Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir televizyon programı formatında olup, sunucu, ergoterapist Sürmesa Günal, dil ve konuşma terapisti Kübra Yavuz ile Hümey Al ve Gün Al adlı uzmanların yer aldığı bir röportaj programıdır.
- Program, çocuklarda dil gelişimi ve konuşma gecikmesi konusunu kapsamlı şekilde ele almaktadır. İlk bölümde dil gelişiminin anne karnında başladığı ve doğum sonrası devam ettiği anlatılırken, ikinci bölümde kekemelik, motor konuşma bozuklukları, işitme engeline bağlı konuşma sorunları, otizm ve dans sendromu gibi gelişimsel bozukluklar açıklanmaktadır. Son bölümde ise çocukların gelişim süreçlerinde dikkat edilmesi gereken noktalar, kritik gelişim dönemleri ve erken müdahalein önemi vurgulanmaktadır.
- Programda ayrıca duyu bütünleme piramidi üzerinden beş temel duyu ve vestibüler duyu ile propioception gibi bilinmeyen iki duyu açıklanmakta, kaba ve ince motor becerilerin gelişimi, duygusal faktörlerin etkisi ve ergoterapi ile dil konuşma arasındaki ilişki gibi konular da tartışılmaktadır.
- 00:15Konuşma Gecikmesi ve Ergoterapi
- Konuşma gecikmesi konusunda yanlış bilinen ve doğru zannetilen yanlışlar bulunmaktadır.
- Ergoterapist, anlamlı ve amaçlı aktivitelerle sağlığı ve refahı arttıran merkezi bir sağlık mesleğidir.
- Ergoterapistler her yaştan ve her tanı grubundaki kişilerle çalışabilir, özellikle çocuk alanında akademik beceriler, günlük yaşam aktiviteleri ve oyun becerilerini değerlendirirler.
- 03:03Dil Gelişiminin Başlangıcı
- Dil gelişimi anne karnında başlar ve uyaranlarla desteklenir; hamileyken kitap okumak ve klasik müzik dinletmek çocuğun dil gelişimi açısından önemlidir.
- Dil gelişimi, bilişsel gelişim ve motor gelişim anne karnında başlar, doğum sonrasında da devam eder.
- Her çocuk aynı gelişim sırasıyla ilerler, ancak bazı kırmızı bayraklar ve kilometre taşları vardır.
- 04:02Dil Gelişiminde Bütüncül Bakış
- Konuşma, dikkat, göz teması, ortak dikkat ve algı gibi duyusal süreçlerle birlikte ilerleyen bir süreçtir.
- Dil gelişiminde problem varsa, ince motor becerisi, kaba motor becerisi ve duygusal süreçlerde de problem olabilir.
- Konuşma gelişimi bariz görünse de, dikkat, görsel algı ve duyusal süreçlerin değerlendirilmesi önemlidir.
- 05:47Duyusal Süreçler ve Örnekler
- Duyusal süreçlerde problem yaşayan çocuklar, dokunma gibi temel uyaranlardan kaçınabilir veya aşırı tepki gösterebilir.
- Duyu bütünleme, kendi vücudumuzdan ve çevremizden aldığımız uyaranları işlemleyip adaptif bir cevap ortaya çıkartma sürecidir.
- Beş temel duyu (görme, tatma, koklama, işitme, dokunma) dışında vestibüler duyu (denge) ve propioception (vücut farkında) gibi iki duyumuz daha vardır.
- 08:14Çocukların Konuşma Gelişimi
- Çocukların konuşmaya başlama zamanları farklılık gösterebilir.
- Çocuklar altı aylıkken bubble'damaya başlarlar.
- 08:35Çocukların Dil Gelişimi
- Çocuklar ortalama bir yaşındayken ilk sözcüklerini söylemeye başlarlar.
- İki yaşındayken en az yüzde elli anlaşılır konuşurlar ve iki yapılı (iki kelimeli) cümleler kurması gerekir.
- Üç yaşındayken neredeyse yüzde seksen'e yaklaşan anlaşılırlık ve dört yaşındayken dört yapılı cümleler kurması beklenir.
- 08:53Dil Gelişimi Bozuklukları
- Üç yaşına gelmiş bir çocuğun konuşması anlaşılmıyorsa veya iki-üç yapılı cümleler kuramıyorsa, bu çocukta gelişiminde bir bozukluk vardır.
- Bu bozukluk dil gelişimi, duyusal gelişimi veya bilişsel gelişimi olabilir ve kapsamlı bir değerlendirme yapılması gerekir.
- Dil ve konuşma terapistleri sadece artikülasyon (konuşma sesleri) değil, kekemelik, motor konuşma bozuklukları, işitme engeline bağlı konuşma sorunları, otizm ve gelişimsel bozukluklarla da çalışırlar.
- 10:03Kekemelik ve Risk Faktörleri
- Çocukluk çağı kekemeliği vardır ve risk faktörleri vardır.
- Altı aydan uzun süren takılmalar, ailesinde kekemelik geçmişi ve erkek çocuk olmak risk faktörleridir.
- Erkek çocuklarında kız çocuklarına göre daha fazla kekemelik görülür.
- 10:44Kekemelik Davranışları
- Kekemelikte çekirdek davranışlar bloklar, uzatmalar ve tekrarlardır.
- İkincil davranışlar, birincil davranışları tolere etmek için öğrenilen davranışlardır (el ovuşturma, kafa sallama, kaşıma).
- İkincil davranışlar varsa risk faktörüdür ve ailelerin dil ve konuşma terapisine danışması gerekir.
- 11:46Erkek ve Kız Çocuklarda Konuşma Gelişimi
- Erkek çocuklarda kekemelik daha fazla olabilir, ancak kız çocuklar daha bıcır bıcır ve daha çok heveslidir.
- Konuşma gelişiminde problem varsa, iki yaşındaki çocuk yapılı cümleler kuramıyorsa veya üç yaşındaki çocuk yüzde elli-yüzde altmış anlaşılır konuşamıyorsa, uzmana danışılması gerekir.
- Beklemek yanlış bir düşünce olup, kritik zaman dediğimiz ilk dört yaş çok önemlidir çünkü bu dönemde beynin plastisitesi (yapılandırma) daha fazladır.
- 14:12Otizm ve Erken Müdahale
- Otizmin tanılama yaşı üç yaş olmasına rağmen, aileler daha erken göz temasına girmek istemeyen, dönen cisimleri takip etmeyen veya takıntılı çocuklar olma gruplarında olan çocukları fark edebilirler.
- Erken müdahale ve erken teşhis çok önemlidir çünkü küçük yaşta bir şeyleri geri kazandırmak daha kolay olabiliyor.
- Kaba motor beceriler büyük kas gruplarını kullanırken (koşma, zıplama, yürüme), ince motor beceriler küçük kas gruplarını kullanır (el becerileri, kalem tutma, yazı yazma).
- 15:54Konuşma Bozukluğunun Sebepleri
- Konuşma bozukluğunun sebebi duygusal sebeplerden ziyade uyaran eksikliği olabilir, örneğin çocuğun yaşadığı ortam ve deneyim eksikliği.
- Anne babanın tutumu çocuğa karşı çok önemlidir; çok fazla müdahale etmek çocukta özgüven eksikliğine ve ince motor hareketlerde problemlere yol açabilir.
- Konuşma problemi varsa, neden kaynaklandığını saptamak önemlidir; psikolojik problemler, duyusal problemler veya başka bir hastalık olabilir.
- 17:39Ergoterapi ve Çocuk Davranışları
- Ergoterapiyi anlamak önemlidir; çocuk konuşamıyorsa altında neler var, neden konuşamıyor gibi soruları cevaplamak gerekir.
- İki yaşına kadar çocuklarda çoğu şey ağzına alınarak öğrenilir, ancak iki yaşından sonra objeleri tanımak ve dokunarak ayırt etmek önemli bir beceri olur.
- Çocukların çok takdir uyandan kaçınması veya çok takdir uyanı istemesi iki ayrı uç olup, her ikisi de davranışsal veya gelişimsel sorunlara yol açabilir.