Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bereket TV'de yayınlanan bu programda, ziraat mühendisi Mine Pakkaner ve Selçuk Üniversitesi Tıbbi Bitkiler Araştırma ve Uygulama Merkezi'nden Profesör Dr. Yüksel Kan, fitoterapi ve tıbbi bitkiler hakkında kapsamlı bilgiler paylaşıyor.
- Program, fitoterapi kavramının açıklanmasıyla başlayıp, tıbbi aromatik bitkilerin yetiştiriciliğinden hasat ve kurutma süreçlerine kadar tüm aşamaları ele alıyor. Sarı kantaron, civanperçemi, ekinezyası, aynısefa, tıbbi nane, lavanta ve kekik gibi bitkilerin özellikleri, kullanım alanları ve yetiştiricilik koşulları detaylı olarak anlatılıyor.
- Programda ayrıca tıbbi bitkilerin agro-turizm potansiyeli, hasat teknikleri, kurutma yöntemleri ve bitkisel ekstraktların katma değer üretimi gibi konular da ele alınıyor. Türkiye'nin tıbbi aromatik bitkiler açısından potansiyeli vurgulanarak, bu bitkilerin ilaç, kozmetik ve gıda sanayinde daha yüksek katma değerli ürünler haline getirilmesinin önemi belirtiliyor.
- 00:01Programın Devamı ve Fitoterapi
- Bereket TV'nin çiftçi ve doğa dostları için geçen hafta yapılan programın devamı sunuluyor.
- Program Konya'da Selçuk Üniversitesi Tıbbi Bitkiler Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde, Profesör Dr. Yüksel Kan ile birlikte devam ediyor.
- Fitoterapi, bitkilerin veya bitkisel ekstrelerin insan sağlığını koruma veya tedavi sonrası tamamlayıcı faydalarından faydalanmayı içine alan bir bilim dalıdır.
- 02:27Doğru Yetiştiricilik
- Doğru yetiştiricilik, her bitkiyi yetiştirmek değil, doğru bitkiyi yetiştirmektir.
- Doğru bitkiyi yetiştirmek için doğal, yerli ve milli tohumlar son derece önemlidir.
- Tıbbi aromatik bitkiler Türkiye'de en kolay yetiştirilebilen bitkilerdir çünkü zor şartlarda adaptasyonu yüksek olan bitkiler grubudur.
- 05:15Tıbbi Aromatik Bitkilerin Özellikleri
- Tıbbi aromatik bitkilerin içindeki etken maddeleri, bitkilerin kendini savunmak için salgıladıkları değerli bileşiklerdir.
- Zor şartlarda yetiştirilen bitkilerin içindeki fitokimyasalların miktarı artar ve bu bitkilerin taşıdığı özellikler zaman içerisinde bozulmaz.
- Bitkileri ne kadar çok gübrelersek, ne kadar çok sularsak o kadar kaliteli tıbbi bitki elde edemeyiz.
- 06:40Örnek Bitkiler
- Kantaron, tohumundan fide yapılabilen ve yedi-sekiz yıl boyunca aynı tarladaki bitkiden her yıl hasat edilebilen çok yıllık bir bitkidir.
- Ekinezya, beyaz çiçekli olan süs bitkisi olarak, mor çiçekli olan ise ümmün sisteminin güçlendirilmesinde kullanılan ilaçların hammaddesi olarak kullanılır.
- Aynısefa, kozmetikte yağ maserasyonu için kullanılan önemli bir bitki olup, tek yıllık olup süs bitkisi olarak da bilinir.
- 09:55Tıbbi Nane
- Türkiye'de üretilen tıbbi naneler dünyanın pek çok ülkesine tıbbi çaylarda önemli hammadde olarak kullanılır.
- Tıbbi nane mentol kaynağıdır ve mentol ağrı kesici özelliğe sahiptir.
- Tıbbi nane eklem ağrılarında etkili olup, bir defa diktikten sonra beş-altı yıl ekonomik olarak faydalanılabilir.
- 11:52Lavanta ve Tıbbi Bitkilerin Turizm Potansiyeli
- Lavanta, marka değeri yüksek ve Fransızları markalaştıran önemli bir bitkidir.
- Tıbbi bitkiler agro-turizm açısından çok değerlidir ve İsparta'nın Kuyucak köyünde yıllık yüzbin'e yakın ziyaretçi gelmektedir.
- Türkiye'de her köyde marka olabilecek değerli bitkiler vardır: kekik, nane, kantaron gibi.
- 13:50Tıbbi Bitkilerin Planlı Yetiştirilmesi
- Tıbbi bitkilerin birbiri ardına gelebilecek şekilde planlaması yapılabilir.
- İsparta'nın Kuyucak köyünde gül, lavanta, iris, zambak, hünnap, alıcı, calendula, kekik gibi bitkiler yetiştirilebilir.
- Ekinezya, civanperçem gibi bitkiler de turist çekmek için kullanılabilir.
- 15:02Sağlık Turizmi ve Fitoterapi
- Tıbbi bitkiler doğal ortamında fitoterapi merkezleri haline dönüştürülebilir.
- Türkiye'nin her yaylası potansiyel olarak fitoterapi uygulamalarının içinde olduğu sağlık turizm merkezleri haline dönüştürülebilir.
- Bu konu ziraat, eczacılık, tıp ve gıda disiplinlerinin bir arada çalışacağı multidisipliner bir konudur.
- 17:29Apiterapi ve Tıbbi Bitkiler
- Apiterapi, bitkilerin ballarının şifalı olmasıdır.
- Anzer balı, yaylalarda tıbbi aromatik bitkilerden elde edilen polenlerden dolayı kıymetlidir.
- Geven, kekik, ıhlamur, lavanta ve kestane balı gibi tıbbi bitkilerden elde edilen ballar önemlidir.
- 20:40Tıbbi Bitkilerin Yetiştirilmesi ve Dikim Sıklığı
- Tıbbi bitkilerin dikim sıklığı ve normu son derece önemlidir.
- Ortalama bir dekarda (1000 m²) kantaron, kekik, ekinezya gibi bitkilerin dikim sıklığı 5 ila 7 bin arasında olabilir.
- Dikim sıklığı toprağın verimliliği ve sulanma şartlarına bağlıdır.
- 22:47Organik Tarım ve İyi Tarım
- Tıbbi aromatik bitkilerin iyi tarımla yetiştiriciliği önemlidir.
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tıbbi aromatik bitkilerin iyi tarımla yetiştiriciliği konusunda ciddi destek vermektedir.
- Uluslararası pazara çıkacak ürünler için iyi tarım tekniğine göre üretim yapılması ve kalıntıların limitlerin üzerinde olmaması gerekir.
- 24:05İyi Tarım ve Tıbbi Aromatik Bitkiler
- İyi tarım son derece önemlidir ve tıbbi aromatik bitkiler üretiminde de bu tekniklere önem verilmektedir.
- İyi tarım tekniklerine göre yetiştiricilik yapıldığında, tüm üretim süreci planlanmış ve yönetilmiş olur.
- Tıbbi aromatik bitkilerde hasat diğer bitkilere göre iki kat daha önemlidir çünkü amaç kalite, etken madde ve aroma gibi tıbbi değeri olan maddelerdir.
- 25:34Hasat Zamanı ve Yöntemi
- Hasat kriterlerini iyi bilmek çok önemlidir; örneğin nane çiçeklenme öncesi dönemde hasat edilmelidir çünkü mentol miktarı bu dönemde en yüksektir.
- Gül sabahın erken saatlerinde (saat 4 ila 10) hasat edilir ve tıbbi bitkilerin her birinin hasat dönemi farklıdır.
- Uçucu yağ bitkilerini günün sıcaklığının en yüksek olduğu zaman hasat etmek kayba neden olur, örneğin melissa officinalis veya tıbbi nane gibi bitkilerin yaprakları kararır ve özelliği kalmaz.
- 27:41Hasat Sonrası İşlemler
- Tıbbi bitkiler mümkün olduğunca hızlı, doğal yöntemlerle ve güneş görmeden kurutulmalıdır.
- Ürünler gölgede ve havadar bir yerde, kızışmaya engel olacak şekilde kurutulmalıdır.
- Hasat sonrası ürünlerin üst üste basılması veya ezilmesi, içindeki kıymetli fitokimyasalların kaybolmasına neden olur.
- 29:18Kurutma Hataları ve Riskler
- Kurutma esnasında en büyük risklerden biri aflatoksin üretimi olup, nemini düzgün ayarlayamazsak ürün küflendirilir.
- Küflenmiş ürünlerin piyasada dolaştığı ve ticaretin yapıldığı görülmektedir.
- Tüketicilerin ürünün üretildiği yerin, üretim tarihinin ve üretici firmanın bilgilerine hakim olması önemlidir.
- 31:09Endüstriyel Kurutma Yöntemleri
- Endüstriyel kurutma, güneş enerjisi ile kurutma, seraların içerisinde farklı yöntemlerle kurutma ve rüzgar enerjisi gibi farklı yöntemler bulunmaktadır.
- Endüstriyel kurutmalarda kurutma sıcaklığı ve süresi çok önemlidir, çok sıcağa maruz bırakırsak bitkilerin içerdiği fitokimyasal maddelerin önemli bir kısmını kaybedebiliriz.
- Hangi bitki hangi sıcaklıkta, hangi sürede distile edileceği gibi bilgiler de önemlidir.
- 34:13Ürün Geliştirme ve Katma Değer
- Hasat sonrası endüstriyel ürün işleme ve paketleme kısmı çok önemlidir.
- Türkiye'nin tarımsal potansiyeli milyar dolarların çok üzerine konuşulması gereken konulardır, ancak hasat sonrası ürüne işleme ile kazandıracağımız katma değerde sorunlar vardır.
- Mürver gibi Anadolu'nun bitkileri, meyvelerinden geliştirilen ekstreleri ve özleri ilaç hammaddesi olarak kullanılırken, bu ürünler yurt dışından satın alınmaktadır.
- 36:43Bitkisel Ekstraktların Model Üretimi
- Moğol bir çalışma grubunun emeğiyle bitkiden ilaca giden yoldaki önemli nitelikli hammadde olan bitkisel ekstraktların model üretimleri gerçekleştirildi.
- Yerli yetiştiricilik ve sanayicilik sayesinde yurt dışından ilaç hammaddeleri almak zorunda kalmadan yerli üretim yapılabilir.
- Dağ çayı endemik bir bitki olduğu için ekstresi dünyada tekel olabilir ve coğrafi işaret alması gerekiyor.
- 38:43Katma Değeri Yüksek Ürünler
- Bitkilerden istenen katma değere ulaşmak için ilgili endüstriye AR-GE sunulması ve sanayiciye modellerin sunulması gerekiyor.
- Mürver meyvesi veya kuru mürver olarak satıldığında elde edilecek para, ekstresi yapıldığında elde edilecek paraya göre çok daha az.
- Kantaron bitkisinin zeytinyağı ile doğru işleme tabi tutulmasıyla katma değeri yüksek bir ürün elde edilebiliyor.
- 40:22Fitoterapi ve Standardizasyon
- Fitoterapide sarı kantaron yağının endikasyonları ve etkileri biliniyor ancak kaliteli, standardize yağ bulunamıyor.
- Kaliteli bir kantaron yağının kilosu veya litresi yüz liranın üzerinde olabiliyor.
- Ülkemizde standardizasyonu sağlayabilecek laboratuvarlar, insan gücü ve araştırmacılar var.
- 41:20Anadolu'nun Potansiyeli
- Bitkiden ilaca, gıdaya, kozmete, tarlaya, hekimin muayenehanesine ve eczanenin rafına kadar topraktan sağlık sağlama potansiyeli var.
- Anadolu'nun endemik tıbbi ve ıtri bitkileri üzerinde çalışılması gereken önemli bir konu.
- Türkiye kendi milli ilacını, boyasını, gıdasını ve diğer değerlerini bu topraktan üretme potansiyeline sahip.