelidir.
- 14:51Romatizma Hastalıklarında Tedavi
- Romatizma hastalıklarının birçoğunda şifa sağlanabilmektedir.
- Romatizma hastalıklarında enflamasyon (yangın) iki temel semptomla ilişkilidir: vücutta asitik olma ve dokuların yeterli beslenmesi.
- Sempatik sinir sisteminin hiperaktivitesi otoimmun hastalıklarda önemli rol oynamaktadır.
- 17:53Romatizma Hastalarının Sorumluluğu
- Romatizma hastalıkları kronik hastalıklar olduğundan sadece ilaç vermek yeterli değildir.
- Hastaların beslenmesine dikkat etmesi, düzenli egzersiz yapması ve kaliteli uyku alması gerekmektedir.
- Vücutta yeterli oksijenleme için günlük kilo başına 40 ml su tüketmek önemlidir.
- 19:43Çevresel Faktörler ve Sağlık
- İklim değişiklikleri ve hava kirliliği romatizma ve otoimmün hastalıkların alevlenmesini kolaylaştırır.
- Beslenmede pestisler, antibiyotikler ve kimyasallar bağırsak floramızı bozarak sağlık sorunlarına neden olur.
- Elektrosmok (elektromanyetik kirlilik) hava kirliliği kadar sağlık üzerinde zararlı etkileri vardır.
- 21:04Kireçlenme (Osteoartrit)
- Kireçlenme, osteoartrit hastalığının halk arasındaki isimlendirilmesidir ve dejeneratif bir hastalık olarak tanımlanır.
- Osteoartrit genellikle orta yaşlarda başlar, ilk başlarda asemptomatik olabilir ve yaşla ilerledikçe hızlanır.
- Hastalık genellikle omurga, el, diz, ayak eklemlerinde görülür ve genetik faktörlerde önemli bir rol oynamaktadır.
- 22:50Osteoartrit Tedavisi
- Osteoartrit tedavisinde non-farmakolojik tedavi ön planda olup, mutlaka kullanılması gereken bir ilaç tedavisi yoktur.
- İlaç tedavisinde öncelikle parasetamol gibi analjezik ilaçlar verilir, sonra nonsteroid antienflamatuar ilaçlar kullanılır.
- Glukozamin sülfatlar, kondrotin sülfatlar ve yumurta kabuğu özleri gibi destek ilaçları da kullanılabilir.
- 24:06Osteoartrit'in Klinik Seyri
- Osteoartrit'in klinik seyrinde akut alevlenme dönemi ile başlar, bu dönemde eklemlerde kızarıklık, ağrı, şişlik ve ısı artışı görülür.
- Akut dönem 3-6 ay arasında azalarak geçer, ardından kronik dönem başlar.
- Kronik dönemde kıkırdak dejenerasyonu daha hızlı olur, bu nedenle akut dönemde eklemi korumak önemlidir.
- 25:14Osteoartrit Tedavisi Uygulamaları
- Diz osteoartritinde yük taşımayarak, engebeli arazilerde yürümeyerek veya bastonlarla walkerlarla destek alınabilir.
- Pateller, bandajlar, ayak tabanına çeşitli tabanlıklar gibi uygulamalar eklemi korumada yardımcı olabilir.
- Akut dönemde eklemler hareketsiz tutulabilir, özellikle başparmak kökünde osteoartrit varsa risartroz atelleri kullanılabilir.
- 27:45Fitoterapik ve Tamamlayıcı Tedaviler
- Kuşburnu, aslan pençesi (kurkamin) ve zerdeçal gibi bitkisel ürünler osteoartrite önemli destek sağlayabilir.
- Eklemlerde enflamasyon ortaya çıktığında lokal bir latent asitoz hali oluşabilir, bu durumda karbonat kapsülleri katkı sağlayabilir.
- Akupunktur ve nöral manyetik alanlar eklemlerin desteklenmesinde önemli rol oynar.
- 29:54Romatoid Artrit
- Romatoid artrit, otoimmün sistemik tutulumu olan, genellikle simetrik eklemleri tutan bir hastalık olup, özellikle küçük eklemleri (el ve ayak) etkiler.
- Hastalık bayanlarda daha fazla görülür ve genellikle 50'li yaşların üzerinde bir pik gösterir.
- Romatoid artrit akciğerlerde ve damar sisteminde de sistemik tutulumlara neden olabilir.
- 31:54Romatoid Artrit'in Fiziksel Etkileri
- Romatoid artrit el ve ayaklarda deformite oluşturur, bu deformiteler hastalığın başlangıcından itibaren ilk 3 sene içinde daha hızlı ortaya çıkar.
- Romatoid artritte görülen deformiteler kalıcıdır çünkü eklemlerde kemik erozyonları oluşur.
- Erken dönemde iyi bir tedavi ile deformitelerin fonksiyonel kayıpları durdurulabilir, yavaşlatılabilir veya önlenebilir.
- 33:21Romatoid Artrit Tedavisi
- Romatoid artrit, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen yaygın bir hastalıktır.
- Tedaviye mümkün mertebe erken başlanması gerekir çünkü eklemlerde ortaya çıkan deformasyonlar geriye dönüşü olmayan kalıcı hasarlardır.
- Tamamlayıcı yaklaşım olarak bağırsak flora düzenlemesi, beslenme takviyeleri, hormonal dengesizliklerin giderilmesi ve omega 3 gibi destekler kullanılabilir.
- 35:26Romatizma Hastalıkları ve Ankiylozoik Spondilit
- Romatizma hastalıklarında, örneğin artritte lokal bir eklemi ilgilendirken, ankiylozoik spondilit tüm sistemi ilgilendirebilir ve önce küçük eklemlerde başlayıp önlem alınmazsa tüm omurga sistemini ve vücudun tamamını tutabilir.
- Ankiylozoik spondilit otoimmün bir hastalık olup, bedenin kendi içinde bir yangısı vardır ve sadece eklemleri değil iç organları da tutabilmektedir.
- Otoimmün hastalıklarda kişinin beslenmesi, istirahat hali ve özellikle sigara içmeyi bırakmak önemsiz değildir, çünkü sigara hem ortamda toksik yüklenme neden olur hem de enflamasyon sürecini hızlandırır.
- 37:14Ankiylozoik Spondilitin Tanımı ve Özellikleri
- Ankiylozoik spondilit, omurgayı öncelikle tutan bir otoimmün hastalıktır ve son zamanlardaki yeni tanımı "radyografik aksiyel spondili artropati" olarak kabul edilmektedir.
- Ankiylozoik spondilitin bir evresi vardır; radyolojik sakroiliyak eklemlerin radyolojik tutulumunun görülmeden önceki erken dönemde sadece emarla görülüyorsa, bu durum "non-radyografik aksiyal spondili artropati" olarak adlandırılır.
- Sakroiliak eklemin tutulması ve radyo-X-ray ile görülmesi önemli bir aşamadır ve ankilozan spondilit tabi deforme olabilen bir hastalık olduğundan bazen halk arasında "kambur hastalığı" olarak da tabir edilmektedir.
- 38:29Türkiye'de Ankiylozoik Spondilit Tanı ve Tedavi Durumu
- Türkiye'de ankilozan spondilit daha erken tanı konulmaktadır ve 2003 yılında kurulan hasta derneği ile hekimlerin ulusal kongrelerde bol miktarda çalışma sunması sayesinde bilimsel çalışmalarda ilerleme kaydedilmektedir.
- Uluslararası spondili artrit haritası çalışmasında Türkiye'de ankilozan spondilitte tanı gecikmesi 5-5,5 yıl olarak belirlenmişken, Avrupa'da ortalama 7-8 yıl gecikme olduğu tespit edilmiştir.
- Ankiylozoik spondilit hastalarının %60'ından fazlasında depresyon, %40'ından fazlasında anksiyete ve %40 civarında uykusuzluk görülmektedir, bu nedenle hastalara bütünsel yaklaşım yapılması önemlidir.
- 40:17Ankiylozoik Spondilit Tedavisi ve Yaşam Kalitesi
- Ankiylozoik spondilitte non-farmakolojik tedavi ve egzersiz çok önemlidir; deformitelerin gelişmemesi için egzersizlerle ağrı azalabilir.
- Hastalar sabah kalktıklarında tutukluk ve topuk ağrısı yaşarlar, bu durum yaklaşık 40 dakika-1 saat sürer ve egzersizlerle azalmaktadır.
- Solunum egzersizleri de çok önemlidir çünkü omurgadaki kalsifikasyonlar (kireçlenmeler) solunum kısıtlılığı yapabilir.
- 40:58Farmakolojik Tedavi ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Ankiylozoik spondilitte biyolojik tedaviler (anti-sitokin tedaviler) ve nonsteroid antienflamatuar ilaçlar etkilidir.
- Hastalarda depresyon genellikle başlangıçta şikayetin ne olduğunu anlamadıkları ve ağrının günlük işlerini aksattığı zaman ortaya çıkar, bu durum genellikle ağrı kontrolü sağlandığında azalır.
- Hastalarda özellikle beslenme alışkanlıklarının sıkıntılı olması görülmekte, antilatör bir beslenme tarzına önem verilmelidir; Akdeniz mutfağı, omega 3 zengin beslenme ve sarımsak-soğan ağırlıklı gıdalar enflamasyonla mücadelede etkilidir.
- 42:59Psikolojik ve Bağırsak Sağlığı
- Hastalarda uyku kalitesi ciddi şekilde bozulur ve uykusuzluk anksiyete ve depresyonu artırır.
- Psikolojik durumun önemli bir yerini bağırsaklar oluşturur; bağırsaklardaki düzensizlik alevlenme yangını hızlandırabilir.
- Ankiylozoik spondilitte tanı aşamasında erken yakalanma önemlidir ve bu konuda Tuncay Özcan'ın hasta derneğindeki uzun yıllar başkanlık yapması ve farkındalık yaratması son derece önemlidir.
- 44:13Hastanın Rolü ve Egzersiz
- Otoimmun hastalıklarda disiplin gereklidir ve hastanın sorumluluk alması, sadece hekimlere bırakmak yerine kendisinin de durumla ilgilenmesi önemlidir.
- Hastalarda deformasyona yatkınlık görülür, özellikle eklemlerin tutulması ve akciğer, toraks bölgesinde kıkırdak dokusu ve kaburgalarda enflamasyon oluşabilir.
- Nöral tribi, akupunktur ve fitoteraptik ajanlarla kişinin yaşam kalitesi düzeltilebilir, stres yönetimi oldukça önemlidir ve düzenli egzersizler (solunum egzersizleri, hareketler) seyrinde ilerlemesi ve korunmasında önemli bir rol oynar.
- 45:43Ankilozan Spondilit Hastalarında Egzersizler
- Kapılar, ankilozan spondilit hastaları için egzersiz alanları olarak kullanılabilir.
- Hastalar dik durmakta zorlanır ve öne doğru eğilmeye mecbur kalırlar çünkü dik durmak ağrıları artırır.
- Hastalarda karın kasları kısalır ve öne doğru bir kamburlaşma (kifoz) oluşur, bu kaslarda biyofasiyal tetik noktalar (kulunç) ortaya çıkar.
- 46:25Etkili Egzersizler
- Pilates ve yoga, ankilozan spondilit hastalarında önemli katkılar sağlar.
- Dans egzersizleri, tüm bedeni hareket ettirerek keyifli bir şekilde fayda sağlar.
- Trombolinde küçük atlayışlar, omurga sistemindeki multis kas grubunu güçlendirir ve dik durmayı sağlar.
- 47:16Diğer Önemli Egzersizler ve Beslenme
- Sırt üstü yüzme, ankilozan spondilit hastalarında önemli bir egzersizdir.
- Doğru egzersizlerin yanı sıra doğru nefes alma ve akciğer kapasitesinin korunması gerekir.
- Ankilozan spondilitli hastalarda yüzde altmışında asemptomatik bağırsak enflamasyonu (hasta farkında olmadan bağırsakta yangın) tespit edilmiştir.
- 48:14Beslenme Önerileri
- Hastaların kendi beslenme sorumluluğunu alması ve hangi gıdaların kendilerine dokunduğunu fark etmeleri önemlidir.
- Hastalarda gluten duyarlılığı sık görülür ve rafine karbonhidrat, şeker, un ve türevleri, alkol ve sigaradan uzak durmak önemlidir.
- Otoimmün hastalıklarda rafine karbonhidratları, ekmek, alkol ve sigaradan uzak kalmak çok önemlidir.