Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu videoda Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Bölümü'nde çalışan Doçent Korkutulcan ve Fit Ekran platformunda çalışan bir genetik uzmanı, genetik biliminin spor alanındaki uygulamalarını anlatıyor.
- Video, genetik biliminin tanımı ve tarihçesiyle başlayıp, genlerin günlük hayattaki rolüne değiniyor. Ardından spor genetiği konusuna geçiliyor ve genetik farklılıkların spor performansına etkisi ele alınıyor. Son bölümde ise genetik testlerin sporcuların uygun spor dallarını belirlemedeki önemi ve gen dopingi kavramı inceleniyor.
- Videoda ayrıca Türkiye'nin bu alanda öncü olduğu ve gelecekte birçok kulübün genetik testleri uygulayacağı belirtiliyor. Sporun kaliteli yaşam için önemi vurgulanarak, herkesin spor yapması gerektiği mesajı ile video sona eriyor.
- 00:01Kişisel Geçmiş ve Akademik Kariyer
- Korkutulcan, 1976 İstanbul doğumludur ve ilk ve orta öğrenimini Tuzla Yıktım Okulu'nda, lise eğitimini Hüseyin Ersen Anadolu Lisesi'nde tamamlamıştır.
- Marmara Üniversitesi Görüş Öğretmenliği Bölümü'nden mezun olduktan sonra, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Bilim Dalı'nda master ve doktora çalışmalarını tamamlamıştır.
- 2012-2014 yılları arasında Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü'nde yardımcı taşan doktor olarak görev yapmış, 2014 Mayıs'tan beri Marmara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Tıbbi Biyoloji ve Genetik Bölümü'nde çalışmaktadır.
- 00:59Genetik Biliminin Tanımı ve Tarihi
- Genetik, canlılardaki genleri, yapılarını, işleyişlerini, fonksiyonlarını ve dölden döle geçişlerini inceleyen bilim dalıdır.
- Genetik, DNA ve RNA moleküllerini, moleküler düzeyde etkileşimlerini ve diğer moleküllerle işbirliklerini inceleyen bir bilim dalıdır.
- Genetik bilimi, 1800'lü yıllarda Gregor Mendel adlı eski rahip ve bilim adamı tarafından başlatılmıştır.
- 01:53Genlerin Önemi ve Fonksiyonları
- Genler, insanların doğmadan önce anne karnındayken etki etmeye başlayıp ölene kadar devam eden, hücrelerde metabolizmaları yönlendiren biyokimyasal olayların ana patronudur.
- Genler normal şartlarda belli dönemlerde aktif olup inaktif olabilen veya her gün her saniye aktif olan dinamik DNA moleküllerinden oluşur.
- Genler, bireylerin özelliklerini belirler; boy uzunluğu, kilo, olaylara karşı reaksiyonlar gibi özelliklerin %80'i genlerin kontrolündedir.
- 02:51Genlerin Metabolizma ve Sporda Rolü
- Genler, metabolizma olaylarında da büyük rol oynar; kas yapısının oluşması, kasların oksijeni olması ve solunum sonucunda oluşan artıkların uzaklaştırılması gibi süreçler genlerin kontrolünde gerçekleşir.
- İnsan görünümünün %99,9'u tüm insanlarda aynıdır, farklılık gösteren binde birlik kısım (SMIP - tek nükleotit polimorfizmleri) bizi birbirimizden farklı kılan genetik yapıdır.
- Spor genetiği, binde birlik kısmındaki bazı polimorfizmleri saptayarak bireylerin dayanıklılığını, sakatlanma ihtimalini ve tendon yapılarının genetik altyapısını araştırır.
- 04:37Spor Genetiğinin Uygulamaları
- Spor genetiği, bireylerin hangi vitaminden ne kadar istifade ettiğini ve vitaminlerden direkt yararlanabildiğini belirler.
- Psikolojik boyut da önemlidir; bir bireyin strese veya kaygı merkezi sorunlarına yatkınlığı, son saniyede penaltı atma veya hangi oyuncu üzerine oynamamız gerektiğini belirlemede önemli rol oynar.
- Aynı spor programı ve beslenme tarzına sahip iki birey arasında, genetik farklılıklar nedeniyle biri diğerine göre daha hızlı ve farklı form tutabilir.
- 05:48Sporda Ani Ölümler ve Genetik Analizler
- Sporda ani ölümler (aniden doğan kalp krizleri) bazen genetik analizler ile saptanabilir.
- Yaklaşık 240-250 egzersize veya sportif aktiviteye etki eden gen polimorfizmi olduğu söylenirken, metabolizmaya etki eden 9-10 başlıca genetik varyasyon saptanabilmektedir.
- Gen poping, gen tedavisinin sportif alanda kullanılmasıdır ve bu konuda çalışmalar devam etmektedir.
- 06:50Gen Tedavisi ve Gen Dopingi
- Gen tedavisi, hücrelerdeki genetik defektleri tedavi etmek için normal geni aktararak yapılan bir yöntemdir.
- Gen dopingi, bireylerde fiziksel aktiviteyi artırma amaçlı uygulanan her türlü girişimdir.
- ACNP3 geni, kasların daha iyi kasılmasını ve serilik (patlayıcı güç) sağlayan bir gen olup, bu genin daha fazla olması kasların daha hızlı gelişmesini sağlayabilir.
- 09:15Gen Dopingi Yöntemleri ve Sorunları
- Gen dopingi için akıllı virüsler kullanılır; normal virüsler genetik mühendisliği ile değiştirilerek, zarara neden olan gen yerine gen dopinginde kullanmak istediğimiz gen parçası aktarılır.
- RNA bazlı yöntemde, genler veya genlerin ürünü olan RNA molekülleri lipozomların içine aktarılarak kasa veya uygun organlara adres verilir.
- Normal doping yapıldığında diagnostik testlerle tespit edilebilirken, şu an için gen dopingini detekte eden bir sistem mevcut değildir.
- 10:37Genetik Testlerin Amacı
- Amacın üstün bir ırk yetiştirmek değil, uygun bireylerin uygun sportif aktivite, antrenman ve beslenme programlarıyla birleştirilmesi.
- Bireylerin genetik yapılarına göre uygun dalları seçmelerine danışmanlık yapmak, ancak hiçbir zaman "bu sporu yapma" demek değil.
- Sporcu adaylarının permit parametrelerine bakarak, onlara uygun bireysel programlara tabi tutmak daha iyi gelişmesine olanak sağlar.
- 12:09Türkiye'deki Durum ve Gelecek
- Türkiye'de yedi-sekiz farklı parametreye bakılarak bireylerin genetik yatkınlıkları belirlenebiliyor.
- Bu testler çalışmadan, programlı spor yapmadan, disiplinli yaşamadan, iyi beslenmeden ve dinlenmeden başarılı olma şansını artırmıyor.
- Genetik veriler, biyokimyasal ve fizyolojik parametrelerle birlikte bireylerin gelişmesini incelerken katkı sağlıyor.
- 14:40Spor ve Egzersizin Önemi
- Yedi'den yetmiş'e herkesi spora davet ediyor, hem birey olarak hem de takım sporu olarak egzersiz yapmanın önemini vurguluyor.
- Egzersizin pahalı spor salonlarına gitmek demek olmadığını, internet siteleri ve uzman kişilerin desteğiyle herkesin egzersiz yapabileceğini belirtiyor.
- Uzun yaşamın yanında kaliteli yaşamın, uygun egzersiz ve beslenme takviyeleriyle meydana geldiğini, bu da sosyal sorumluluk olarak görülüyor.