Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Kelimeler ve Şeyler" programında Furkan Çalışkan, Aykut Ertuğrul ve Erkan Şimşek gibi konuşmacılar, edebiyat dünyasındaki önemli yazarlar ve eserler hakkında sohbet etmektedir.
- Video, William Faulkner'ın hayatı, edebi tarzı ve Amerikan edebiyatındaki yeri üzerine odaklanarak başlıyor. Ardından Ethem Baran'ın "Güzel Öyküler" kitabı, David Diop'un "Gece Tüm Kanlar Karadır" romanı ve Danilo Kish'in "Bahçe Küller" romanı ele alınıyor. Son bölümde ise Ahmet Erhan'ın şiirleri ve Notos dergisinin 88. sayısı hakkında bilgiler paylaşılıyor.
- Sohbette Faulkner'ın bilinç akışı tekniği, Mississippi yöresi, mülkiyet meselesi ve ırkçılık temalarını işleyen eserleri, Ernest Hemingway ile yaşadığı rekabet ve Nobel Ödülü kazanması gibi konular tartışılmaktadır. Ayrıca Danilo Kish'in Macar Yahudisi olarak yaşadığı zorluklar ve Ahmet Erhan'ın 1970'lerde Ankara'da oluşan yazarlık çevresi hakkında bilgiler de verilmektedir.
- 00:26William Faulkner'ın Hayatı ve Edebiyatı
- 25 Eylül 1897 tarihinde dünyaya gelen William Faulkner, büyük bir romancıdır.
- Faulkner'ın soyadı "Folkner" olarak yazılırken, nüfus memuru hatası sonucu "U" harfi eklenmiştir.
- Faulkner, Amerika'nın güney eyaletlerinden Mississippi'de dünyaya gelmiştir.
- 03:33Faulkner'ın Ailesi ve Çocukluğu
- Faulkner, zengin ve güneyli bir ailede büyümüş, ailesinin geleneklerinden etkilenmiştir.
- Faulkner'ın dedesi bir ırkçı ve plantasyon sahibiydi, "Memphis'in Beyaz Gülü" adlı bir romanı vardı.
- Faulkner genç yaşta ailesinden koparak başka bir şehre gitmiş ve orada bir arkadaşının hazırladığı okuma listesini okumuştur.
- 05:48Faulkner'ın Edebi Stili ve Etkisi
- Faulkner, bilinç akışı tekniğini kullanarak zamanı, karakterleri ve kronolojiyi parçalayarak okuması zor metinler yazmıştır.
- Marquez, Faulkner'dan etkilenmiş ve ilk romanı "Macondo" meselesi de Faulkner etkisiyle şekillenmiştir.
- Faulkner, 1930'ların başında "Ses ve Öfke", "Ezalar" ve "Döşeğinde Ölürken" gibi temel eserlerini yazmaya başlamıştır.
- 08:31Faulkner'ın Türkçe Çevirileri
- Faulkner'ın "Tapınak" (Türkçe'de "Kutsal Sığınak") adlı eseri farklı çevirmenlerde farklı şekilde çevrilmiştir.
- Türkçe'deki çevirileri Murat Belge, Hamdi Koç, Necla Aytür, Ülkü Tamer, Rasih Güran ve Talat Sait Alman gibi büyük isimler tarafından yapılmıştır.
- Faulkner'ın İngilizce'si, Türkiye'de büyük bir birikim ve düzey gerektiren bir dil olduğu için çevirileri de büyük isimler tarafından yapılmıştır.
- 09:55William Faulkner'ın Hayatı ve Edebiyatı
- William Faulkner 1949'da Nobel Ödülü'nü, 1955'te Pulitzer Ödülü'nü kazanmış ve 1962'de hayata veda etmiştir.
- Faulkner'ın bazı romanlarında beklenen patlamayı yapamamış, para için bazı romanlar yazmış ve Hollywood'da senaristlik macerası yaşamıştır.
- Modern Amerikan edebiyatçısı olarak Hollywood'dan bağımsız değildir, ancak Amerika'nın kültürel dinamiklerinde Hollywood'dan nefret eden ama ona zorla içerik üretmek zorunda kalan büyük edebiyatçılar da vardır.
- 10:58Faulkner'ın Edebi Tarzı ve Önemi
- Modernizm meselesi İngilizce edebiyatında önemli bir konudur ve Faulkner'ın folklor tarzı Avrupa'da daha çok görülen bir tarzdır.
- Faulkner, Amerikan ruhunu ve toplumunun meselelerini anlatırken, deneysel metinler yazarak klişelere bulaşmadan sahici meseleleri ele almıştır.
- Faulkner, sadece Amerika ile değil, 20. yüzyılın büyük edebiyat açısından önemli bir yazar olarak kabul edilmektedir.
- 12:49Faulkner'ın Türkçe'deki Macerası
- Faulkner'ın Türkçe'deki macerası İletişim Yayınları ve Yapıkredi'den çıkan romanlarıyla devam etmektedir.
- Hala çevrilmemiş romanları olsa da, "Döşemede Ölürken", "Ses ve Öfke", "Tapınak" gibi temel metinleri Türkçe'de uzun yıllardır bilinmektedir.
- Faulkner, Türk Okulu'nun yabancı olmadığı bir dünya yazarıdır.
- 13:39Faulkner ve Hemingway Arasındaki Rekabet
- Faulkner ve Hemingway arasında sert bir rekabet olmuştur; Faulkner Hemingway'i kelime hazinesi olmamakla ve yüzeysel olmakla suçlamıştır.
- Hemingway de Faulkner'a "on dolarlık bir sözlükle halledebileceğim şeylerle bana hakaret etme" demiştir.
- Yayıncılar barışma sağlamak için Faulkner'a Hemingway'in kitabını yazmasını teklif etmiş, ancak Faulkner "biz aynı hipodromda koşan atlarız" diyerek reddetmiştir.
- 15:16Faulkner'ın Edebi Mirası
- Faulkner ve Hemingway'in rekabeti sadece iki başarılı yazarın değil, ekol rekabeti olarak da değerlendirilmektedir.
- Okullarda Hemingway sevenlerin Faulkner'ı yüz vermediği, Faulkner okuyanların Hemingway'den çok haz etmediği görülmektedir.
- Faulkner, kendi yöresinin peşinden evrenselliğe ulaşan bir yazar olarak, Marquez gibi bir konuma sahiptir.
- 17:37Faulkner'ın Edebi Temaları
- Faulkner'ın eserleri, Güney'deki düzenin yıkılışı ve yeni bir dünyanın doğuşunu anlatmaktadır.
- Sanayi toplumunun ortaya çıkışı ve toplumu değiştirmeye başlaması, Faulkner'ın eserlerinde kaotik bir atmosfer yaratmaktadır.
- Faulkner, mülkiyet, emek, ırkçılık ve tabiat gibi temel meselelere odaklanmıştır.
- 19:54Faulkner'ın Öyküleri ve Tabiatla İlişkisi
- Amerikan romanında tabiatla mücadele belirgin bir temadır ve Faulkner'ın öykülerinde de bu temaya yer verilmiştir.
- "Çılgın Palmiyeler" öyküsü, Faulkner'ı anlamak için güzel bir giriş kapısıdır.
- Faulkner'ın eserlerinde tabiatla mücadele değil, tabiatla uyum kurma anlayışı vardır; modernist romancının tabiatı yenmek yerine onunla uyum kurması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 22:16Yazarlık ve Faulkner Hakkında Tavsiyeler
- Birinci sınıf yazarlar hiçbir mazeret dinlemez, zaman ve ekonomik özgürlük gibi bahanelerle kendilerini kandırmazlar.
- Faulkner, döşeğinde ölürken geceleri elektrik santralinde çalışırken yazmış ve Nobel'e kadar yokluk içinde yaşamıştır.
- Yazmakla ilgili olarak, yüzde doksandokuz yetenek, yüzde doksandokuz çalışmak ve yüzde doksandokuz disiplin, yüzde bir ise talih olarak tanımlanmaktadır.
- 23:38Ethem Baran'ın Yeni Öykü Kitabı
- Ethem Baran'ın "Güzelliği Gördükçe Ağlayasım Geliyor" isimli yeni öykü kitabı İletişim Yayınları'ndan çıkmıştır.
- Kitabın kapağı çok güzel ve ismi romantik, şiirsel bir şekilde tasarlanmıştır.
- Ethem Baran, Ankara'da bürokrasi ve milli eğitim bürokrasisinde ders kitaplarıyla ilgilenirken aynı zamanda üretmeye de başlamış, 1990'lardan itibaren sık sık ödüllerde karşımıza çıkmaktadır.
- 26:08Ankara Edebiyatı ve Şehir Hakkında
- Ankara, kısa süre içerisinde kendisini inşa etmek zorunda kalmış bir şehirdir ve burada yaşayan insanlar kendilerine ait bir dil ve alışkanlık silsilesi geliştirmişlerdir.
- Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa gibi tarihsel kökeni, sanatçıların ve edebiyatçıların yoğun olduğu yerlerden farklı olarak, kendi hikayesini dayatmayan bir şehirdir.
- Ankara'da okumaya veya çalışmaya Türkiye'nin her yerinden insanlar neredeyse yüz yıldır kendi hikayeleriyle beraber gelmektedir.
- 30:28David Diop'un "Gece Tüm Kanlar Karadır" Kitabı
- David Diop'un "Gece Tüm Kanlar Karadır" kitabı 118 sayfalık olup 2021 Uluslararası Booker Ödülü'nü almıştır.
- Kitap, Senegalli bir dünya savaşı'na Fransa'nın cepheye sürüklediği, Alman cephesine götürdüğü askerleri anlatmaktadır.
- Kahraman Alfa, çocukluk arkadaşı Mademba Diop'un ölümüne şahit olur ve sadece mavi gözlü birinin onu öldürdüğünü duyabilmektedir.
- Savaşın dehşeti ve ölümün karanlığı Alfa'yı çıldırtarak bir seri katil hikayesine dönüşür.
- 33:56Romanın İkinci Yarısı ve Savaşın Zulmü
- Romanın ikinci yarısında karakter, hatıralarına sarılarak ve hayatındaki önemli kişilere tutunarak çılgınlık bataklığından çıkmaya çalışıyor.
- Savaşın sertliği ve sömürgeci zulmü romanın bu bölümünde açıkça görülüyor.
- Fransızlar, Senegallilerden askerlerden yamyam gibi davranmalarını, vahşi görünmelerini istiyorlar ki Almanlar korksun ve düşman askerlerinin motivasyonu düşsün.
- 35:15Kahramanın Vahşileşmesi
- Kahraman önce kahraman, sonra korkulan biri oluyor.
- Kahraman düşman askerlerini yakalayıp, karnını deşiyor ve silah tuttukları eli kesiyor, bu elleri saklıyor.
- İlk üç elde kahraman ilan ediliyor, sonra deli ve karanlık büyücü olarak görülüyor ve ondan korkmaya başlanıyor.
- 37:13Danilo Kish ve "Bahçe Küller"
- Danilo Kish'in başyapıtı "Bahçe Küller" Jaguar Yayınları'ndan çıktı ve büyük yazar kategorisinde bir isim.
- Danilo Kish, Macar Yahudisi olup Sırbistan'ın kuzeyinde yaşıyordu.
- İkinci Dünya Savaşı sırasında babası Auschwitz'e gönderildi, Danilo ve kız kardeşi bir ortodoks kilisesinde vaftiz edilerek hayatta kaldı.
- 39:26Danilo Kish'in Çocukluk Deneyimi
- Danilo Kish'in çocukluk bakış açısı Nabokov'un "Louis Savunması"ndaki çocuğun bakış açısına benziyor.
- Babası nevrotik bir kişilik, muhtemelen deha ile delilik arasında biriktirdiklerini üretime dönüştürememiş.
- Danilo köksüzlük içinde, mekanla bağ kurmaya çalışan ama o bağ kurduğu anda mekandan sökülen bir çocuk olarak anlatılıyor.
- 41:24Kitabın Özellikleri ve Çevirmen
- Kitap baştan sona şiir, metin ve şiirsel tonla yazılmış.
- Özge Deniz, Sırpça'dan çeviriler yapan ve dikkat çeken türünün nadir örneklerinden bir çevirmen.
- Eserin çevirisi çok zor bir metin olarak değerlendiriliyor.
- 44:30Ahmet Erhan
- Ahmet Erhan, 1980'lerin başından beri tanınan ve 2013 yılında kaybedilen bir şair.
- Konuşmacı, Ahmet Erhan'ı ölümünden kısa bir süre önce bir arkadaş vasıtasıyla keşfetmiş ve şiir zevkine hitap eden şiirlerine denk gelmiş.
- Ahmet Erhan Ankara'da doğup vefat etmiş, genç yaşta vefat etmiş ve Ankara'da defnedilmiş.
- 45:52Ahmet Erhan'ın Şiir Dünyası
- 1970'lerde Ankara'da Nihat Genç, Ercan Kesal, Adnan Özer, Behçet Aysan ve Akif Kurtuluş gibi genç üniversiteli şairler bir çevre oluşturmuşlardır.
- Bu şairler sol çevre içerisinde yaşamış ancak yapıtları itibariyle Türkiye'ye, şiire ve dile bakış açıları açısından farklılaşmışlardır.
- Ahmet Erhan'ın şiirleri Türkiye imgesinin çıplaklığıyla, iyilikleriyle ve kötülükleriyle hissedildiği güçlü, geleneğe yaslanan ve halk şiiri gibi okunan şiirlerdir.
- 47:16Ahmet Erhan'ın Şiir Tarzı ve Kişiliği
- 2000'li yıllara geldikçe şiiri ve konuları değişse de, özü itibariyle aynı şiir aşkının, Türkiye'deki meselelere yaklaşımının her metinde göründüğü şairlerden biridir.
- Ahmet Erhan çok üretken bir şair olup iki ciltlik şiir kitapları bulunmaktadır.
- Türk şiiri içerisinde Cumhuriyet dönemi Türkçe içerisinde özel bir yerde durduğu anlaşılmaktadır.
- 48:44Ahmet Erhan'ın Kişiliği ve Hatıralar
- Ahmet Erhan'ın hatıratlarında Nihat Genç, Ercan Kesal ve Adnan Özer gibi şairlerin anıları bulunmaktadır.
- Adnan Özer'in vasiyeti olarak Ahmet Erhan'ın şiirini anlatma şekli ve şahsiyeti herkesin iyi anlattığı, hep iyi olarak yaşamış bir şairdir.
- Şiirinde ve kitaplarında o iyiliği hissediyoruz, şairle beraber de sevilen bir şairdir.
- 50:13Not Dergisi Hakkında Bilgiler
- Not dergisinin 88. sayısı Eylül-Ekim ayı için çıkmış olup Proust dosyası bulunmaktadır.
- Proust dosyasında Nedret Öztokat, Kılıç Er, Zeynel Kıran, Andrejit, Ayşe Eziler Kıran, Çağatay Yılmaz, Bülent Çağlakpınar, Selin Gürses, Şambay, Tier, İlaj ve Sophie gibi yazarların yazıları bulunmaktadır.
- Dergide Gökhan Yavuz Demir'in "Geleneğin Diyalektiği" adlı tek sayfalık ama berrak bir yazısı bulunmaktadır.
- 52:51Not Dergisinin Yeni Bölümleri
- Not dergisinde her sayı bir editörle söyleşi yapılacak, bu sayı Can Yayınları'nın yayın yönetmeni Cem Akaşla yapılmıştır.
- Dergide her sayı bir resim sergilenip bu resmin öyküsünü yazar mısınız diye bir davet bulunmaktadır.
- Renato Kutusu'nun bir resmi var ve bu resmin öyküsünü yazar mısınız diye bir bölüm bulunmaktadır.