Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, sunucu Kim Yaz Günü Aldoğan ile 25 yıllık tecrübeye sahip ve Ankara Üniversitesi'nden emekli olmuş Prof. Dr. Ahmet Gökhan Türk Çapar arasında geçen bir röportajdır. Prof. Dr. Çapar, Amerikan Şişmanlık Metabolik Cerrahisi Derneği'nde üye olan bir şişmanlık cerrahıdır.
- Video, obezite cerrahisinin tarihsel gelişimi, bilimsel temelleri, faydaları ve ameliyat sonrası takip süreci üzerine kapsamlı bilgiler sunmaktadır. Şişmanın bir hastalık olduğu, genetik faktörlerin rolü, mide kelepçesi ve gastrik bypass gibi ameliyatların gelişimi ve metabolik sendrom (şeker hastalığı, yüksek tansiyon, karaciğer yağlanması) tedavisindeki önemi detaylı olarak ele alınmaktadır.
- Röportajda ayrıca obezite cerrahisinin sadece fizyolojik değil, psikolojik de faydaları, ameliyat sonrası üç yıllık takip süreci, diyetisyenlik, psikolojik destek ve spor koçu gibi profesyonel desteklerin önemi vurgulanmaktadır. Türkiye'de obezite cerrahisinin durumu, medyanın bu konudaki algısı ve ameliyatın sadece bir ameliyat değil, diyet ve yaşam tarzı değişiklikleriyle birlikte uygulanması gerektiği de tartışılmaktadır.
- 00:18İnsanın Hayatta Kalma Mekanizması
- İnsanın hayatta kalmasının en büyük organı mide sayesinde olmuştur.
- Beş bin yıl önce insanlar beş yaşında ölüyordu ve en büyük ölüm nedeni açlıktı.
- Homo sapiens'in varlığı modern insanı seksen bin yıl, Homo erectus'un varlığı ise ikiyüz bin yıldır sürmektedir.
- 01:16Şişmanlık ve Evrim
- Şişmanlık bir hastalık olarak kabul edilmektedir ve 2010'da üç milyon kişi şişmanlıktan, iki milyon kişi açlıktan ölmüştür.
- Doğa insanları şişmanlamaya doğru götürmüş, bu sayede hayatta kalmış ve diğer Homo türleri yok olmuştur.
- Şişmanlık yeme hastalığı değildir, genetik parametreler ve yüzlerce hormon faktörü etkilidir.
- 02:24Şişmanlık Cerrahisi Tarihi
- Konuşmacı 25 sene önce mide kelepçesi ameliyatı ile şişmanlık cerrahisine başlamıştır.
- İlk olarak mide kelepçesi ameliyatı yapılmış, daha sonra gastrik bypass ameliyatı yaygınlaşmıştır.
- Mide küçültme ameliyatları günümüzde Türkiye'de tartışılıyor ve "mide küçültme" adı verilmektedir.
- 03:32Aşırı Şişmanlık ve Ameliyatlar
- Aşırı şişmanlık, boyu 1.70 m olan birinin vücut kitle indeksi 110'un üstünde olmasıdır.
- Morbit obezler için diyetler başarısız olur, vücut kitle indeksi 35'in üzerinde olanlar %97 geri alır.
- 1991'de Amerika'da bilim dalları toplanarak cerrahi tedavi önerilmiştir çünkü obezite ciddi bir sağlık sorunu haline gelmiştir.
- 05:27Mide ve Bağırsakların Hormonları
- Gastrik bypass ameliyatlarında şeker hastalığı olan hastaların daha kilo vermeden şekeri düzelmiştir.
- Mide ve bağırsaklar hormon üreten endokrin organlardır ve bunların yerini değiştirince şeker sisteminde hormonların salgısı değişir.
- Mideyi diklemesine kestiğimizde (yüzde 80'ini çıkardığımızda) şeker hastalıkları, tansiyon, uyku apnesi ve karaciğer yağlanması daha çok kilo vermeden düzelmeye başlamıştır.
- 07:15Ameliyatların Yaygınlığı ve Türkiye'deki Durum
- Amerika'da yılda 250 bin civarında şişmanlık ameliyatı yapılıyor, bu rakam Batı'da da benzerdir.
- Türkiye'de baypas döneminde uzmanlar bu ameliyatlara pek girmemiş, medyada güzellik ameliyatları olarak algılanmıştır.
- Obezite cerrahisi yaşam süresini on yıl uzatırken, koroner bypass ameliyatı yaşam süresini uzatmaz.
- 09:43Bilimsel Bilgi ve Bilimsel Yöntem
- Fitoterapi ve taş tedavisi gibi alanlar bilimsel bilgi olarak kabul edilmez, rasyonel bilim kanıta dayalı tıptır.
- Bilimsel bir çalışma, örneğin tüp mide ameliyatı yapan bir doktorun 100 kişiye ameliyat yapması ve 100 kişiye kireçtaşı vermesi gibi, sonuçları bilimsel dergilerde yayınlanmasıyla bilimsel bilgi haline gelir.
- Bilimsel bilgi, bilimsel dergilerde yayınlanan ve doktorlar, profesörler ve editörler tarafından incelenen, istatistiksel ve kan sonuçları ile desteklenen bilgilerdir.
- 11:12Bilimsel Bilginin Önemi
- Televizyonda dinleyen doktorlar, bilimsel bilgi için PubMed gibi kaynaklara bakmalı ve meta-analizlere, sonuçlara bakmalıdır.
- Kardiyoloji alanındaki bir doktorun tüp mide ameliyatlarının kalp krizine neden olacağı iddiası bilimsel olarak desteklenmemektedir.
- Obezite cerrahisi, obezite, şeker hastalığı ve 35'in üzerinde vücut kitle indeksi olan hastalara endokrin ve göğüs hastalıkları doktorlarının rehberlerinde önerilmektedir.
- 12:52Obezite ve Sağlık Sorunları
- Obezite, uyku apnesi, yüksek tansiyon ve karaciğer yağlanması gibi sağlık sorunlarını tetikler.
- Obezite, hareket etmeyi zorlaştırır ve kıkırdaklarda enflamasyon başlar.
- Şişmanlık cerrahisi bilimsel olarak faydalı olsa da, Türkiye'de bu ameliyatlar tehlikelidir ve ölümcüldür gibi bir hava yaratılıyor.
- 14:03Obezite Cerrahisinin Riskleri ve Avantajları
- Obezite cerrahisi kontrolsüz sağlık sistemi, özel sağlık teşekküllerinin SGK'dan para alması ve tecrübesiz merkezlerde yapılması gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
- Tecrübeli bir merkezde yapılan obezite cerrahisi safra kesesi ameliyatı kadar risklidir.
- Obezite cerrahisi yaşam süresini uzatır çünkü aşırı kilolu ve morbet obez kişilerin diyetlerle kurtuluş şansı son derece düşüktür.
- 15:22Obezite Tedavisinde Diyetin Önemi
- Obezite tedavisinde diyet yapmak en önemli konudur.
- Obezite cerrahisi sadece bir ameliyat değil, iştahı azaltır ve metabolizmayı hızlandırır.
- Ameliyat sonrası az yemekle kilo verme sanatı geliştirilmelidir.
- 16:05Mide Ameliyatının Sonuçları ve Zorlukları
- Mide ameliyatı sonrası mide tekrar eski haline gelme olasılığı yoktur, ameliyat kalıp bir işlem değil, bir sanat olarak uygulanır.
- Mide ameliyatının başarısızlığı genellikle hastanın yeni midesine iyi adapte olamamasına, çikolata yeme veya alkol gibi eski alışkanlıklarını devam ettirmesine bağlıdır.
- Ameliyat sonrası iştah azalır, küçük bir yemek bile büyük bir yemek gibi hissedilir ve metabolizma hızlanır, insülin direnci düzelir.
- 17:21Ameliyat Sonrası Takip ve Hedefler
- Ameliyat sonrası bir buçuk yıl iyi çalışır, sonra hasta bir miktar kilo almaya meyillidir çünkü mide daha rahat yemeye genişlemeye başlar.
- Obezite cerrahları ameliyat sonrası takip programına çok önem vermelidir, her ay grup toplantıları yaparak hastalara eğitim verilmelidir.
- Hedef ideal kilona ulaşmaktır, ameliyat sonrası 15 kilo vermiş olarak dolaşmak doğru değildir.
- 19:32Obezite ve Yaşam Süresi
- Obezite cerrahisinin amacı güzellik değil, yaşam süresini uzatmaktır.
- 1850'lerden itibaren kesme şekerin Anadolu topraklarına girmesiyle büyük mide artık bize yaramamaktadır.
- Eskiden haftada üç gün beslenen insanoğlu bugün günde üç defa besleniyor, bu da büyük mideye ihtiyaç duymamızı gerektirmiyor.
- 21:04Obezite Cerrahisinin Geleceği ve Sigorta Durumu
- Obezite cerrahisinde yeniden bir eğitim sistemi kurulmalı, yeni genç cerrahlar daha iyi eğitilmeli ve laboratuvarlar kurulmalıdır.
- Obezite cerrahisine büyük bir talep var, bu nedenle bakanlık da bu konuda ciddi çalışmalar yapmaktadır.
- Obezite ameliyatı bir kısmını devlet, bir kısmını hastalar karşılıyor, özel sektörde ise sigorta kabul etmiyor.
- 23:16Obezite Cerrahisinin Önemi ve Zorlukları
- Hastalar ameliyata ayak diriyor ve hasta yakını olarak ikna etmeye çalışırken vicdan sorunuyla karşı karşıya kalınıyor.
- Obezite cerrahisi olmadan enfaktüs altı kat artıyor, karaciğer yağlanıyor, siroz olma olasılığı dört kat artıyor ve pankreas kanseri olma riski bayanlar için dört kat artıyor.
- Hastalar aslında bu ameliyatı istiyor ancak çevre faktörleri ve bilinç eksikliği nedeniyle bu konu tartışılmamış durumda.
- 24:43Obezite Cerrahisinin Psikolojik Etkileri
- Bazı hastalar ameliyatı olacaklarını ancak aralarında kalmasını istiyorlar, bu durum toplumun yanlış stratejisinden kaynaklanıyor.
- Obezite cerrahisi sadece fizyolojik hastalıkları değil, psikolojik rahatsızlıkları da gideriyor.
- Hastalar ameliyat sonrası özgürlük hissediyor, kıyafet alabiliyor, işe girebiliyor ve sürekli itilip kakılan bir durumdan kurtuluyor.
- 26:06Obezite Cerrahisinin Farklı Bakış Açları
- Hastalar ameliyat sonrası uçaklarda rahatça oturabiliyor, uyku apnesi sorunu çözülüyor ve hayat kalitesi artıyor.
- Bazı hastalar ameliyat sonrası maratoncu olabiliyor, fiziksel aktiviteleri artıyor.
- Toplum olarak son on yılda şişmanlığın ne kadar kötü olduğunu yaşamaya başladık ve obezite cerrahisine gereken önemi verdik.
- 27:40Obezite Cerrahisinin Sonrası ve Takip
- Hastalar ameliyat sonrası bir kutu veya mekanizma yapıldığını ve öğütüp gideceğini zannediyorlar, ancak bu doğru değil.
- Ameliyat sonrası kas kütlesi kaybediliyor, kemikler eriyor ve vitamin eksiklikleri oluşabiliyor.
- Obezite cerrahisi sonrası takip, rehabilitasyon ve yeme-içme teknikleri çok önemlidir, bu konuda Amerika'da elli yıllık bir geçmişi var.
- 29:12Obezite Cerrahisi Takip Ekibi
- Obezite cerrahisi sürekli takip edilmesi gereken, ciddiye alınması gereken bir konudur.
- Ameliyat sonrası cerrahın rolü azalır, teknik konularda bilgi verir.
- Diyetisyen, psikolog, spor koçu ve hemşire gibi bir ekip tarafından ameliyattan sonra bir ay, üç ay, altı ay ve her yılda kontroller yapılması gerekir.
- 30:00Ameliyat Sonrası Kontrol Süreci
- Kontrollerin iki anlamı vardır: eksiklikleri ortaya koymak ve tamamlamak, yeni rehabilitasyon programıyla duygusal yeme bozukluklarını düzeltmek.
- Ameliyat sonrası kontrol süreci yaklaşık üç yıl sürer ve her ay toplantıya çağrılır.
- Ameliyat sonrası rutin kontroller çok sık değildir, ayda bir kere yeterlidir.
- 31:16Ameliyat Sonrası Bakım ve Diyetisyenlik
- Ameliyat sonrası bir sözleşme imzalanır ve hasta kendine bakmaya devam etmek zorundadır.
- Ameliyat sonrası diyetisyenlik yepyeni bir devrim haline gelmiştir.
- Ameliyat sonrası "ye" demek yerine "doğru ye" denilir ve hasta hiçbir şey yiyemeyeceğini düşünmemelidir.
- 32:25Metabolik Değişimler ve Şişmanlık
- Ameliyat sonrası metabolizma değişir ve insülin direnci kaybolur.
- Ameliyatlar şişmanlık ameliyatı değil, metabolik cerrahi olarak adlandırılır.
- Şeker hastalığı, yüksek tansiyon ve karaciğer yağlanması el ele giden metabolik sendromun belirtileridir.
- 35:19Şişmanlığın Fiziksel Etkileri
- Şişmanlarda diyafram yukarı kalkıp sıkıştırdığı için akciğerler erkenden küçülür.
- Şişmanlarda nefes nefese kalmanın bir nedeni akciğerlerin küçülmesi ve yer bulamamasıdır.
- Şişmanlarda kalp motor hacmi artar çünkü aşırı yüklü çalışmak zorundadır.