Buradasın

Dünya Diyabet Günü Programı: Diyabet Hakkında Kapsamlı Bilgilendirme

youtube.com/watch?v=5NDuKEqhMDo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Dünya Diyabet Günü'nün anılan 14 Kasım tarihinde hazırlanmış bir sağlık programıdır. Programda çocuk endokrinoloji uzmanı Doçent Doktor Ergun Çetinkaya, erişkin diyabet uzmanı Profesör Doktor Tümay Sözen ve bir diyetisyen ile sunucu arasında geçen röportajlar yer almaktadır.
Video, diyabet hastalığının temel bilgilerini, tip 1 ve tip 2 diyabet arasındaki farkları, insülin hormonunun işlevini ve tedavi yöntemlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. Program, insülin keşfinin tarihi, diyabetin oluşum mekanizmaları, risk faktörleri ve önleme yöntemleri hakkında bilgiler sunmaktadır.
Ayrıca videoda, tip 2 diyabetin dünya genelindeki yaygınlığı ve Türkiye'deki prevalansı, obezite ve oturgan yaşam tarzı gibi risk faktörleri, erken tanı için dikkat edilmesi gereken belirtiler ve tedavi uyumu için teknolojik gelişmeler (insülin pompaları, sensör teknolojileri) detaylı olarak anlatılmaktadır. Program, anne-babalar ve öğretmenlere yönelik uyarılar ve diyabet tedavisinde düzenli kontrollerin önemi vurgusuyla sonlanmaktadır.

00:13Dünya Diyabet Günü ve Programın Amacı: 14 Kasım Dünya Diyabet Günü olarak anılmakta ve bu hafta şeker hastalığı (diyabet) konusu ele alınacak.
Insülin hormonunun keşfi 1920'li yıllarda Dr. Frederick Benting tarafından yapılmış ve bu keşif öncesi çocukluk çağı şeker hastaları ölümcül bir hastalık olarak görülürken, insülin keşfi ile yaşamla bağdaşır bir hale gelmiştir.
Dr. Benting'in doğum günü olan 14 Kasım, tüm dünyada Dünya Diyabet Günü olarak anılmakta ve bu hastalıkla ilgili farkındalık artırılmaktadır.
01:56Programın Konukları: Programda çocuk endokrinoloji uzmanı Doçent Dr. Ergun Çetinkaya, çocukluk çağı diyabetini ele alacak.
Profesör Dr. Tümay Sözen, erişkin diyabetini (yetişkinlerde görülen şeker hastalığı) konu alacak.
Çocuklar "yetişkinin küçültülmüş şekli değildir" sloganıyla, çocukların yetişkinlerden farklı olarak değerlendirildiği vurgulanmaktadır.
03:26Diyabetin Tanımı ve Nedenleri: Diyabet, insülin hormonunun pankreastan yeterince salgılanmaması veya salgılanmaması sonucu oluşan bir hastalıktır.
Pankreastaki insülin salgılayan hücrelerin bağışıklık sistemi tarafından etkilenmesi ve harap olması nedeniyle diyabet ortaya çıkar.
Vücuttaki hücrelerin yaşaması için şeker (glikoz) gerekir, ancak bu şeker damarların içinde dolaşırken, insülin hormonu bu şekeri hücrelere geçirmeyi sağlar.
06:55Diyabetin Tedavisi ve Sonuçları: Insülin olmadığında damar içindeki şeker miktarı artarken, hücreler aç kalır ve etraftaki yağları yakmaya başlarlar.
Yağların yanması sırasında oluşan keton adı verilen atık maddeler, vücudumuz için son derece zararlı ve zehirli maddelerdir.
Bu maddeler vücudumuzda birikince komaya ve ölüme kadar götüren bir süreç başlar, tedavide ise dışarıdan insülin verilerek hastalığa karşı tedavi yapılır.
07:52Çocukluk Çağında Şeker Hastalığının Nedenleri ve Önlenmesi: Çocukluk çağı şeker hastalığı (Tip 1 diyabet) önlenebilir bir hastalık değildir.
Şeker hastalığının oluşumunda iklim, ırksal değişiklikler, besinler, genetik faktörler, bağışıklık sistemi, enfeksiyonlar, anne sütü ve D vitamini gibi faktörler etkili olmaktadır.
Şeker hastalığı genetik tabanda (kalıtsal zemine) bağlı olarak bağışıklık sisteminin çalışmaması ve multifaktöriyel faktörlerin bir araya gelmesiyle pankreastaki beta hücrelerin ölmesiyle karakterize bir hastalıktır.
09:33Şeker Hastalığının Sembollerinin Erken Tanısı: Çocukluk çağı şeker hastalığı önlenebilir bir hastalık değildir, bu nedenle anne babalar kendilerini suçlamamalıdır.
Erken tanı için ailelerin ve öğretmenlerin çok su içme, çok idrar yapma, gece idrar kaçırmaları ve aşırı zayıflama gibi şikayetleri farkında olması önemlidir.
İki yaşına kadar tuvalet eğitimi almış, idrarını bezine yapmayan bir çocuğun altına idrar kaçırma şikayetleri başladıysa, mutlaka gerekli testler yapılmalıdır.
12:39Şeker Hastalığının Gelişimi ve Tanı: Şeker hastalığına gelen hastalar genellikle çok su içme, çok idrar yapma, normal yemek yemesine rağmen zayıflama ve kilo kaybı gibi şikayetlerle başvurmaktadır.
Açlık kan şekeri 126 mg/dL ve üzeri, şeker yükleme testinde 2 saatteki kan şekeri 200 mg/dL ve üzeri ise şeker hastalığı tanısı konulur.
Herhangi bir zamanda bakılan kan şekeri 200 mg/dL ve üzeri ise şeker hastalığı tanısı koyulur.
15:35Yetişkinlerde Şeker Hastalığı (Tip 2 Diyabet): Yetişkinlerdeki Tip 2 diyabet, çocuklarda görülen Tip 1 diyabetten farklıdır ve insülin yapımı vardır ancak insülin etkisine karşı direnç oluşur.
Tip 2 diyabetli hastalarda uzun süreli insülin direnci sonucu pankreas yorgunluğa düşer ve zamanla insülin kullanımı gerekir.
Tip 2 diyabetin oluşumunda obezite önemli bir etken olup, dünyanın şişmanlayan bel çevresiyle paralel olarak diyabet prevalansları da artmaktadır.
19:22Diyabetin Dünya Genişliğinde Yaygınlığı: 2015'te yapılan atlas'ta 415 milyon insanın tip 2 diyabeti olduğu belirtilmiş, 2040'da bu sayı 642 milyona ulaşması öngörülüyor.
Tahminler genellikle gerçek değerlerden daha düşük çıkıyor çünkü obezitenin giderek artması, oturgan yaşam stili ve besin maddelerinin değişik kullanımı diyabeti kolaylaştırıyor.
Obezite, insülin direnci ve hipertansiyon arasında bir ilişki bulunuyor, ayrıca bazı ilaçlar da obeziteyi kolaylaştırıyor veya glukoz metabolizmasını bozuyor.
21:24Etnik Köken ve Türkiye'deki Diyabet Prevalansı: Etnik köken (ırksal faktörler) diyabet riskini etkiliyor; Amerika'da İspanyol asıllı ve Afrikalılar, beyazlara göre daha diyabete yatkın.
Türkiye'de yapılan TURDEP 2 çalışmasının 2010 yılı sonuçları, 1997-1998 verilerine göre diyabet prevalansının %7'den %16'a çıktığını gösteriyor.
Türkiye'de beş kişiden bir yetişkinin diyabet ya da prediyabet (diyabet öncesi safha) durumunda olduğu tahmin ediliyor.
24:12Diyabeti Önleme Yöntemleri: Etik köken, ırksal faktörler ve genetik değişiklikler değiştirilemezken, oturgan yaşamdan aktif yaşama geçmek diyabeti önleyebilir.
Günümüz teknolojisi ve endüstrisi insanları daha oturgan bir yaşam tarzına yönlendiriyor, bu da obeziteyi ve dolayısıyla diyabeti artırıyor.
Obezitenin artışıyla birlikte çocuklarda da tip 2 diyabet görülme oranları artıyor.
26:42Tip 2 Diyabetin Klinik Görünümü ve Tanı: Çocukluk çağındaki tip 1 diyabet gürültülü seyrediyor ve kısa sürede tanı konuyor, ancak yetişkinlerdeki tip 2 diyabet daha sessiz seyrediyor.
Tip 2 diyabetin komplikasyonları (organ ve sistem bozuklukları) genellikle hastalığın uzun süre tanınmamış olmasından kaynaklanıyor.
Diyabet tanısı açlık kan şekeri 126 mg/dL veya daha yüksek olduğunda konuluyor, 108-126 mg/dL arası olanlar ise prediyabet olarak değerlendiriliyor.
29:38Diyabetin Erken Tespiti ve Önleyici Tedavi: Aile tarihinde diyabet varlığı ve şişmanlık diyabet risk faktörleri olarak kabul ediliyor.
Risk faktörleri olan kişilerin kan şekerlerini kontrol ettirmesi, özellikle 40 yaşını geçtikten sonra düzenli kontroller yapması öneriliyor.
Erken tanı, tedavi ve yaşam stili değişiklikleri, hastaların daha sağlıklı ve uzun bir yaşam süresi kazanmasını sağlayabilir.
31:53Insülinin Tarihi ve Gelişimi: Doktor Banting, köpeklerin pankreasından elde ettiği insülini diyabetik hayvanlara vererek tedavi etmiş, daha sonra insan karaciğerinden elde edilen insülinler hasta insanlara verilmiştir.
İlk insülinler alerjik sorunlara neden olurken, teknolojinin gelişmesiyle vücudumuzun kabul edebileceği, birebir insan insülini ile aynı olan insülinler üretilmeye başlanmıştır.
Tedavide kullanılan insülinlerin çeşitleri vardır: kısa etkili, uzun etkili ve karışım olanlar.
33:02Çocukluk Yaş Grubunda İnsülin Kullanımı: Çocukluk yaş grubunda en çok kullanılan tedavi şekli uzun etkili insülin kullanmaktır.
Günde üç öğün yemek yendiğimiz için üç defa kısa etkili insülin kullanılmaktadır.
Normal insan taklit eden bu insülinler, uzun etkili olanı 24 saat boyunca karaciğerin gönderdiği şekeri kontrol ederken, kısa etkili olanlar yemeklerdeki karbonhidrat miktarına göre ayarlanır.
33:54Kan Şekerinin Kaynakları ve Kontrolü: Kan şekerinin iki kaynağı vardır: yediğimiz yemekler ve karaciğerin gönderdiği şeker.
Karaciğerin gönderdiği şeker, ölçülen şekerin yaklaşık %40-50'ini oluşturur.
Kan şekerlerinin kontrolü için günde en az 7-8 defa ölçüm yapılır ve yemek yedikten önce ve sonra ölçümler yapılır.
35:56Diyabet Tedavisinde Önemli Kontroller: Üç ayda bir yapılan kontrollerde, son üç aylık dönem içindeki şeker kontrolü, böbrek hasarı ve göz kontrolleri yapılır.
Hemoglobin A1C değeri geriye yönelik kan şekerinin nasıl gittiğini gösterir, ancak son zamanlarda tek tek ölçülen kan şekeri daha önemlidir.
Şekerin yüksek ve düşük değerlerindeki oynamalar, diyabetin damar sistemine yaptığı hasarlara neden olur ve ileride komplikasyonların çıkmasına sebep olabilir.
37:22Şeker Ölçüm Teknolojileri: Teknolojinin gelişmesiyle kan şekeri ölçüm cihazları çok daha gelişmiş ve güvenilir hale gelmiştir.
Eski yöntemlerde koldan kan alınarak biyokimya laboratuvarına gönderilirken, şimdi parmaktan çok az kanla 5 saniyede sonuç alınabilmektedir.
Çocuklar günde en az 7-8 defa şeker ölçmek zorunda kalıyor, bu durum hastalığa uyumun zorlaşmasına ve başka sıkıntıların çıkmasına sebep olabilir.
38:41Sensör Teknolojisi: Sensör teknolojisi, vücudumuzun herhangi bir yerine takılan, yaklaşık bir liradan biraz daha büyük büyüklüğünde bir cihazdır.
Sensörler sayesinde kan şekeri devamlı ölçülerek dışarıdaki bir cihaza aktarılabilir.
Sensörler, kan şekeri düşerken veya yükselirken alarm çalarak veya titreşim yaparak uyarı verebilir.
40:40Sensörlerin Gelişmiş Özellikleri: Yeni sensörler, şimdiki kan şekeri değerinin yanında oklarla gelecek saatlerdeki kan şekerinin ne olacağı hakkında bilgi verir.
Yatay ok, kan şekerinin iyi gideceğini; aşağı doğru ok, kan şekerinin düşeceğini; dik aşağı doğru ok ise kan şekerinin hızlı düşeceğini gösterir.
Bu sensörler, kan şekeri yüksek veya düşük seviyelere ulaşmadan tedbir alınmasını sağlayarak damar üzerine şeker hastalığının yapacağı yan etkileri önler.
42:40Teknolojik Gelişmelerin Etkileri: Eskiden diyabetli hastalara tatlı yemeyi tavsiye edilirken, şimdi sağlıklı beslenmek şartıyla her şeyi yiyebilmek mümkün hale gelmiştir.
Insülin pompaları ve yeni sensörler sayesinde hastanın tedavi uyumu çok artmıştır.
Bu teknolojik gelişmeler, şeker kontrolünde daha iyi sonuçlar sağlar ve hastaların yaşam kalitesini artırır.
43:22İnsülin Pompası Teknolojisi: İnsülin pompası, hastalara teknolojik gelişmeleri takip ederek sunulan bir tedavi yöntemidir.
İnsülin pompası, hastalara üç günde bir değiştirilen bir set ile vücuda giren kısmı ve çok ince bir kıl gibi hortumla çalışan bir sistemdir.
Pompası kullanarak, günde on iki iğne yerine tek bir iğne ile tedavi edilmesi sağlanır ve bu da hastalığa uyumun artmasına yardımcı olur.
44:29İnsülin Pompasının Avantajları: Pompası sayesinde hastalar her zaman yemek yiyebilir ve yediği yemeğin karşılığı olan insülini tuşlara basarak alabilirler.
Bu sistem, hastaların kaçamak yapmasını önler ve moralini düzeltir, sosyal hayatına ve derslerine olumlu yansır.
İyi kan şeker regülasyonu ve komplikasyonların azalması, hastaların memnuniyetini artırır.
46:38Yakın Gelecekteki Teknolojik Gelişmeler: Yakın gelecekte yapay pankreas sistemi, hastaların hiçbir şey karışmadan, sadece pompaya insülin ve glukagon koyarak kullanabilecekleri bir sistem olacak.
Bu sistem, kan şekeri ölçümünü yapacak, insülin verip kesme kararını verecek ve gerekirse glukagon verecek.
Yakın gelecekte karbonhidrat saymaya ve kan şekeri ölçümüne gerek kalmadan, son derece güzel bir sistemle tedavi edilecek.
47:56Tip 2 Diyabet ve Yetişkin Hastalar: Tip 2 diyabette ilaç tedavileri ile hastalığın yönetilebileceği, ancak erken tanılarda insülin vermenin daha sonraları gerekebileceği belirtiliyor.
Erişkinlerle tedavi uyumu iyi olmayan ve kan şekeri yüksekken beyin fonksiyonlarında değişikliklerin olduğu, bu nedenle hastaların durumlarının kötüye gittiğini fark etmediği belirtiliyor.
Yetişkin hastalar genellikle çocukları hasta olduğunda doktora getirirken, kendileri ancak acı veya ağrı hissettiğinde doktora giderler.
50:26Gebelik ve Diyabet: Gebelik sırasında insüline direnç oluşabilir ve bu durum "gestasyonel diyabet" olarak adlandırılır.
Gebelik diyabeti olan hanımlar, doğum yaptıktan sonraki 10-15 yıl içinde diyabetik olma olasılıkları yüksektir.
Gebelik diyabeti hastaları, kan şekerleri takibini günde 3-6-9 kere yaparak sağlıklı bir doğum için tedavi edilirler.
51:29Tip 2 Diyabet Tedavisi: Tip 2 diyabette ağızdan alınan ilaçlar kullanılabilmekte ve hastanın durumuna göre farklı ilaçlar tercih edilebilmektedir.
İnsülin direnci için kullanılan, insülin salınımını arttıran, glukozun emilimini etkileyen ve glukozun böbrekte atılımını arttıran ilaçlar piyasada mevcuttur.
Yetişkin diyabet hastalarının doktorun önerdiği ilaçları kullanması ve düzenli kontrole gelmesi önerilmektedir.

Dünya Diyabet Günü Programı: Diyabet Hakkında Kapsamlı Bilgilendirme

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir