Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir hukuk uzmanının hukuka uyum ve bütünsel yaklaşım konusunda yaptığı sunum ve panel tartışmalarını içermektedir. Konuşmacı, binlerce uyum eğitimi vermiş, 20 yıllık tecrübeye sahip ve TUSIAD'ın yolsuzlukla mücadele görev gücü başkanlığını yapmış bir avukat olarak tanıtılmaktadır.
- Sunum, uyum programlarının önemi, şirket içi inceleme mekanizmaları, ton atma meselesi, rekabet hukuku ve rüşvetle mücadele arasındaki bağlantılar gibi konuları ele almaktadır. Video, uyum programlarının başarılı olması için gerekli unsurları, üst düzey yöneticilerin desteğinin önemi, programın basit ve tutarlı olması gerekliliği gibi konuları detaylı şekilde incelemektedir.
- Sunumda ayrıca sürdürülebilirlik, veri koruma, rekabet hukuku ve sürdürülebilirlik alanlarında yaşanan sorunlar da tartışılmaktadır. Konuşmacılar, Türkiye'deki yolsuzlukla mücadele durumu, veri koruma ve rekabet hukuku konularında yaşanan zorluklar hakkında bilgiler paylaşırken, gelecekteki uyum yöneticiliğinin gündeminde olacak konulara da değinmektedirler.
- Hukuka Uyum ve Bütünsel Yaklaşım
- Konuşmacı, hukuka uyumun sadece devlet organları tarafından değil, aynı zamanda hukukun muhatabı olanların kendileri tarafından da sağlanması gerektiğini vurguluyor.
- Bütünsel bir yaklaşımın önemini savunuyor ve bu konuda uluslararası arenada konferanslarda ve yayınlarında yer aldığını belirtiyor.
- Anti-korupsiyon, rekabet hukuku ve veri koruma gibi konuların ayrı ayrı değil, bir arada ele alınması gerektiğini ve bunun daha etkili olacağını savunuyor.
- 02:35Uyum Programlarının Amacı
- Uyum programlarının temel amacı, şirket içinde etik kodun ön plana geçmesini ve uyum kültürü oluşturmasını sağlamaktır.
- Uyum eğitimi sırasında çalışanlara "çalışana içinize sinmeyeni yapmayın" kodunu hatırlatmak önemlidir.
- Görüntü ile gerçeğin birbirini tutması, etik dışı durumları kolayca tespit etmek için çalışanlara "bayrak" olarak sunulmalıdır.
- 05:17Sathı Müdafaa ve Etik Bakış Açısı
- Uyum programlarında sathı müdafaa yapılması en önemli prensiplerden biridir ve bu koruma için gerekli olan bir müdafaa şeklidir.
- Her çalışan, her yönetici uyum yöneticisinin askeri olarak görülür ve her birinin cebinde bağımsız bir bayrak vardır.
- Etik bakış açısını baştan vermek, çalışanlara "senin deden, babaannen, anneannen var ve seni belli bir şekilde görmek istiyorlar" diyerek etik davranışa yönlendirmek önemlidir.
- 11:15İşyerinde Ayrımcılık ve Hukuki Düşünce
- İşyerinde kadına karşı ayrımcılık ve taciz meseleleri azdır çünkü mekanizmalar ve ika mekanizmaları bu konularda kurulmuş durumdadır.
- İşyerleri rekabet hukuku ve diğer hukuki disiplinlerle ilgilenir, veri koruma konusuna da önem verir.
- İşyerlerinde "temiz, düzgün iş yaparım" prensibi benimsenir ve bunu sağlamak için gerekli mekanizmalar daima ayık tutulur.
- 11:58İç İnceleme ve Şirket Kalitesi
- İç inceleme yaparken en zor olanı, inceleme çeperinin ne olmalı ve hangi derinliğe gidileceği belirlemektir.
- Deneyimli bir kişi olarak, sağlam duran şirketlerde bazen hatalar olabilir ancak bunlar iç incelemelerle ortaya çıkar.
- Dik duran, omurga ayakta duran şirketler bozulmazken, koy vermiş şirketlerde rekabet hukuku ihlali gibi sorunlar genellikle bütünsel olarak ortaya çıkar.
- 12:57İşyeri Kültürü ve Çalışanlar
- İşyeri kültürü, her bir çalışanın itibar riskini ve yüksek meblağlı para cezasını anlayışını gerektirir.
- Çalışanlara "işte hukuka aykırı bir şey yapma, akşam rahat uyuyabilirsin" mesajı vermek önemlidir.
- Çalışanlar görüntüyle içeriğin birbirinden kopmasına izin vermemeli, anlamadıkları talimatları yapmamalı ve kimse hukuka aykırı talimat veremez.
- 14:02Tonatta ve Uyum Programları
- Tonatta (en tepedeki sinyal) konusu, uyum konusunda çalışan herkesin bildiği bir konudur, ancak sadece en tepedeki sinyal yeterli değildir.
- En tepedeki sinyalin iyi olması bir ön koşul olmasına rağmen, bu sinyal bozuksa şans yoktur.
- Şirket sahiplerinin ve yöneticilerin uyum konusunda tutumu çalışanlara etki eder, ancak bu tutumun doğru olması gerekir.
- 15:29Uyum Problemlerinin Kaynağı
- Uyum problemleri genellikle orta-üst kademede görülür ve bu problemler mülakatlar sırasında da ortaya çıkar.
- Orta-üst kademe çalışanları, üstlerinin dileklerini yerine getirmek için şirketin dışa karşı yüzü olurken, sahada gerçekle başa çıkmak zorunda kalırlar.
- Eğitimlerde ve mülakatlar sırasında, çalışanlar gerçek hayattan nasibinizi almamış hissine kapılır ve bu durumda yüz yüze eğitim programlarının da yapılması gerekir.
- 19:42Uyum Programlarının Önemi
- Uyum programları, rekabet hukuku, rüşvetle mücadele, veri koruma ve mobbing ile mücadele konularında temiz bir işyeri oluşturmak için önemlidir.
- Rekabet hukuku alanında uyum programlarının lezzeti anlaşılamamakta, ihlali engelleyebilmesi durumunda menfaat yarattığı düşünülürken, engelleyemediğinde ağırlaştırıcı sebep olarak görülmez.
- Rüşvetle mücadele alanında ise, Amerika, İngiltere, Fransa, İtalya, Brezilya ve İspanya gibi ülkelerde düzgün bir uyum programının hafifletici sebep olarak kabul edilir.
- 22:48Uyum Programlarının Önemi
- Uyum programları, ihlalleri gizlemek için değil, rekabet hukukuna uyumu sağlamak için oluşturulmalıdır.
- Uyum programları, ihlal edenlerin pişmanlık göstermesini ve gelecekte daha güvenle bakılmasını sağlaması açısından önemlidir.
- Uyum programları, ihlal edenlerin yalnız bırakılmasını değil, cezalandırılmasını ve toplumsal kayıpları azaltmayı amaçlamalıdır.
- 27:17Rekabet Hukuku ve Rüşvetle Mücadele Arasındaki İlişki
- Şirketler artık uyum politikalarını daha bütüncül bir bakış açısıyla yürütmeye başlamıştır.
- O İdare, hem rüşvetle mücadele konusunda hem de rekabet hukuku alanında ciddi çalışmalar yaparak sinerji yaratmıştır.
- Rekabet hukuku ve rüşvetle mücadele eğitimleri arasında ortak bir amaç vardır ve bunların birbirinden ayrı düşünülmemesi gerekir.
- 29:00Rekabet Hukuku ve Rüşvetle Mücadele Eğitimi Arasındaki Farklar
- Rekabet hukuku eğitimi daha sofistike ve karmaşık olup, muhatabının anlaması daha zordur.
- Rüşvetle mücadele eğitimi daha reflekssel olup, "zoru" demekten kast edilen yaklaşımlarla işler.
- Rekabet hukuku eğitimi, ihlal tek taraflı bir eylem olduğundan, muhatabı şaşkınlıkla karşılayabilirken, rüşvetle mücadele eğitimi daha basit ve etik kodlara dayanır.
- 33:18Uyum Programlarının Başarılı Olması İçin Gerekli Öğeler
- Uyum programlarının başarısı için üst düzey yöneticilerin bağlılığı ve desteklemesi çok önemlidir.
- Uyum programı, iş liderlerini dahil ederek, kafa karıştırıcı olmayan, basit ve ilk görüşte anlaşılabilir, kendi içinde tutarlı bir yapıya sahip olmalıdır.
- Düzenli inceleme yapıldığı ve etkinsizlikler hemen düzeltilen, risk değerlendirmeleri her duruma göre ayarlanan ve şirketin ihtiyaçlarına göre özel olarak geliştirilen programlar olmalıdır.
- 35:09Uyum Programlarının Özel Yapısı
- Uyum programları her şirketin özelliklerine göre özel olarak tasarlanmalıdır, aksi takdirde başarılı olamazlar.
- Uyum programında kaynak ayrılması, sorumluluklar ve sorunlara çözüm yolları açık bir şekilde belirtilmelidir.
- Hotline gibi kanallar açıldığında, veri hacmine uygun kaynaklar ayrılması ve sapla samanı ayırmak için yeterli kaynak olması gerekir.
- 36:50Birleşme ve Devralma İşlemlerinde Uyum Programı
- Birleşme ve devralma işlemlerinde uyum programının durumunu ve şirketin uyum açısından ne durumda olduğunu anlamak önemlidir.
- Devralma sırasında uyum programı konusunda boşluklar olabilir ve bu durumda fazla para ödemek veya sorunlu bir işi devralmak riski vardır.
- Fabrika taşması gibi sorunlar devralma öncesinde gözden kaçabilir ve devralındıktan sonra ortaya çıkabilir.
- 39:22Rüşvetle Mücadele ve Hukuki Altyapı
- Türkiye'de rüşvetle mücadele konusunda hukuki altyapı eksikliği yoktur, ancak niyet ve istek eksikliği olabilir.
- Ceza Kanunu'nda rüşvet, ihaleye fesat karıştırma, zimmet, irtikap, nüfus ticareti, görevi kötüye kullanma, kamu görevlisinin ticareti ve kişilerin malları üzerinde usulsüz tasarruf gibi hükümler bulunmaktadır.
- 14 Nisan 2020 tarihli Gartner raporuna göre, 19 küresel salgından bu yana siber güvenlik ve veri ihlalleri ile karşılaşılan oran %52'dir.
- 41:48Yeni Riskler ve Veri Koruma
- Yemeksepeti gibi şirketlerin veri ihlalleri ve veri koruma ile ilgili problemleri, rüşvet, yolsuzluk, rekabet hukuku ve etik meseleler kadar itibar kaybına neden olabilir.
- Gartner raporunda siber güvenlik ve veri ihlali riski %52 oranında en üst sırada yer alırken, rüşvet ve yolsuzluk riski sadece %10 oranında yer almaktadır.
- Veri koruma KVKK üzerinden yürütülmekte ve hangi kişisel verilere kimler tarafından nasıl erişilebileceği belirlenmektedir.
- 43:31Rekabet Hukuku ve Yolsuzlukla Mücadele Arasındaki Farklar
- Türkiye'de Rekabet Kurumu 1997 Kasım'dan beri faaliyet göstermektedir ve bu kurum tecrübeli bir rekabet otoritesidir.
- Rekabet hukukunda refleksle bulunması zor olan kavramlar vardır, ancak yolsuzlukla mücadele alanında refleksle bulunması daha zor olanlar genellikle menfaat çatışması kısmında söz konusudur.
- Yolsuzlukla mücadele eğitimlerinde menfaat çatışması konusunda, kayınço gibi akrabalardan sipariş almanın yasal yollarını anlatmak zor olabilir.
- 45:35Veri Koruma ve Diğer Alanlar Arasındaki Farklar
- Veri koruma alanında eğitim verirken özellikle üstünde durulması gereken konulardan biri neyin kişisel veri olduğu, neyin kişisel veri olmadığı meselesidir.
- Rüşvetle mücadele ile rekabet hukukunun arasında refah maksimizasyonu yönünden bir benzerlik vardır.
- Rüşvet, en iyi malı değil en fazla eklemlenmiş olanın malını almayı sağladığı için adil piyasa seçimlerini bozarak kanserojen bir etkiye sahiptir.
- 46:53Yolsuzlukla Mücadele Çalışmaları
- Konuşmacı, TUSIAD'da yolsuzlukla mücadele görev gücü başkanlığını yapmış ve Türkiye'de rüşvetle mücadelenin neresindeyiz anlamında bir rapor hazırlamıştır.
- Raporun hazırlığı için 803 iş insanıyla görüşmeler yapılmış ve bir sosyoloji profesörü ile bir iktisat profesörü dahil olmak üzere akademik bir kadro ile çalışılmıştır.
- Raporda iş insanlarının çoğunun "yolsuzlukla sık karşılaşıyorum fakat bunu raporlamayı pek düşünmem" şeklinde cevap vermesi, toplumsal bir probleme işaret etmektedir.
- 48:22Rekabet Hukuku ve Refah Maksimizasyonu
- Rekabet hukuku, refah kaybına karşı mücadele etmek için rekabetçi süreçleri desteklemeye çalışır.
- Rekabetçi süreçlerin iktisadi etkinliğe gitmesi, toplam refahı ve tüketici refahını en üst düzeye çıkarması hedeflenir.
- Rekabet hukukunun peşinden koşarken devlet yardımları ile piyasa darmaduman edilirse, rekabet hukukunun çabaları bozulmaktadır.
- 49:20Yolsuzluk ve Piyasa Seçimleri
- Rüşvet ve yolsuzluk olduğu takdirde piyasa dengeleri darmaduman olur ve ürün üretme iştahını, inovatif olma iştahını kaçıran bir etkiye sahiptir.
- Liyakat esasının olmadığı bir ortamda, insanlar köhnemişliğe kapılır ve bu durum iş dünyasına da sirayet eder.
- Piyasa seçimlerinin adil şekilde şekillendiğinden emin olmak önemlidir.
- 50:28İfrat ve Tefrit Meselesi
- Rekabet hukukunun aşırıya götürülebileceği durumlar vardır.
- Bir Amerikan şirketi için yapılan müvekkil iç incelemesinde, fabrika yemekhanesinde çorba içen bir polis memuru durumu ele alınmıştır.
- Şirket, polis memurunun fabrikanın günlük işleyişiyle ilgili yetkileri olup olmadığına dair 25 soru sorarak inceleme yapmıştır.
- 52:50Amerikan Adalet Bakanlığı ve Rüşvetle Mücadele
- Amerikan Adalet Bakanlığı, rüşvetle mücadele konusunda sert tutum sergiliyor; Amerikan doları kullanıldığında, Amerikan vatandaşı dahil olduğunda veya şirket merkezi Amerika'da olduğunda adalet bakanlığı bu konuya bakıyor.
- "Fast payment istisnası" olarak anılan durum aslında "kolaylaştırıcı eylem istisnası" olarak tanımlanmalı ve bu istisna, rüşvetle mücadelede önemli bir rol oynuyor.
- Kolaylaştırıcı eylem istisnasının tipik örnekleri arasında, yorgunluk gibi sebeplerle yapılan hediye verme gibi durumlar bulunuyor.
- 55:12Uyum Programlarının Önemi
- Şirketlerde uyum programlarının sert tutulması gerekiyor, aksi takdirde şirketler kendi kendilerine katatoniya girebiliyor ve hukuk biriminin onayı olmadan hiçbir şey yapamıyor hale geliyor.
- Musibetler yaşandığında ciddi handikaplar beraberinde getiriyor, bu nedenle uyum programlarını baştan iyi ve etkin hale getirmek gerekiyor.
- Uyum yöneticilerinin gündemini belirleyecek konular arasında sürdürülebilirlik ve veri koruması ön planda olacak.
- 59:58Rekabet Hukukunun Geleceği
- Rekabet hukuku bir trend değil, piyasalar var olduğu müddetçe ve ticaret var olduğu müddetçe devam edecek bir alan.
- Rekabet hukuku sürekli şekil değiştiriyor ve farklı ihlal tipleri çıkıyor, farklı sektörler ortaya çıkıyor.
- Rekabet hukukunun en büyük riski, bağımsız rekabet otoritesinin işini ciddi, profesyonel ve teknik şekilde yapabilmesi değilse, bu alanın çökmesi olabilir.
- 1:04:03Bütünsel Yaklaşım Uygulaması
- Gönenç Bey'in bilgi paylaşımındaki cömertliği övülüyor ve bir soruya cevap verilmesi isteniyor.
- Soru, bütünsel yaklaşıma başlamadan önce nereden başlanacağı veya neyin daha erken yapılmasının uygun olacağını tespit etme yönteminden ileriye gidiyor.
- Konuşmacı, uygulamalarda "şerefiye" denilen durumlarla ilgili bazı sorunlar yaşadığını belirtiyor.
- 1:05:50Hukuk Bürosu Uygulaması
- Müvekkilin somut bir problemi yoksa, hukuk bürosu rekabet hukuku ve yolsuzlukla mücadele konularını beraber ele alıyor.
- Bu yaklaşım bazen müvekkil tarafından cross marketing olarak yadırıyor ve işi bezirganlığa dökmüşler zannediliyor.
- Eğer müvekkil rekabet hukuku veya yolsuzlukla mücadele konusunda somut bir problemle gelirse, hukuk bürosu bunları ayrı ayrı ele alıyor.
- 1:07:30Holistik Yaklaşım
- Eğer müvekkil yolsuzlukla mücadele konusunda gelirse, hukuk bürosu rekabet hukuku konusuna da bakmayı teklif ediyor.
- Yolsuzluğa varacak kadar şirazesinden çıkmışsa, muhtemelen gizli işbirlikleri de olduğu varsayımla daha kapsamlı bir inceleme yapılıyor.
- Programın iki farklı beyni olduğu belirtiliyor ve ilk derste şirketin bir bütün olduğuna, kurumsal yönetim, sürdürülebilirlik ve yönetici sorumluluğu temelli kurulduğu anlatılıyor.
- 1:09:19Şirketlerde Uyum ve Kar Etme Amacı
- Şirketlerin temel amacı kar etmektir ve bu amacın farklı şekillerde (ay değeri artışı, kar dağıtımı) yansıması mümkündür.
- Şirketlerde uyum çok önemlidir; uyumsuzluk olmadan kar amacı doğrultusunda başarılı olmak zordur.
- Günümüzde kişisel veriler, rekabet hukuku, iş hukuku, bilgi teknolojilerinin korunması, fikri mülkiyet ve suların korunması gibi farklı hukuk uyum sistemleri önemlidir.
- 1:10:33Şirketi Tanıma ve Uyum Programı
- Şirketi iyi tanımanın (kimiz, hangi sektördeyiz, pay sahipleri kim, hangi ülke ile bağlantılarım var) uyum programının sağlıklı olması için gerekli olduğu vurgulanmaktadır.
- Üçüncü kişiler (devlet kurumları, müşteriler, iş ortakları, sağlayıcılar) ile olan ilişkilerde uyumun önemli olduğu belirtilmektedir.
- Şirketin hem iş yapabilmesi hem de uyumunda olması gerektiği, uyumun iş yapmayı engelleyici bir boyut olmaması gerektiği vurgulanmaktadır.
- 1:12:29Yönetim Sorumluluğu ve Bilgi Akışı
- Uyum programının başarılı olması için yönetici sorumluluğu ve katkısı gereklidir.
- Üstten alta ve alttan üste doğru bilgi akışının sağlıklı olması gerekir; her kademe önemlidir.
- Her şirketin farklı olması gerektiği, hukuk departmanı ve iç denetimin nerede olacağını belirleyen tek bir formül olmadığı vurgulanmaktadır.
- 1:14:44Hukuk Piyasasındaki Uyum Sorunları
- Avukatlık bürolarında da aşırı çalıştırma, sigorta ödenmemesi, cinsel taciz gibi uyumsuzluklar görülmektedir.
- Bazı anekdotlarda, stajyerlere karşı cinsel taciz ve etik kurallara aykırı davranışlar anlatılmaktadır.
- Bu konularda "me too" hareketinin aşırıya kaçması ve "over correction" (aşırı düzeltme) olarak adlandırılan durumun ortaya çıkması eleştirilmektedir.
- 1:20:12Sorunların Doğru Çözümü
- Sorunları doğru çözmek için orta yolun bulunması gerekir, aksi takdirde halat çekme yarışında kaygan bir zeminde olunduğunu düşünebilirsiniz.
- Sorunları çözerken "over correction" yapılması gerekir, yani düzeltme yapıldığında eski duruma geri dönebilmek için fazla düzeltme yapılmalıdır.
- Kendi know-how'ınız ve yaklaşımınız sayesinde işyerindeki suistimalleri engelleyebilirsiniz.
- 1:21:05Şeffaflığın Önemi ve Sorunları
- Şeffaflığın artması sorunları çözebilir, ancak aynı zamanda gaddarlık da artabilir.
- Delilsiz dünyada olmak, olmayan şeyleri varmış gibi sosyal medyaya yansıtmayı veya kişilere kinlenerek intikam için yanlış bilgiler yaymayı kolaylaştırır.
- İngiltere'deki önde gelen liselerde yaşanan taciz olayları konusunda anonim anekdotlar paylaşılan bir web sitesi var, ancak bu anekdotların gerçekliğini ayırt etmek zor olabilir.
- 1:22:37Jenerasyonel Sorunlar
- Jenerasyonel problemler doğmaya başlıyor, bazı yaş kuşakları belirli davranışları rahatsızlık konusu olarak algılamıyor.
- Dünyada değişirken, herkesi tren gibi altına almadan da değişmek durumunda bulunuyoruz.
- Tüm güç kullanımını kötüye kullanma olarak değerlendirmek yerine, eğitim ve öğretim yoluyla bu sorunlarla baş edilebilir.
- 1:23:53Avukatlık Bürolarında Sorunlar
- Türkiye'de hukuk bürolarında benzer bir şuursuzluk var, bazı önde gelen hukuk bürolarını dışlamak zorunlu olabilir.
- Avukatlık bürolarının kurumsal yapıya kavuşmakta zorluk çekmesi, şirketleşememesi ve patron odaklı olması gibi yapısal sebepler bu sorunları yaratıyor.
- Dönüşüm esnasında kurunun yanında yaş yandığı görülüyor, bazı avukatlar bu tür iddialar karşısında meslekten el çekmek zorunda kalabilir.
- 1:25:43Gösteriş ve Green Washing
- Green washing gibi gösterişe düşmemek için tavsiye edilen şey, gösterişe düşmek değil, aksine gösterişli olup kendine güvenmek.
- Gösterişli olmak, eğer doğru yapıyorsanız, kendinizi daha güvenilir kılar çünkü aksini göstermek daha kolay fark edilir.
- Green washing gibi sorunlar var, ancak gösterişin kendisi kötü bir şey değil, eksikliği ifade etmek yerine şey yapmak gerekir.