Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Adaletin İş Yüzünde" programında çalışma ekonomisi doktoru Murat Özveri ile yapılan bir röportajdır. Programda, 2016'da gündeme gelen iş mahkemeleri kanununda değişiklik öngören tasarı ve zorunlu arabuluculuk mekanizması ele alınmaktadır.
- Videoda, zorunlu arabuluculuk mekanizmasının iş hukukunda uygulanmasının yasal ve etik açıdan sorunları detaylı olarak incelenmektedir. Konuşmacı, arabuluculukun doğal yargıçlık ilkesine aykırı olduğunu, iş hukukunun kamusal bir boyut taşıdığını ve bu nedenle arabuluculukun zorunlu hale getirilmesinin Avrupa Birliği direktiflerine aykırı olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, zorunlu arabuluculukun dava şartı haline getirilmesi ve tarafların mahkemelerde yargılanma haklarının kısıtlanması konusunda eleştirel bir bakış açısı sunulmaktadır.
- 00:24İş Mahkemeleri Kanunu'nda Arabuluculuk Mekanizması
- Çalışma ekonomisi doktoru Murat Özveri ile çalışma yaşamına ilişkin konuşmaya devam edilecek.
- Mart 2016'da gündeme geldiği iş mahkemeleri kanununda değişiklik öngören bir tasarı ve Adalet Bakanlığı sitesinde ilgili taraflara gönderildiği açıklanmıştı.
- Tasarıyla birlikte arabuluculuk mekanizması zorunlu hale getiriliyor, bugünkü uygulama ile gönüllülük esasına dayanırken tasarıyla zorunluluk söz konusu.
- 01:11Yargılamanın Anayasal Zorunluluğu
- Yargılamanın özelleştirilmesi, bağımsız ve uzmanlaşmış yargıçlar tarafından yapılması anayasal bir zorunluluk.
- Anayasanın 36. maddesi dava açma hakkını düzenliyor ve Anayasa Mahkemesi bu hakkı diğer temel hak ve özgürlüklerin güvencesi olan bir hak olarak tasnif ediyor.
- Yargılama faaliyetinin özünü, taraflarla çıkar ilişkisi içerisinde olmayan, özel eğitilmiş kişiler tarafından alınması oluşturuyor.
- 02:01Arabuluculuk Mekanizmasının Amacı
- Pratik gereksinimlerden hareket ederek, yargılamanın uzun sürmesi ve tarafların bu uzun süren yargılamalara tahammüllerinin olmadığı belirtiliyor.
- Ara aşama olarak üçüncü kişi tarafından iki tarafı bir araya getirip, iki tarafın çıkarları temelinde her iki tarafa da ödün vererek bir uzlaştırma arabuluculuk faaliyeti yapılırsa, yargılamanın yükü azalır ve taraflar daha kısa süre içerisinde amaçlarına ulaşabilir.
- Arabuluculuk faaliyetleri giderek yaygınlaşıyor ve alternatif bir sistem gibi sunuluyor.
- 02:44Avrupa Birliği'nin Arabuluculuk Hakkındaki Görüşleri
- Avrupa Birliği, arabuluculuk faaliyetlerinin yürütülebilmesi için arabulucunun faaliyet alanına giren uyuşmazlıkta kamusal bir boyut varsa bu konu arabuluculuğa götürülemez diyor.
- Arabuluculuk faaliyetleri doğal yargılama ilkesine ulaşması için vatandaşların önüne bir engel olarak konulamaz diyor.
- İş yargılamasının önemli bir bölümü kamusal nitelikte olup, taraflar istemeseler de yargıçın kendiliğinden dikkate alacağı unsurlar var.
- 03:54İş Hukukunda Arabuluculuğun Zorunlu Hale Getirilmesinin Sorunları
- İş hukukunun konusunu oluşturan işçinin korunması üzerinden bir kamu düzenini, bir çalışma adaletini sağlamak hedefi nedeniyle iş hukukunda arabuluculuğun zorunlu hale getirilmesi Avrupa Birliği direktiflerine ve iş hukukun temel ilkelerine aykırı.
- Zorunlu arabuluculuk ile birlikte, arabulucuya gitmeden dava açıldığında davanın dinlenebilir olması için gerekli şartlar (dava şartları) değiştiriliyor.
- Zorunlu arabuluculuk, doğal yargıçlık ilkesine aykırı bir yargılama kurumu oluşturuyor.
- 05:14Arabuluculuğun Kamusal Alanlarda Uygulanması
- Kamusal alanın dışında oluşan bir kurum olan arabulucunun, arabuluculuk yaptığı taraflarla arabuluculuk öncesi ya da sonrasında bir çıkar ilişkisi içerisine girmesinin ya da ileride girebilir olmasının önünde hiçbir engel yok.
- Ticaret hukukunda, deniz hukukunda gibi kendilerine göre kendi çıkarları ekseninde özgürce tasarruf edebilecekleri iktidar alanları içerisinde arabuluculuk yapılabilir.
- Aile hukuku, iş hukuku gibi kamusal yararın olduğu alanlarda arabuluculuk, yargılama faaliyetini yürütenlerin taraflardan bağımsız olarak, taraflara rağmen, tarafların bir kısmını çıkarlarını korumakla yükümlü kılındıkları bir yargılama sürecini alternatif bir arabuluculuk ilkesine aykırıdır.