Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Medikal TV kanalında yayınlanan, bir uzmanın özgür fobiler hakkında bilgi verdiği eğitici bir içeriktir.
- Video, özgür fobilerin tanımı, belirtileri, sebepleri ve tedavi yöntemleri hakkında detaylı bilgiler sunmaktadır. Özgür fobilerin toplumda %3 oranında görüldüğü, kadınlarda daha sık olduğu ve özellikle kedi-köpek, örümcek, böcek, iğne, kan aldırma, uçağa binme gibi özgül nesne veya durumlardan kaynaklanan aşırı korkuları ifade ettiği anlatılmaktadır. Ayrıca, fobilerin tedavisinde bilişsel davranışçı terapi, sistematik desensizizasyon, ilaç tedavisi ve sanal gerçeklik tedavileri gibi yöntemlerin kullanıldığı belirtilmektedir. Video, özellikle kedi fobisi (aulorofobi) örneği üzerinden fobilerin gelişim mekanizmalarını ve tedavi yöntemlerini açıklamaktadır.
- 00:13Özgür Fobiler Hakkında Genel Bilgiler
- Özgür fobiler (eski adıyla basit fobiler), toplumda yüzde üç oranında görülen, kaygı bozukluğu altında sınıflandırılan, kadınlarda daha sık görülen çocukluk ve ergenlik yaşlarında başlayan durumlardır.
- Tedaviye başvuru oranları altı durumdan birinde olup, özellikle hayvan fobileri, örümcek, böcek, iğne, kan aldırma, uçağa binme, araba kullanma, seyahate çıkma ve yüksek yerlerde bulunma gibi özgül nesne ya da durumlardan olan aşırı anlamsız korkulara özgür fobi adı verilir.
- Fobik durum ya da nesne ile karşılaşınca terleme, titreme, idrara çıkma ihtiyacı, bulantı, kalp çarpıntısı, göğüs sıkışması ve bayılacakmış gibi his gibi anksiyete belirtileri gözlenir.
- 01:16Özgür Fobilerin Etkileri ve Tedavisi
- Fobik bireyler, bu durumlarla yeniden karşılaşmamak için durumu yaratan nesnelerden veya durumlardan kaçma yoluna giderler ve bu durum yaşamları kısıtlanmış hale getirir.
- İşlevi bozulmuş hale gelince DSM'ye göre özgül fobi tanısı konulabilir, örneğin uçak fobisi olan bireyler iş fırsatlarını kaçırabilir ve daha düşük profilli bir yaşam seyretmek durumunda kalabilir.
- Özgür fobilerin tedavisinde bilişsel davranışçı terapi çok etkilidir; bilişsel olarak korku yaratan durumların yarattığı olumsuz otomatik düşünceler saptanır, bilgi işleme yanlışlıkla düzeltilir ve alternatif düşünce boyutları geliştirilir.
- 02:36Özgür Fobilerin Sebepleri ve Diğer Tedavi Yöntemleri
- Özgür fobilerin oluşumunda tek bir sebep yoktur; genetik önemlidir ancak tek başına yetmez, çevresel faktörler, öğrenmeler, koşullanmalar ve deneyimler de etkilidir.
- Tedavide sistematik desensizizasyon metodu uygulanır; fobinin ağırlığına ve kronik olmasına göre tedavi süresi iki-üç seansa kadar on-onbeş seansa kadar uzayabilir.
- İlaç tedavisi, depresyon veya başka kaygı bozukluğu varsa kullanılabilir; sanal gerçeklik tedavileri, EMDR tedavileri veya çok dirençli durumlarda hipnoterapi de ek tedavi yöntemleri olarak kullanılabilir.
- 04:19Hayvan Fobisi
- Hayvan fobisi (özel adı zoofobi) özgür fobinin en sık görülen tipidir ve kültüre göre değişiklik gösterebilir; İngiltere'de en fazla örümcek fobisi, Türkiye'de ise kedi-köpek korkusu sık görülür.
- Kedi fobisi (özel adı aulorofobi) genellikle genetik değil, bilinç dışlarında otorite korkusu bulunur ve yetiştirme tarzlarında baskın, dominant, eleştirel, zorlayıcı ebeveynler özellikle anne figürünün sıkıntılı olduğu görülmüştür.
- Tedavide önce korkulan hayvana ait resimler, maketler, belgeseller ve filmlerle çalışılır, sonra hiyerarşik bir şekilde liste yaparak en son aşamada hayvana dokunma şeklinde tedavi sonlandırılabilir.