Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Aviation Vaser kanalında yayınlanan bir eğitim içeriğidir. Bir eğitmen tarafından sunulan bu videoda, Airbus A320 ve A321 modellerinin MCDO (Multifunction Control Display Unit) ve MCUD panelinin kullanımının detaylı şekilde anlatıldığı bir eğitim sunulmaktadır.
- Video, uçağın uçuş hazırlığı sürecinde MCDO/MCUD panelinin kullanımını adım adım göstermektedir. İçerik, veritabanı geçerlilik kontrolleri, INIT page, FLIGHT PLAN page gibi temel ekranların kullanımı, kalkış hazırlığı, performans değerlerinin hesaplanması, ikincil uçuş planı oluşturma ve PBD (Point By Distance) ile PBX (Point By Crossing) gibi özel planlama komutlarının kullanımı gibi konuları kapsamaktadır.
- Eğitim, İstanbul-Düsseldorf uçuş örneği üzerinden MCDO sisteminin operasyonel kullanımını göstermekte ve uçağın kalkış, tırmanış, cruise, iniş ve yaklaşma aşamalarında gerekli verilerin nasıl girileceğini detaylı şekilde açıklamaktadır. Ayrıca, navigasyonel sorunlar durumunda Radnav sayfasının kullanımı ve bir motor arızası gibi beklenmedik durumlarda kullanılacak alternatif planların nasıl hazırlanacağı da videoda ele alınmaktadır.
- 00:10Airbus A320/A321 MCUD Paneli Tanıtımı
- Video, Airbus A320/A321 uçağının MCUD panelinin nasıl kullanıldığı, uçuş hazırlığı ve veritabanı kontrolleri hakkında bilgi verecek.
- Uçak park pozisyonunda, motorlar kapalı ve EPU destek alırken MCUD'nin durduğu "Data Aircraft Status" ekranı açık olur.
- MCUD'nin "scratchpad" satırı sürekli boş tutulmalı çünkü veri girişleri buraya yapılır ve MCUD mesajları burada görüntülenir.
- 00:33Veritabanı Kontrolleri
- Hazırlık sırasında öncelikle veritabanının geçerlilikleri, motor uyumluluğu ve versiyonu kontrol edilmelidir.
- "Data Aircraft Status" ekranında uçağın tipi, motor tipi (örneğin CFM56-5B) ve veritabanı geçerlilik tarihleri görüntülenir.
- Performans bölümünde uçuş planındaki parametrelerle motorun teknik referansları kıyaslanmalıdır.
- 03:44MCUD Hazırlık Sıralaması
- MCUD hazırlığı "IRPS" sıralamasıyla yapılır: İlk olarak "Init Page", ardından "Flight Plan", "Rad Now", "Page 1", "Progress Page", "Performans Page" ve "Second Flight Plan".
- Her şirketin kendi standartlarına göre MCUD hazırlık standardı vardır.
- Verilen plan (kalkış meydanı, hedef, alternatif meydanlar, uçuş numarası) "Init Page A" sayfasına girilir.
- 06:05Init Page A Detayları
- Uçuş numarası, cost index, cruise flight level ve sıcaklık bilgileri "Init Page A" sayfasına girilir.
- Cost index değeri yakıt tüketimi, hız ve operasyon referansıdır; minimum değer 0 (minimum yakıt), maksimum değer 999 (minimum zaman) olarak belirlenir.
- Cruise flight level, hava durumu, jet akımları ve RVSM hava sahası gerekliliklerine göre belirlenir.
- 09:09Flight Plan Sayfası
- "Flight Plan" sayfası, uçağın yatay ve dikey düzlemde izleyeceği rotanın navigasyonel parametrelerini içerir.
- MCUD'de farklı modlar (Plan, Range vb.) bulunur ve bu modlarla plan üzerindeki değerler farklı şekillerde görüntülenebilir.
- Örnek bir plan girildiğinde, kalkış pisti (örneğin 35L) ve hava tahminlerine göre belirlenen rotalar girmelidir.
- 11:11Uçuş Planı Oluşturma
- Uçuş planı oluşturma işlemi, önce kalkış meydanı bilgilerinin girilmesiyle başlar.
- Kullanılan pist (35L) seçilerek, ilgili eserler otomatik olarak ekranda görüntülenir.
- Plan üzerindeki eserlerin kısaltılmış hali bulunup tıklanarak, plan üzerinde sarı renkli olarak geçici olarak gösterilir.
- 12:52Havayolu Seçimi ve Waypoint Ekleme
- Ekranda gösterilen plan, elindeki yazılı plana veya güncel SID planına uygunluk kontrolü yapılarak insert edilir.
- Otomatik olarak aradaki tüm noktalar işlenir ve plan alt satırlara doğru sıralanır.
- Havayolu seçimi için "A" tıklanarak, gerekli havayolu (Q26) seçilir ve son nokta (Tik) belirlenir.
- 14:45Waypoint İşleme ve Havayolu Devamı
- Birden fazla havayolu verildiğinde, havayolları direkt girilerek otomatik olarak kesişme noktaları eklenebilir.
- Waypoint'ler (Patak, Lales) manuel olarak eklenebilir veya havayolu üzerinden otomatik olarak işlenebilir.
- Havayolları ve waypoint'ler insert edilerek kalıcı hale getirilir.
- 21:12Yaklaşma Prosedürü Oluşturma
- Yaklaşma prosedürünün başlayacağı nokta (Domuk) belirlenir ve plana eklenir.
- Destination (ECDL) seçilerek, kullanılabilecek pistler arasında tercih yapılır (A2-3 Left).
- Yaklaşma prosedürü (STAR) seçilir ve plana eklendiğinde, yaklaşma prosedürü otomatik olarak işlenir.
- 24:37Uçuş Planı Tamamlama
- Alternatif meydanlar da gerekirse, pas geçişleri ve waypoint'ler bu noktadan sonra eklenmelidir.
- Flight plan sayfası tamamlandıktan sonra, navigasyonel sorunlar durumunda konvansiyonel veri alabilmek için Radnav sayfasına veri girişi yapılabilir.
- 26:01Airbus Autotune Özellikleri ve VR Cihazı Ayarları
- Airbus'un autotune özelliği ile uçağın otomatik olarak mevcut VR cihazına bağlanıyor, ancak forcelama işlemi yapılarak belirli bir VR cihazına sabit bağlanabilir.
- Forcelama işlemi yapıldığında, uçağın herhangi bir yerde (Almanya, Fransa gibi) bu VR cihazına bağlı kalacağı, ancak mesafe yeterli gelmediğinde çalışmayacağı belirtiliyor.
- Kurs bilgisi (örneğin 35L pisti) VR cihazına girilerek, uçağın konumunu kontrol etmek için bir koruma özelliği sağlanıyor.
- 28:38Init Page Ayarları
- Init Page B sayfasında Zero Fuel Weight (ZFW) ve Zero Fuel Center of Gravity (ZFCG) değerleri girilmeli, bu değerler EFP tarafından hesaplanır.
- Block Fuel (uçaktaki toplam yakıt), Taxi Fuel (rampa yolculuğu için yakıt) gibi bilgiler güncellenmelidir.
- Rüzgar bilgisi en sona bırakılarak girilmeli, çünkü her parametre için tekrar hesaplama yaparak bilgisayarın performansını düşürebilir.
- 31:36Progress Page ve RVSM Gereksinimleri
- Progress Page, uçağın konumunu ve hedef noktalara olan mesafeyi gösterir, örneğin Ankara'nın mesafesi hesaplanabilir.
- RVSM ve Arian Navigation requirement'ları karşılayacak RNP gereklilikleri Progress Page'de görüntülenebilir.
- Kalkış için pist başı seçilmeli, böylece motor arızası durumunda acil dönüş ve iniş kararı verilirken hangi yöne dönüleceği ve ne kadar mesafede olduğu hızlıca görülebilir.
- 34:04Performans Sayfası Ayarları
- Performans sayfasında uçağın V1, VR, V2 gibi hızları girilmeli, V2 hızı tek motora kaldığında emniyetli tırmanma için referans hızdır.
- Flap konfigürasyonu ve flex temp değeri (motorların ömrünü uzatmak için verilen sıcaklık değeri) girilmelidir.
- Shift bölümü, pistin tamamını kullanmak istemiyorsak kırpma yapmaya yarar, örneğin 300 değer girildiğinde o bölüm kullanılmaz.
- 36:59Engine Failure Procedures
- Reduction ve Acceleration altı değerleri, bulunduğunuz meydanın ENDP prosedürüne göre belirlenir.
- ENDP-1 prosedürü 800 fit-3000 fit arasında yer alır, 800 fit'e kadar lastikleri toplamak dışında bir şey yapılmaz.
- ENDP-2 prosedürü ise 800 fit'e kadar rejime dokunmadan, 800 fit'ten sonra rejimi düşürüp flap ve silah konfigürasyonunu toplamak için kullanılır.
- 39:39Uçuş Planlama Sisteminde Performans Sayfası
- Konserler kalkış sırasında uygulanması zorunlu olan kuralları ve tırmanış bacağında değişiklik varsa, bu noktada update yapılır.
- Cross ve cruise page'de cruise sırasında uygulaması gereken standart değerlerin dışında manage olarak uygulamasını istediğimiz cost index veya başka bir şey varsa bu noktada işlenir.
- Destination bilgileri havada update edilmelidir, ancak yerdeyken girmek faydalı olabilir.
- 40:50Performans Sayfası Detayları
- Performans sayfasında hava tahmin raporlarına göre güven, sıcaklık, rüzgar yönü ve şiddeti gibi bilgiler girilebilir.
- Destination bilgileri girildikten sonra, minimum 180 fit kala STRETCHPAD uyarısı alınıp performans sayfasına mutlaka girilmelidir.
- Go-around prosedürü ile ilgili bilgiler de bu sayfada girilmelidir.
- 42:05İkincil Uçuş Planı
- İkincil uçuş planı, birincil plan sekteye uğradığında veya yanlışlıkla silindiğinde kullanılabilmesi için hazırlanır.
- Şirketlerin ESP (Enforced Standard Procedures) gereği, motor arızası veya beklenmeyen durumlar için yedek plan olarak kullanılır.
- İkincil planı hazırlarken, bir motor arızası durumunda yapılacak alternatif rotalar ve hedefler belirlenir.
- 44:10İkincil Plan Hazırlama
- İkincil planda, bir motor arızası durumunda kalkıştan sonra belirli bir rotaya yönlendirme yapılır.
- Alternatif hedef (örneğin İstanbul) olarak destination bilgisi girilir ve rotaya uygun şekilde plan düzenlenir.
- Bekleme noktası (hold) eklenerek durumu değerlendirmek için beklemeyi sağlayabilirsiniz.
- 48:21İkincil Plan Detayları
- İkincil plan için de init ve performans sayfaları mutlaka doldurulmalıdır.
- İkincil plan için hava durumu bilgileri (sıcaklık, rüzgar, konfigürasyon) girilmelidir.
- Yaklaşma hızı gibi performans değerleri de bu sayfada ayarlanabilir.
- 49:45Uçuş Planlama Özellikleri
- Overfly özelliği, planın belirli bir noktanın üzerinden mutlaka geçmesini sağlar.
- PBD (Place Distance) ve PBX (Place Point) kavramları, plana ekstra veri eklemek için kullanılır.
- PBD, bir noktadan sonra nereye doğru gideceğini ve kaç mil gideceğini uçağa söyleyen bir plan ekstra verisi olarak tanımlanabilir.
- 53:37PBD ve PBX Noktalarının Oluşturulması
- PBD noktaları, referans numarasıyla devam ederek eklenir ve sistem her girdiğimiz PBD sonrasında diğer PBD'yi sıradaki PD olarak işler.
- PBD noktalarına "from" değeri girilerek hangi noktadan başlayacağını belirtmek gerekir.
- Overly özelliği kullanılarak belirli bir PBD'nin üzerinden mutlaka geçilmesi sağlanabilir.
- 55:17PBX Noktalarının Oluşturulması
- PBX noktaları, iki farklı PBD'nin kesiştiği noktalar olarak oluşturulur.
- PBX oluşturmak için "from" değeri belirtilen iki PBD'nin kesiştiği nokta belirlenir.
- PBX ve PBD noktaları, özel bir engin varsa veya spesifik gereklilikler nedeniyle flight plan hazırlarken kullanılır.
- 58:18Kullanım Sonucu
- MCDO'nun operasyonel kullanım şekli anlatılmıştır.
- Uçakta uygulanmış olan PBX ve PBD noktalarına göre uçuş yapılır.
- Video, bir uçağın operasyonel olarak nasıl kullanıldığı konusunda genel özelliklerin anlatıldığı bir derste sonlanmıştır.