Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir hukuki sohbet programı formatında olup, sunucu ile emekli Yargıtay üyesi ve MEF Üniversitesi Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı ve Kamu Hukuku Bölüm Başkanı Profesör Dr. Ali Rıza Çınar arasında gerçekleşmektedir.
- Video, ceza hukukundaki yargı yolları ve istinaf konularını detaylı şekilde ele almaktadır. İlk olarak yasa yolu kavramı tanımlanmakta, ardından olağan ve olağanüstü yasa yolları açıklanmaktadır. Daha sonra istinaf kavramı, tarihsel gelişimi, hangi kararlara karşı başvurulabileceği ve istinafın verdiği kararların kesinliği gibi konular incelenmektedir.
- Videoda ayrıca istinaf yoluna başvurabilecek kişiler (cumhuriyet savcısı, şüpheli/sanık, katılan, katılma istemi reddedilenler, suçtan zarar görenler, sanık avukatı, yasal temsilcisi ve eşi) hakkında bilgiler verilmekte ve 2016'da yürürlüğe girecek olan bölge adliye mahkemelerinin kurulması hakkında bilgiler paylaşılmaktadır.
- 01:17Yasa Yolu Kavramı
- Yasa yolu, yargı makamlarınca verilen kararların kural olarak başka bir yargılama makamı tarafından yeniden denetlenmesidir.
- Yasa yolu, yargı makamının verdiği kararın yanlış veya hatalı olması durumunda mağduriyetlere neden olmaması ve yargıya olan inanç sarsılmaması için tanınmıştır.
- Yasa yolu kavramı anayasada, ceza yargılama yasasında ve uluslararası medeni ve siyasi sözleşmelerde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin altıncı maddesinde de bir hak olarak tanınmıştır.
- 06:26Ceza Yargılama Hukukunda Yasa Yolları
- Ceza yargılama hukukunun amacı maddi gerçeği ortaya çıkarmaktır, ancak bu süreçte insanların temel hak ve özgürlüklerine değer verilmelidir.
- Ceza yargılama yasasında yasa yolu hakkı tanınan kişiler tek tek belirtilmiştir: cumhuriyet savcısı, şüpheli/sanık, davaya katılanlar, katılma istemi reddedilenler, duruşmaya davet edilmeyenler, şüpheli/sanığın avukatı, yasal temsilcisi ve eşidir.
- 1 Aralık 1992 tarihine kadar sanık kadınsa kocası lehine yasa yollarına başvuru yapabiliyordu, ancak 3842 sayılı yasayla bu düzenleme değiştirilerek kadın-erkek eşitliği sağlanmıştır.
- 14:21Ceza Hukukunda Yasa Yolları
- Ceza hukukunda yasa yolları olağan ve olağanüstü olarak ikiye ayrılır.
- Olağan yasa yolları ceza yargılama yasasında itiraz, istinaf ve temiz olmak üzere üçe ayrılır, ancak istinaf yasa yoluna bakacak bölge adliye mahkemeleri kurulmadığı için istinaf yasa yoluna başvurulamıyor.
- Olağanüstü yasa yolları kesinleşmiş kararlara karşı başvurulan bir yasa yoludur ve cumhuriyet başsavcılığının itirazı, yasa yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesi olmak üzere üç türlüdür.
- 17:52İstinaf Kavramı ve Yasa Yolu
- İstinaf kelimesi Arapça kökenli olup "yeniden başlama, tekrar etme" anlamına gelir ve Almanya'da "di berufunk" olarak adlandırılır.
- İstinaf yasa yolunda ilk derece mahkemesince verilen hüküm hem maddi yönden hem de hukuki yönden denetlenir.
- İstinaf yasa yolu 1 Haziran 2005 tarihinde yürürlüğe giren 5271 sayılı ceza yargılama yasasında yer almıştır.
- 22:15İstinaf Mahkemelerinin Kuruluşu
- İstinaf yasa yolu yürürlüğe girerken en geç iki yıl içerisinde istinaf yasa yoluna bakacak bölge adliye mahkemelerinin kuruluşu düzenlenmişti, ancak bu düzenleme olmasına rağmen bölge adliye mahkemeleri kurulamadı.
- Mart ayı içerisinde bölge adliye mahkemelerinin 20 Temmuz 2016 tarihinde göreve başlayacağı açıkça belirtildi.
- Tasarıda 15 ayrı bölgede istinaf mahkemelerinin kurulması öngörülmüşken, son açıklamaya göre sadece 7 yerde kurulacak, bu da mahkemelerin iş yüküne boğulabileceği endişesini uyandırıyor.
- 25:35İstinaf Yasa Yoluna Başvuru Koşulları
- İlk derece mahkemelerinin 3000 liraya kadar doğrudan doğruya verdiği adli para cezalarına karşı istinaf yasa yoluna gidilemiyor, ancak özgürlüğü bağlayıcı hapis cezasından çevrilen adli para cezalarına karşı istinaf yasa yoluna başvurulabiliyor.
- Üst sınırı 500 günden fazla adli para cezasını gerektiren suçlardan dolayı verilen beraat hükümlerine karşı istinaf yasa yoluna gidilemiyor.
- Türk Ceza Yasası'nın 18. maddesinde belirtilen suçluların geri verilmesiyle ilgili kararlara karşı istinaf yasa yoluna değil, doğrudan temiz yasa yoluna başvurulabiliyor.
- 28:50İstinafın Kararları ve Başvuru Hakkı
- İstinafın kararları belirli miktarlara göre kesin olup, istinafta davaların büyük bir kesimi bitecek ve kararlarına karşı temiz yoluna gidilemeyecek.
- İstinaf yasa yoluyla kesinleşmiş olacak ve beraat kararı verilirse on yıla kadar hapis, beş yıla kadar değişik şekilde düzenlemeler var.
- İstinaf yasa yoluna başvurabilecek kişiler arasında şüpheli kavramı soruşturma yöresinde geçerli olduğu için çıkarılıyor.
- 29:47İstinafa Başvuru Hakkı Bulunan Kişiler
- Cumhuriyet savcısı, sanık, sanığın avukatı, katılan ve katılma istemi reddedilenler istinafa başvurabilir.
- Suçtan zarar görmüş fakat duruşma günü kendisine bildirilmemiş kişiler, sanığın eşi ve yasal temsilcisi de başvuru hakkı vardır.
- Katılanın avukatı, katılan vekili olarak da yasa yoluna başvurabilir.
- 30:26İstinafa Özel Durumlar
- Zor alım kararı söz konusuysa (Ceza Yargılama Yasası 256, 257 ve 258 maddelerine göre verilmiş) malın devlete geçirilmesi veya iadesine karar verilmişse, o kararlara karşı da istinaf yasa yoluna başvurulabilir.