Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bereket TV'de yayınlanan, İzmir'in Urla ilçesinde bir enginar tarlasında çekilen bilgilendirici bir içeriktir. Videoda sunucu, ziraat mühendisi Mine Pakkaner ve Hasan Dere adlı bir çiftçi ile kızı Melike Derri (Adnan Menderes Üniversitesi Çiğneme Yüksekokulu Organik Tarım mezunu) yer almaktadır.
- Video, enginarın tarihi, özellikleri ve sağlık faydaları hakkında bilgiler vererek başlıyor, ardından enginarın yetiştirilme teknikleri detaylı olarak anlatılıyor. Son bölümde ise Hasan Dere'nin 150 dönüm enginar tarlası, sakız enginarının hasat zamanı ve özellikleri hakkında bilgiler paylaşılıyor.
- Videoda enginarın karaciğer dostu, pankreas düzenleyici, şeker hastalıklarını kontrol eden, kalp sağlığını koruyan, kemik sağlığını destekleyen, diüretik, cilt sağlığını iyileştiren, stres önleyici, güneş koruyucu, alerjileri önleyen, iştahı kontrol eden ve kolesterolü düşüren sağlık faydaları vurgulanıyor. Ayrıca, sakız enginarının tescilli bir çeşit olduğu, hasat zamanının yaprakların büzülmesi ve enginarın ortaya çıkmasıyla belirlendiği ve özellikle Bornova, Karşıyaka ve Balçova gibi bölgelerde tercih edildiği belirtiliyor.
- Enginar Tarlası ve Mevsimi
- İzmir'in Urla ilçesinde enginar tarlasında, Ege bölgesinde özellikle kıyıda enginar mevsimi yaşanıyor.
- Enginar, sofraların en önemli süsü ve gıdası olarak herkesin gözdesi.
- Bu sene kış ılık gittiği için enginar neredeyse bütün sezon sofrada bulunuyor ve şu anda bol miktarda her yerde mevcut.
- 01:12Enginarın Tarihi ve Özellikleri
- Enginar antik çağlardan beri yetiştirilmiş olup, anavatanı Akdeniz ve belki Kıbrıs olarak belirtiliyor.
- Antik Yunan ve Roma'da enginarın baş formu mimaride kullanılmış ve şifalı olduğu keşfedilmiş.
- Akdeniz kıyısı olan tüm ülkelerde yetiştiriliyor ve şifasının olduğu fark edilince çalışmalar yapılmaya başlanmış.
- 02:16Enginarın Gıda Olarak Kullanımı
- Enginarın yaprak sapları, başı (çiçeği), yaprakların bağlı olduğu taban ve çiçek tablası tüketiliyor.
- İzmir'de sakız enginarı yaprakları ile beraber tüketiliyor, İstanbul'da ise Bayrampaşa enginarı çanağı için tüketiliyor.
- Enginar taze olarak, dondurulmuş olarak veya konservesi olarak farklı mevsimlerde tüketilebiliyor.
- 04:03Sakız Enginarı ve Faydaları
- Sakız enginarı Urla'da, İzmir Ticaret Borsası'nın girişimi sonucu coğrafi işaret almış.
- Enginar çok yüksek oranda mineraller, vitaminler ve lif içeriyor.
- Enginarda 174 tane fitokimyasal bulunuyor ve bunlar bir araya gelince 685 tane faaliyetten sorumlu.
- 06:57Enginarın Sağlık Faydaları
- Enginar karaciğer dostu, karaciğer yenileyici ve güçlendirici, safra kanallarının en büyük ilacı.
- Pankreasın fonksiyonlarını düzenleyerek şeker hastalıklarının kontrolünde işe yarıyor.
- Kalp sağlığını koruyor, damar sağlığını koruyor, kemik sağlığını koruyor ve diüretik etki gösteriyor.
- 08:50Enginarın Diğer Faydaları
- Egzamalı veya sorunlu cilde olan insanların enginar tüketmesi cilt sağlığını düzeltiyor.
- Kanımızı temizliyor, stres önleyici etkisi var ve uyku düzenini sağlıyor.
- Güneşe karşı koruyucu özelliği var, güneş yanıklarının iyi edilmesinde kullanılıyor ve alerjileri önlemekte faydalı.
- 10:12Enginarın İştah ve Kolesterol Üzerindeki Etkileri
- Enginarın yüksek oranda lif içeriği bağırsakları koruyor, kabızlığı önlüyor ve tok tutuyor.
- Enginarın yaprağında çok daha yüksek oranda antimikrobiyal maddeler bulunuyor.
- Enginar kolesterolü düşürüyor, halk arasında enginarın yapraklarını kurutup çay olarak içmenin kolesterolü düşürdüğü söyleniyor.
- 12:34Enginarın Faydaları
- Enginar, mevsiminde tüketildiğinde kolesterolü düşürür ve diğer kan yağları üzerinde etkili olur.
- Enginarda yüksek oranda A vitamini ve beta karoten bulunur, bu da göz sağlığını korur ve damarlarını güçlendirir.
- Enginarda birçok B vitamini formasyonu ve kanser önleyici özelliği vardır, bu özelliklerden mevsiminde veya konservesi/dondurulmuş olarak tüketildiğinde faydalanılabilir.
- 13:53Enginarın Kozmetik Özellikleri
- Enginarın uçucu yağı çıkarılır ve kozmetiklerde kullanılır.
- Enginarın ekstratları ve uçucu yağları saç ve cilt ürünlerinde kullanılır ve "gençlik iksiri" olarak tanımlanır.
- Bu ürünler ciltteki gözenekleri küçültür, sivilceleri azaltır, kırışıklıkları ve güneşten lekeleri giderir.
- 15:08Enginarın Yetiştirilme Yöntemi
- Enginar tohumdan yetiştirilmez çünkü yabaniye doğru kaçtığı görülür, yerine rizomunun memeleri veya piçte (dip sürgünleri) yetiştirilir.
- Sakız enginarının yaprakları kenarları düz olurken, yerli enginarın yaprakları parçalı olur.
- Bir dönüme yaklaşık bin tane fide dikilir ve dikim aralıkları genellikle bir metre olur.
- 16:43Enginarın Yetiştirilme Koşulları
- Enginar suyu çok seven bir bitkidir ve damla sulama sistemi ile yetiştirilebilir.
- Enginar sıfır derecenin altında zarar görmeye başlar, ideal yetişme sıcaklıkları 15-20 derece civarındadır.
- Enginar toprak konusunda seçicidir; killi topraklarda kök boğazı hastalıkları, kumlu topraklarda ise verim problemleri görülür.
- 18:32Enginarın Organik Madde İhtiyacı
- Enginar organik maddeyi çok sever ve Türkiye toprakları organik madde açısından fakir olduğundan, tarlada %2 civarında organik madde tutturulması gerekir.
- Sıfırdan kurulan bir tarlaya dönüme 4-6 ton organik gübre atılması gerekir.
- Enginar suyu ve gübreyi güzel tüketen bir sebzedir, ayrıca üç partide azotlu gübre ihtiyacı vardır.
- 21:04Urla'nın Enginar Festivali
- Hasan Dere, yaklaşık 150 dönüme yakın enginar yetiştiriyor ve İstanbul'a gönderiyor.
- Urla'nın sembolü olan sakız enginarı, coğrafi işaretli bir çeşittir ve Urla'nın başkanı bu işe büyük katkıda bulunuyor.
- Urla'nın enginar festivali her yıl daha çok artıyor ve İzmir dışından da turlar düzenleniyor.
- Enginar festivali sayesinde enginarla ilgili birçok ürün üretiliyor: dolma, tatlı, ekmek, pilav gibi.
- 23:35Tarım Arazilerinin İmara Açılması ve Enginar Üreticiliğinin Zorlukları
- Tarım arazilerinin imara açılması, tarım sektörünün azalmasına neden oluyor.
- Gübresi, ilacı ve işçisi pahalanmasıyla birlikte tarımdan kopmaya başlayan çiftçiler var.
- Melike Derri, Adnan Menderes Üniversitesi Çiğneme Yüksekokulu Organik Tarım mezunu olup, babasıyla birlikte enginar yetiştiriciliği yapıyor.
- 25:29Enginarın Uyandırılması ve Bakımı
- Enginarın hasatı Mayıs ayında bittiğinde, suyunu ve bakımını kesip üzerini kurumaya bırakarak "uyutuluyor".
- Enginar Temmuz ayının ortasında uyandırılıyor ve ilk olarak temizliği yapılıyor.
- Filizler beş-on cm olmadan diplerinden çapa yardımıyla alınıp beş eşit şekilde bölünerek boşluklu alanlara dikiliyor.
- 27:14Sakız Enginarı Yetiştiriciliği
- Sakız enginarı yetiştiriciliğinde, yaprak kenarları düz olanları tespit edip çapalarken açıp köklü şekilde dip sürgünlerini almak gerekiyor.
- Sakız tarlası kurarken dip sürgünü yerine memeden (anne kökü) kullanmak daha sağlıklı.
- Sakız korumak için her yıl terazisi uygun olan insanlar için beş bölüm varsa dört dönüm dikilmeli, bir bölüm sakız olarak korunmalı.
- 30:30Organik Tarım ve Enginarın Hasatı
- Enginar organik gübreyi çok seviyor, özellikle fakir topraklarda hayvan gübresi kullanılması gerekiyor.
- Enginar yetiştiriciliğinde ot mücadelesi için ilaç kullanılmıyor, temizlik ve ot motorları tercih ediliyor.
- Enginar güçlü bir bitki olduğu için genellikle ilaç ihtiyacı az, ancak köstebek gibi sorunlar yaşanabilir.
- 33:21Enginarın Hasat Süreci
- Enginar uyandırıldıktan sonra yaklaşık 110-115 gün sonra meyvesini göstermeye başlıyor.
- Hava şartlarına göre kasım ayının sonunda hasat başlıyor, hava yumuşak olursa yılbaşına kadar kesilebiliyor.
- Enginar sıcağa dayanıklı değil, kış şartlarını seven bir bitki olduğu için en geç Mayıs ayında hasat edilmeli.
- 34:51Sakız Enginarı ve Hasat Zamanı
- Sakız enginarı daha erken biter, ancak tarlanın kenarındaki yerli enginar daha geççidir ve sıcaklıklara daha dayanıklıdır.
- Havalar ısınmaya başlayınca enginarın başlarının kalitesi bozulur, liflenmeye başlar, kartlaşır ve çiçeği açarak sofralık değerini kaybeder.
- Enginarın hasat zamanı göbeklerinden belli olur; yapraklar kendini büzerse içinde enginar oluşmaya başlamış demektir.
- 35:53Hasat Ölçüsü ve Üretim
- Pazar orta boy enginarı tercih eder; tam açılmış olacak, çok sıkı bir kellede olmayacak, hafif açılmış bir boy tercih edilir.
- Bir ana daldan yaklaşık sekiz-on tane kelle alınabilir.
- Sakız enginarı tescilli bir çeşit olmasına rağmen, bazı bölgelerde sanayi çeşidinin baskısıyla sakız enginarı yerini kaybetmeye başlamıştır.
- 37:28Sakız Enginarı Pazarı ve Gelecek Planları
- Bornova, Karşıyaka, Bostanlı ve Balçova gibi bölgelerde yerli insanlar sakız enginarı tercih eder ve bu enginarı herkese öğretmiştir.
- Hasan Bey, bu yıl on bin kök sakız enginarı dikmiş ve gelecek yıl kırk dönüm sakız dikmeyi planlamaktadır.
- Dönüme bin tane sakız enginarı dikilmesi gerekmektedir.
- 39:11Aile İşletmesi ve Gelecek Projeler
- Hasan Bey'in kızı Melike, organik tarım teknikeri olarak eğitim almış ve birlikte çalışmaktadır.
- Melike, Sanat Sokağı'nda çiçekçilik dükkanı açmış ve bir bölümünü enginar için ayırmıştır.
- Dükkanın belirli bir aşaması geçtikten sonra küçük bir soğuk hava yapıp konserveleme işlemi yapılacaktır.
- 41:10Programın Kapanışı
- Program Urla'da çekilmiş olup, İzmir'in meşhur ilçesi Urla'nın coğrafi işaretli sakız enginarı işlenmiş ve çiftçinin kızı Melike ile birlikte enginarın yetiştirilme süreci konuşulmuştur.
- Enginarın şifaları ve faydaları anlatılmıştır.
- Ziraat mühendisi Mine Pakkaner, izleyicilerden enginarı farklı şekilde kullandıklarını paylaşmalarını istemiştir.