Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Hukuk Ekspertizi" kanalında yayınlanan bu eğitim videosunda, bir konuşmacı iş hukuku kapsamında kıdem tazminatına hak kazanma şartlarını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, kıdem tazminatının tanımı ve hak kazanma şartlarını iki ana başlık altında incelemektedir: sürekli bir işte en az bir yıllık çalışma şartı ve kanunun aradığı belirli sebepler sonucu sözleşmenin sona ermesi. Konuşmacı, işçinin istifa etmesi halinde de kıdem tazminatına hak kazanabildiğini vurgulamakta ve bu şartları altı alt başlıkta (işçinin ölümü, işveren tarafından haklı nedenlerin dışındaki sebeplerle fesih, işçi tarafından hak eden fesih, askerlik nedeniyle fesih, emeklilik aylık alma amaçlı fesih ve evlilik nedeniyle fesih) detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca cinsel taciz, ücret ödenmemesi, parça başına ödeme, zorlayıcı sebepler gibi durumlar ele alınmakta ve her bir durum için gerekli belgeler, şartlar ve hesaplama yöntemleri açıklanmaktadır. Özellikle askerlik ve evlilik nedeniyle fesih durumları erkeklere ve kadınlara özel olarak düzenlenmiştir.
- 00:10Kıdem Tazminatı Nedir ve Hak Kazanma Şartları
- Kıdem tazminatı, işçinin işyerinde yıpranmasını ve eşini kaybetmesinin sonucu olarak işveren tarafından işçiye ödenen bir çeşit tazminat türüdür.
- Kıdem tazminatını hak kazanabilmek için temel olarak iki şart gerekmektedir: sürekli bir işte en az bir yıllık çalışma şartı ve kanunun aradığı belirli sebepler sonucu sözleşmenin sona ermesi.
- İşçinin istifa etmesi halinde de kıdem tazminatına hak kazanabildiği bu videoda detaylı bir şekilde incelenecektir.
- 01:05Sürekli İş ve Çalışma Süresi Şartları
- Kıdem tazminatı için iş kanunu kapsamında bir iş olması, işin sürekli olması ve çalışma süresinin en az bir yıl ve üzeri olması gerekmektedir.
- Çalışma süresi bir yıldan bir gün bile eksik olursa, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi kabul etmemektedir.
- Birden ziyade işyerine sahip olan işverenin bir işyerini kapatarak işçiyi talebi üzerine diğer işyerine istihdam etmesi, mevcut iş sözleşmesinin bozularak yeni bir sözleşme yapılması anlamına gelmez, bu bir nakildir.
- 03:01Kanunun Aradığı Belirli Sebepler
- Kıdem tazminatına hak kazanmak için kanunun aradığı belirli sebepler sonucu iş sözleşmesinin sona ermesi gerekmektedir.
- Bu sebepler kanunda altı madde halinde sıralanmış olup: işçinin ölümü, işveren tarafından haklı nedenlerin dışındaki sebeplerle fesih, askerlik nedeniyle fesih, emeklilik aylık alma amaçlı fesih ve evlilik nedeniyle fesih'tir.
- İşçinin ölümü durumunda, çalışmış olduğu kıdem yılı itibariyle kıdem tazminatı almaya hak kazanmış bir işçinin ölmesi durumunda kıdem tazminatı işçinin kanuni mirasçılarına ödenir.
- 03:56İşveren Tarafından Haklı Nedenlerin Dışındaki Fesih
- İşveren tarafından haklı nedenlerin dışındaki sebeplerle iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, işçinin kıdem tazminatına hak kazanması mümkündür.
- İş Kanunu 25/2 maddesinde yer alan "ahlak ve iyi niyetli kurallara uymayan haller ve benzerleri" fıkrasına dayanarak işveren, işçinin güveni kötüye kullanması, meslek sırlarını ortaya atması gibi durumlarda iş sözleşmesini feshedebilir.
- Bir ayda toplam üç gün, haklı bir sebebe dayanmaksızın, işvereninden izin almaksızın ardı ardına iki iş günü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü devamsızlık yapmak durumunda işveren iş sözleşmesini feshedebilir.
- 05:47İşçi Tarafından Hak Eden Fesih
- İşçi tarafından hak eden fesih durumunda, işçinin sağlık sebepleri, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, zorlayıcı sebepler nedeniyle istifa etmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanabilir.
- İşçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olan işlerde, işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren veya başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa işçi istifa edebilir.
- İşveren, iş sözleşmesi yapıldığı sırada yanlış vasıflar veya şartlar göstermek, işçinin veya ailesine küfür, hakaret, cinsel taciz gibi davranışlarda bulunursa veya işçinin işyerinde cinsel tacize uğraması durumunda işçi istifa edebilir.
- 08:34Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları
- Cinsel tacize uğradığınız için tazminatta çıkış yapamazsınız, işverene bildirmiş olmanız ve işverenin gerekli önlemleri almıyor olması gerekiyor.
- İşverenin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse, işçi haklarını feshedilebilir.
- Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı giderilmezse işçi istifa edebilir.
- 09:52Zorlayıcı Sebepler ve Askerlik Nedeniyle Fesih
- İşyeri ile alakalı bir haftadan fazla uzun süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa, işçi haklı nedenle feshedip tazminatını alabiliyor.
- Askerde fesih, erkeklere özel bir düzenleme olup, askere giden işçi kıdem tazminatına hak kazanır, ancak askerlik sevk belgesini fesih mektubuna ekleyip işverene vermesi gerekir.
- Askerlik gerekçesiyle kıdem tazminatını hak edecek şekilde istifa edip daha sonra başka bir yerde çalışmak halinde, işveren bunu faiziyle beraber geri alabilir.
- 10:55Emeklilik Aylık Alma Amaçlı Fesih
- Emeklilik aylık alma amaçlı fesih, bağlı bulunulan kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı veya toptan ödeme almak amacıyla sözleşmenin fesih halinde kıdem tazminatı hakkı da olmaktadır.
- Bu hakkı elde edebilmek için kurumdan bir yazı almanız gerekiyor, ancak EYT düzenlemesindeki aşırı yoğunluktan dolayı yazıya gerek olmadığını belirtmiştir.
- Kıdem tazminatına hak etme şartları sigorta giriş tarihlerine göre düzenlenmiştir; 8 Eylül 1999 ve öncesi sigorta girişi olanlar için 15 yıl 3600 prim günü, 9 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008 arasında ise opsiyonel bir düzenleme mevcuttur.
- 12:47Evlilik Nedeniyle Fesih
- Evlilik nedeniyle fesih, erkeklere tanımlanmış bir hak ise kadınlar için düzenlenmiştir ve sadece kadın işçiler yararlanabiliyor.
- Evlilik tarihi artı bir yıl içinde iş sözleşmesini feshedip kıdem tazminatını alabiliyorlar.
- Evliliğini belgelendiremezse kıdem tazminatı alamaz.