Buradasın
Türkiye'de Yargı Bağımsızlığı ve Demokrasi Üzerine Bir Röportaj
youtube.com/watch?v=x6X_5hjLrX4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Onursal Başsavcı Sada ile yapılan bir röportaj formatındadır. Röportajda Cumhuriyet Halk Partisi'ni temsil eden bir kişi de yer almaktadır.
- Röportaj, Türkiye'deki yargı sisteminin durumu, 28 Şubat Ortak Mutabakatı, laiklik ve seçim güvenliği gibi konuları ele almaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'de bağımsız ve tarafsız bir yargı olmadığını, Cumhurbaşkanı'nın yargı sistemine müdahale etmesinin yargı bağımsızlığının kayboluşuna neden olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, altı siyasi partinin bir araya gelmesinin önemi ve seçim stratejileri de tartışılmaktadır.
- Röportajda 1921, 1924 ve 1961 Anayasaları'nın değerlendirilmesi, laikliğin demokrasi ve temel hak ve özgürlüklerin temel dayanağı olduğu, seçim güvenliği sorunları ve 16 Nisan halk oylaması ile 31 Mart İstanbul seçimleri gibi önemli seçim süreçlerinde yaşanan kanuna aykırı olaylar da ele alınmaktadır. Video, tarım konusuna geçileceği duyurusuyla sona ermektedir.
- Rusya-Ukrayna Saldırısı ve Türkiye'deki Yargı Sorunları
- Rusya'nın Ukrayna'ya yaptığı saldırı ülke gündeminin önemli bir konusu haline gelmiştir.
- Antalya'da Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlıkları arasında yapılan toplantı beklenen şekilde sonuçlanmamıştır.
- Türkiye'de doktorların haklarını alabilmek için 14-16 Mayıs tarihlerinde önemli eylemler gerçekleştirilecek, ancak Cumhurbaşkanı'nın açıklamaları doktorları üzmüştür.
- 01:04Sağlık Bakanlığı'nın Genelgesi ve Yargı Sorunları
- Sağlık Bakanlığı, önceki genelgede toplantı, gösteri ve yürüyüş haklarının suç olmadığı vurgulanırken, Cumhurbaşkanı'nın açıklamalarından sonra yeni bir genelge göndererek eyleme katılanların disiplin cezalarına çarptırılacağını belirtmiştir.
- Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı Sada, Türkiye'deki yargı sistemini "batırılmış, bitirilmiş bir duruma" geldiğini ifade etmiştir.
- Anayasada toplantı, gösteri ve yürüyüşlerin temel hak ve özgürlük olarak yer almasına rağmen, genelge ile bu hakların kullanılamaması anayasal ve kanun devleti olmaktan çıkmanın bir göstergesidir.
- 04:01Yargı Reformu ve Bağımsız Yargı Sorunu
- Yargı reformu adı altında yapılan reformlar bağımsız ve tarafsız bir yargının ortaya çıkmasını sağlamamıştır.
- Türkiye'de bugün bağımsız bir yargı ve adil bir yargılama yoktur.
- Anayasalı bir devlet olmaktan çıkmanın sebebi, yargı bağımsız olmaktan çıkmasıdır.
- 05:44Yargı Bağımsızlığının Yokluğu
- Yargı bağımsızlığının yokluğu, hükümetin başkanının belirli kişilerin tutukluğunun devam edeceğini söyleyebilmesi ve hakim ve savcıların tayinlerinin doğrudan doğruya Cumhurbaşkanı ve Meclis tarafından seçilmesiyle açıklanabilir.
- Cumhurbaşkanı'nın Tokat'ta eşini 23 yerinden bıçaklayan kişinin tahliye edilmesi üzerine yaptığı açıklamalar, yargı bağımsızlığının yokluğunu göstermektedir.
- Anayasa Mahkemesi'ne üye seçilecek kişinin, belirli olaylarda davaları açmakla maruf bir kişi olması ve Yargıtay'da görev yapmadan seçilebilmesi, yargı bağımsızlığının yokluğunu göstermektedir.
- 09:19Yargı Sisteminin Bozulması
- Sulh ceza mahkemeleri kaldırılıp sulh ceza hakimlikleri kurulmuş, sadece bir tutuklama hakimi haline getirilmiştir.
- Tutuklama hakimliğine dışarıdan alınan ve belirli bir düşünceye ve partiye bağımlı kişilerden seçilerek kurulan suç-ceza kimlikleri kurulmuştur.
- Sulh ceza, asiye ceza, ağır ceza hiyerarşik adli sistem içerisinde daha deneyimli hakimlerin incelemesine tabi tutulan itiraz yolu kaldırılmıştır.
- 11:09Yargı Bağımsızlığının Önemi
- Türkiye'de bugün adil yargılanma olayı yoktur.
- İnsanlar yargıya güvenmek zorundadır, ancak yargı konusundaki güven duygusu ve oylaması devamlı olarak yargının aleyhine çalışmıştır.
- Yargı, memleketin temelidir ve yargı konusundaki sorunlar Türkiye'nin içinde bulunduğu sıkıntının en başta gelen olayıdır.
- 12:30Demokrasi Cephesi ve Parlamenter Rejim
- Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin ortadan kalkması için halkın tercihinin ortaya çıkabilmesi için bir demokrasi cephesine ihtiyaç vardı.
- Altı siyasi partinin birleşerek güçlendirilmiş adı konan ve parlamenter rejime tekrar dönüş isteği halka anlatılmalı bir adım olarak kabul edilebilir.
- 28 Şubat ortak toplantısında ortaya çıkan metin, parlamenter rejim de yapılması gereken çok şeyi dikkate alıyor ancak eksiklikleri de var.
- 13:5128 Şubat Ortak Mutabakatının Eleştirileri
- 28 Şubat'ta yapılması, 28 Şubat mağdurlarına bir ödün verme veya helalleşme gibi bir anlam vermek istenmiş, ancak bu yanlış bir yaklaşımdı.
- Parlamenter rejimi tanıtma bakımından 1921 Anayasası'nı överek 1924 ve 1961 Anayasası'nı kötülemenin hiçbir yeri, zamanı ve zemini yoktu.
- 1921 Anayasası, 23 asıl bir ek maddeden ibaret, çağdaş ve uygar bir anayasa niteliği taşımayan, 20 Ocak 1921 şartlarında hazırlanmış bir anayasaydı.
- 16:36Anayasaların Değerlendirilmesi
- 1921 Anayasası, yeni kurulmakta olan bir devletin organlarının nasıl çalışacağını izah eden ve yerel yönetimler hakkındaki 35 maddeyi taşıyan bir anayasaydı.
- 1921 Anayasası'nın en büyük özelliği "egemenlik kayıtsız şartsız millete aittir" ifadesiydi.
- 1961 Anayasası'nın ana mimarlarından biri İsmet Paşa'dır ve Cumhuriyet Halk Partisi'nin 1959'daki ilk hedefler beyannamesi aynen hayata geçirilmiştir.
- 19:45Laiklik Konusundaki Eksiklikler
- Laiklik konusu getirilip din ve vicdan hürriyetine bağlanmıştır, ancak laiklik temel insan hak ve özgürlüklerinin ana dayanağıdır.
- Laiklik, dinin siyasete alet edilmesini önleyen tek temeldir ve bunun üzerinde durulması gerekir.
- Laiklik olmadan demokrasi olmaz, insan temel hak ve özgürlükleri olmaz; laikliği savunmadan demokrasiyi savunamazsınız.
- 22:48Laiklik ve Eğitim
- Cemaatler, mezhepler ve tarikatların milli eğitim üzerindeki etkisi, laikliğin sulandırılmasıyla ortaya çıkıyor ve milli eğitimi düzeltme şansı kalmıyor.
- Yargıtay'da daire başkanlığı seçimlerinde "hak yolcu", "menzilci" gibi ifadeler kullanılarak cemaatlerin oyları verildiği belirtiliyor.
- Laiklik konusunda ödün vermeye devam edilirse, bu durumun sonu ve düzelmesi şansı yoktur.
- 24:33Laiklik ve Siyasi İktidar
- Siyasi iktidar oluşunun sebebi ve bağlı olduğu gruplar, beraber yola çıkmış ve devleti teslim almışlardır.
- Laiklik konusunda ödün vermek, devletin kurucusunun temel noktası olan laiklik konusunda herhangi bir ödün vermemek gerekir.
- Laiklik konusunda Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet Paşa'nın savunduklarını savunmak zorunludur.
- 26:52Helalleşme ve Cumhuriyet Halk Partisi
- Helalleşme, vedalaşmanın öncüsüdür ve devletin kurucusunun temel noktası olan laiklik konusunda ödün verilemez.
- Helalleşme durumunda, temsil edilen Cumhuriyet Halk Partisi ile helalleşme durumuna getirilmelidir.
- Anayasanın 24. ve 61. maddelerini eleştirmek kolay olsa da, Atatürk'ten, İsmet Paşa'dan ve Cumhuriyet Halk Partisi'nden helalleşme alma külfetini de üstlenmek gerekir.
- 27:50Türkiye'nin Sıkıntılı Dönemi
- Türkiye sıkıntılı bir dönemde olup, farklı görüşteki siyasi partilerin bir araya gelip ittifak oluşturma çabaları vardır.
- Türkiye laikliğin dışında, gerçek bir demokrasiye ve temel hak ve özgürlüklere kavuşamayacağı fikrini yurttaşlar anlamıştır.
- Türkiye'de ifade özgürlüğü ve düşünceyi açıklama özgürlüğüne bakıldığında, Cumhurbaşkanlığı yaklaşık 160 bin kişi hakkında dava açtırmıştır.
- 29:31Kader Seçimi ve Seçim Güvenliği
- Cumhurbaşkanı hükümet sistemi denen "ucube sistemden" kurtulmak için seçimlerde kullanılacak oyla halledilebilecek bir iş vardır.
- Bu seçim "kader seçimi" olarak adlandırılmalı ve seçim güvenliğinin mutlaka sağlanması gerekir.
- Sandık güvenliği ve seçim güvenliği farklı şeylerdir; sandık güvenliği görev başında oturmakla sağlanırken, seçim güvenliği daha kapsamlıdır.
- 32:42Seçim Sistemindeki Sorunlar
- Seçmen kütüklerini hazırlama olayı eskiden Yüksek Seçim Kurulu'nda iken, şimdi Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılıyor.
- Yüksek Seçim Kurulu, seçmen kütüklerinin asıldığı ilan edildiği biçimde açıklamayı değiştirdi ve soyadına göre herkesin birbirini kontrol etmesi olanağı ortadan kaldırdı.
- 16 Nisan'daki halk oylamasında kanuna aykırı bir karar alınarak ömürsüz oylar sayıldı ve mühürsüz oylar da mühürle edildi, bu kanıtlama olanağı ortadan kaldırıldı.
- 35:54Altı Siyasi Partinin İttifakı
- Altı siyasi partinin bir araya gelmesinin son derece önemli olduğu vurgulanıyor.
- Farklı görüşteki siyasi partilerin bir araya gelip oluşturduğu çalışma henüz başlangıç aşamasında.
- Bu sürecin bir alışkanlık haline gelmemesi ve bıkkınlık yaratmaması gerektiği belirtiliyor.
- 37:09Seçim Stratejisi
- İki seçim beraber yapılacak: bir cumhurbaşkanlığı seçimi ve bir milletvekili seçimi.
- Tarafsız bir cumhurbaşkanı seçilecek ancak 360'ı bulamadıkları sürece meclis seçimlerinde parlamenter rejimi geçmek en az beş yıl sürecektir.
- Bu dönem içerisinde yapılacaklar ve izlenecek yol halka şimdiden açıklanmalı.
- 37:53Millet İttifakı'nın Lüksü
- Millet İttifakı'nın artık kaybetme riskini taşıyacak kişileri aday olarak göstermemek lüksü kalmamıştır.
- Sadece altı siyasi partinin liderinin oy birliği ile seçilmiş bir cumhurbaşkanı adayı değil, doğrudan doğruya seçmenin de oy vereceği ve kazanacak birisinin aday gösterilmesi gerektiği belirtiliyor.
- Sadece cumhurbaşkanlığını kazanmakla bile olmaz, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde de çoğunluğu elde etmek gerekir.