Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu eğitim videosunda, emekli olarak İzmir'de yaşayan ve kendi teknesini tamamen kendisi tamir etmiş deneyimli tekne sahibi Hasan Ateş (sağ olsun) ile bir kaptan, teknelerin yapım ve bakımı konusunda bilgiler paylaşıyor.
- Video, epoksi ve polyester reçineleri arasındaki farkları, özellikleri ve kullanım alanlarını detaylı şekilde anlatıyor. İlk bölümde tekne yapımının kısa tarihi ve cam elyafı gibi donatı malzemeleri tanıtılıyor, ardından reçinelerin karıştırılması, kürlenme süreci ve kullanım teknikleri açıklanıyor. Son bölümde ise jel kod (doymamış polyester veya epoksi) malzemesinin özellikleri, vakum infüzyon gibi modern imalat teknikleri ve ozmoz (tekne kanseri) sorunu ele alınıyor.
- Video ayrıca reçinelerin karıştırılma oranları, plastiklerle ilişkisi, hızlı çalışma için özel pompalar, pota ömrü, dokunma zamanı ve güvenlik önlemleri hakkında pratik bilgiler sunuyor. Teknelerin bakımı ve tamiri konusunda deneyimli kişiler için faydalı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:01Giriş ve Video Amacı
- Konuşmacı, Hasan Ateş'in gönderdiği mail üzerine epoksi ve polyester arasındaki farkları ve nasıl kullanıldığını anlatan bir video hazırladığını belirtiyor.
- Bu video, bilgi özgürlüğü ve teknede enerji gibi önemli konuları ele alıyor.
- Kendi yapabilmek yerine adam tutup yaptırmak zorunda kalındığında paradan ve zamandan kaynaklanan mali ve zaman zararları olduğunu vurguluyor.
- 01:33Konuşmacının Tanıtımı
- Konuşmacı, İzmir'de yaşayan emekli biri olarak kendini tanıtıyor ve İstanbul'dan olduğunu belirtiyor.
- Tekne ile ilişkisinin çocukluktan değil, 45 yaşlarında başladığını ve ilk olarak arkadaşlarının teknesinde denizde olabilmek amacıyla yarışmalara katıldığını anlatıyor.
- Borçlu olduğu bir Sansail teknesini aldığını ve imkanlar kısıtlı olduğu için tekneyi kendisinin tamir ettiğini, bu deneyimlerin kendisine çok şey öğrettiğini belirtiyor.
- 03:05Tekne Yapımına Genel Bakış
- Teknelerin en eski ve en kadim türü ahşap bodrumlu geleneksel ahşap tekneler olduğunu, geleneksel ahşap kayıkları hariç birçok farklı malzeme denenmiş olduğunu anlatıyor.
- Plastik teknelerin yapısal bütünlüğünü oluşturmak için donatıya ihtiyaç duyduğunu, inşaatlarda demir donatı kullanılırken teknelerde fiberglass, cam elyafı veya daha teknolojik karbon, kevlar gibi malzemeler kullanıldığını belirtiyor.
- Teknelerin bir arada tutulması için bağlayıcıya ihtiyaç duyulduğunu, en eski bilinen bağlayıcının polyester olduğunu, sonra vinlester ve üçüncü nesil olarak epoksi kullanılmaya başlandığını anlatıyor.
- 05:02Reçineler ve Cam Elyafı
- Reçinelerin her üçünün de yüzlerce, belki binlerce çeşidi olduğunu, elle yatırmaya uygun olanlar, püskürtmeye uygun olanlar, kimyasal maddelere ve tuzlu suya dayanıklı olanlar olduğunu belirtiyor.
- Cam elyafının keçe elyaf ve dokuma kumaş elyaf olabileceğini, keçe elyafının elinde olmadığını ancak dokuma elyaf örneği gösterdiğini anlatıyor.
- Cam elyafının ağırlığına göre kalınlığının değiştiğini, ağırlık arttıkça daha sağlam olmasına rağmen daha kaba bir yapı ortaya çıktığını belirtiyor.
- 07:40Polyester ve Epoksi Karşılaştırması
- Konuşmacı, ilk teknesinde çok fazla polyester kullandığını ancak epoksiyi tercih ettiğini belirtiyor.
- Polyesterin coğrafyalarında üç bileşenden oluştuğunu (polyester reçinesi, sertleştirici ve hızlandırıcı) ancak bazı tekne ustalarının hızlandırıcıyı kullanmadığını, hava koşullarına göre bileşenleri ayarladıklarını anlatıyor.
- Epoksiyi tercih ettiğini, çünkü her seferinde aynı ölçülerle aynı sonucu elde edebildiğini, bu da ona daha yakın geldiğini belirtiyor.
- 09:02Reçinelerin Karıştırılması ve Özellikleri
- Polyester, vinlester ve epokside reçinelerin her birinde birden fazla bileşen (komponent) bulunur ve bunların oranları markaya özel olarak belirlenir.
- Reçinelerin karıştırılması sırasında kürlenme adı verilen kimyasal reaksiyon başlar ve karışımın iyi karıştırılması gerekir.
- Karışım başladığında her üreticinin belirlediği pota ömrü (güvenli uygulama süresi) vardır; bu süre geçildiğinde malzeme jelleşmeye başlar ve elyafa işlememeye yeltenir.
- 11:51Reçinelerin Kürlenme Süreleri ve Özellikleri
- Reçineler karıştırıldıktan sonra dokunma zamanı denilen bir süre geçtikten sonra dokunulabilir hale gelir ve maksimum sağlamlığı elde etmek için kürlenme tamamen bitmesi gerekir.
- Polyester reçineler kürlenirken mikro düzeyde gaz çıkışı yapar ve bu gaz çıkışından dolayı yüzeyde mikro delikler oluşur, bu da suya karşı dayanıklılığını azaltır.
- Polyester ucuz ve uygulaması kolaydır, epokside göre daha hızlı kürlenirken epoksi ise daha dayanıklı ve daha uzun sürede maksimum sağlamlığına ulaşır.
- 14:01Reçinelerin Kullanım Alanları
- Vinlester, polyesterden sonra ortaya çıkmıştır ve gaz çıkışının daha az olduğu söylenir; bazı üreticiler en dış katmanda vinlester, iç katlarda polyester kullanmaya başlamışlardır.
- Epoksi seri üretim teknelerde yaygın kullanılmamakta, daha çok özel işlerde, yarış teknelerinde ve ozmos tedavisinde kullanılmaktadır.
- Epoksi aynı zamanda güçlü bir yapıştırıcıdır ve inşaat işlerinde de kullanılmaktadır; "filiz ekmek" olarak bilinen kimyasal dübel olarak adlandırılan epoksi cinsleri betonlarda donatı eklemek için kullanılmaktadır.
- 16:17Epoksinin Güvenliği ve Uygulama Önerileri
- Epoksi kanserojen olmadığı iddia edilir, ancak su deposu gibi yerlerde kullanılmak üzere özel epoksiler de vardır.
- Epoksi alerjik olmadığı söylenir, ancak karıştırma ve uygulama sırasında teneffüs edilmemesi ve gözlerin korunması tavsiye edilir.
- Epoksi karışıma başladığında egzotermik reaksiyon gösterir ve ısınır; bu nedenle geniş kaplarda karıştırılması ve koruma gözlüğü, eldiven kullanılması önerilir.
- 20:15Epoksi Karışım Oranları ve Kullanımı
- Epoksi karışımında reçine ve sertleştiriciyi hacimce 5'e 1 oranında karıştırarak kolay bir kullanım elde edilir.
- Küçük ölçekli hazırlıklar için enjektör kullanılarak 5 cc reçine ve 1 cc sertleştirici oranı tutturulabilir.
- Çalışma sırasında ve kürlenme tamamlanmadan önce kullanılan aletler kağıt havluyla silinmelidir.
- 21:04Epoksi Temizliği ve Plastik İlişkisi
- Kürlenme tamamlandıktan sonra epoksiyi temizlemek için zımpara ve kazıma yapılabilir, ancak hareketli parçalara karışmış epoksiyi temizlemek zordur.
- Serin ve nemli ortamda uygulanan epoksi, kürlenme bittikten sonra yüzeyinde mum gibi yapışkan bir madde oluşturur.
- Bu yapışkan madde zımparanın dişlerini doldurur ve zımparayı kullanılmaz hale getirir, ancak suyla temizlenebilir.
- 21:50Epoksi ve Plastikler
- Epoksi çoğu plastiğe yapışmaz, bazı plastiğe ise kötü yapışır.
- CD kutusu gibi plastikler neredeyse hiç yapışmaz, ancak zamanla çentiklere yapışmaya başlar.
- Çalışma masası gibi temiz bir yerde çalışmak için kalın torbalar gibi plastikler kullanılabilir çünkü epoksi bu plastiğe yapışmaz.
- 22:43Epoksi Uygulama Teknikleri
- Hızlı çalışmak için epoksi karışımı küçük parçalar halinde hazırlanabilir.
- Vestem marka epoksi kullanılırken, hızlı ve yavaş sertleştirici için özel pompalar kullanılabilir.
- Bu pompalar bir kere basıldığında otomatik olarak 5 kısım reçine ve 1 kısım sertleştirici fışkırır, böylece karışım oranını hesaplamaya gerek kalmaz.
- 24:06Epoksi Karışım Oranları ve Renk Özellikleri
- Epoksi karışım oranları üreticiye göre değişebilir, bazıları hacimce, bazıları ağırlıkça verilir.
- Reçineler genellikle şeffafa yakın açık renk veya bal rengi olur, ancak zamanla rengi koyulaşır.
- Tamamen şeffaf olan "kristal clear" epoksiler var, ancak bu tür epoksiler daha pahalıdır.
- 25:43Epoksi Uygulamadaki Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Epoksi uygulamasında karışım oranlarının çok doğru tutturulması önemlidir.
- Üretici belirtilen karışım oranını asla değiştirmemek gerekir, sertleştiriciyi fazla veya az koymak doğru değildir.
- Verilen bilgiler eksik veya yanlış olabilir, internetteki bilgilerin de üreticilerin verileriyle teyit edilmesi gerekir.
- 27:21Epoksinin Avantajları ve Dezavantajları
- Epoksi pahalı bir ürün olmasına rağmen çok iyi bir malzeme olup, hassasiyet gerektirir.
- Epoksi ultraviyole ışığına dayanmaz, güneşte kalan epoksiler için UV geçirmeyen vernik, boya veya jel kod kullanılmalıdır.
- Teorik olarak epoksi kürlenirken gaz çıkartmadığı için su geçirimsiz bir malzeme olarak kabul edilir.
- 28:39Tekne İmalatı ve Jel Kod
- Polyester teknelerde jel kod suya karşı ve ozmos'a karşı koruma için şarttır.
- Jel kod ayrıca pürüzsüz bir yüzey sağlar, çünkü teknenin iç yüzeyi pürüzlü olabilir.
- Tekne dıştan içeri doğru imal edilir ve ilk olarak jel kod püskürtülür, ardından elyaf-reçine katmanları uygulanır.
- 30:46Tekne Yapımında Elyaf ve Reçine Tekniği
- Tekne yapımında keçe elyafı kullanılarak, elyaf ve reçine karışımı oralara yatırılır.
- Bu işlemde metal ve plastik rulolar kullanılır, rulolar sayesinde elyafın düzgün yerleştirilmesi sağlanır.
- Elle yatırma yöntemi artık tercih edilmiyor çünkü reçinenin katların arasına iyi işlememesi ve hava kabarcıklarının oluşması tehlikesini taşır.
- 31:59Vakum Infüzyon Tekniği
- Vakum infüzyon adı verilen yeni bir yöntem uygulanmaktadır.
- Bu yöntemde tekne karinası büyük bir torba içine konulup, torbanın içinden vakum emilerek elyafların birbirine yapışması sağlanır.
- Bu yöntem, elyafların tam birbirine yapışmasına ve fazla epoksi veya polyesterin çıkıp ağırlık yapmamasına yardımcı olur.
- 32:49Jel Kot Özellikleri
- Jel kot çok ince bir malzemedir ve kimyasal ismi doymamış polyester veya epoksi esaslıdır.
- En önemli faydaları su geçirimsizliği ve güzelliğidir.
- Jel kot karıştırılırken renk pigmentleri konulabilir, böylece renkli tekne yapılabilir ve çiziklerde altı aynı renk olduğu için sırıtmaz.
- 34:06Jel Kot Bakımı
- Jel kot çok ince olduğu için (5-8 mm arası) bakımda dikkatli olunmalıdır.
- Pasta cila yaparken kullanılan ince zımparalar jel kotunun incelmesine neden olabilir.
- Tekne bakımı için pasta yılda bir veya iki yılda bir yapılmalıdır, her beş yılda bir yapıldığında bile yeterli olabilir.
- 35:11Ozmoz ve Önlemleri
- Ozmoz, polislerin içine suyun kapiler etkiyle girerek katmanlar arasında birikmesi ve kimyasal bozulmalara sebep olmasıdır.
- Ozmozun en iyi anlama şekli, teknenin karaya alınıp sıcak havalarda 3-4 gün bekletilmesidir.
- Ozmoz, sivilce gibi çıkıntılar oluşur ve patlatıldığında sirke kokulu bir sıvı akar.
- 36:28Ozmozun Nedenleri ve Önlemleri
- Ozmoz, karinayı spatula ile temizlerken jel kotu zarar verilmesiyle oluşabilir.
- Altan gelecek buruklar veya vurulma sonucu oluşan stres çatlakları da ozmozun nedeni olabilir.
- Çatlaklar için çift komponentli jel kot tamir macunları kullanılabilir, çatlak etrafı açılıp macun sürülerek tamir edilir.
- 37:50Epoksi Tamiri
- Epoksi tamiri için piyasada International markanın Jel Sheet adlı bir ürünü bulunmaktadır.
- Bu ürün birkaç değişik üründen oluşur ve üst üste uygulanır.
- Konuşmacı kendi teknesinde ozmoz başlangıcı bile olmayan bir durumda olduğunu belirtmiştir.