Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen/eğitmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında hazırlanmıştır.
- Ders, zeka kavramının tanımı ve kuramlarıyla başlayıp, yapısal kuramlar (tek etmen, çift etmen ve çok etmen kuramları) hakkında bilgi vermektedir. Ardından Jean Piaget'in zihinsel gelişim evreleri anlatılmakta ve zekanın kalıtım ve çevre etkileri ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise zeka seviyelerinin sınıflandırılması (normal zeka, geri zekalı, embesil, moron, düşük zekalı, tutuk zekalı, ileri zekalı, üstün zekalı ve dahi) ve zeka testlerinin sınırlamaları açıklanmaktadır.
- Videoda ayrıca Einstein, Rodin, Edison, Winston Churchill, Michelangelo, John Kennedy, Mil ve İbn-i Sina gibi okulda öğrenme zorluğu çeken ünlü isimlerden örnekler verilmekte ve tek yumurta ikizlerinin zeka düzeylerindeki benzerliğin farklı çevrelerde bile benzerlik göstermesi kalıtımın etkisinin olduğunu gösteren bir araştırma paylaşılmaktadır.
- Zeka Kavramı ve Kuramları
- Zeka, soyut düşünebilme, öğrenebilme, çevreye uyum sağlama ve yaratıcı düşünebilme yeteneği olarak tanımlanır.
- Yapısal kuramlar arasında tek etmen kuramı vardır; bu kuramda zeka genel bir yetenek olarak görülür ve bir alanda başarılı olan kişinin diğer alanlarda da başarılı olacağı vurgulanır.
- Çift etmen kuramında zeka, genel bir yetenek ve özel pek çok başarıdan oluşan bir bütündür.
- 02:28Çok Etmen Kuramı ve Bilgi İşlemleme Kuramı
- Çok etmen kuramına göre zeka sadece genel değil, soyut zeka, somut zeka ve sosyal zeka gibi özel birçok yetenekten oluşur.
- Bilgi işlemleme kuramında Jean Piaget, zekayı zihinsel gelişim evreleri olarak dört farklı dönemde açıklamıştır.
- Piaget'e göre zeka, kişinin dünyayı anlamasını sağlayan zihinsel ve bilişsel bir süreçtir.
- 04:01Piaget'in Zihinsel Gelişim Evreleri
- Duyusal-motor dönem (0-2 yaş): Çocuk nesnelere dokunarak, duyarak ve hissederek öğrenir, tehlikelerden bilincinde değildir.
- İşlem öncesi dönem (2-6 yaş): Korunum kavramı henüz gelişmemiştir, nesnelerin değişikliklerini fark edemez.
- Somut işlemler dönem (7-12 yaş): Nesneler arasındaki ilişkiler mantıklı ve sistemli şekilde düşünülür, korunum ilkesi kazanılır.
- Somut-soyut işlemler dönem (12 yaş ve sonrası): Üst düzey akıl yürütme ve bilimsel mantıklı düşünme yapabilir.
- 06:40Zekanın Etkileri ve Ölçümü
- Zekanın üzerinde kalıtımın %75, çevrenin %21 ve diğer faktörlerin %4 etkisi vardır.
- Tek yumurta ikizlerinin zeka benzerliği 0,88, çift yumurta ikizlerinin 0,63, kardeşlerin 0,53, kuzenlerin ise 0,27 oranındadır.
- Uygun ortam ve eğitim sayesinde zeka puanında yaklaşık 15 puana kadar artış olabilir.
- 07:57Zeka Ölçümü ve Zeka Grupları
- Zeka bölümü = (zeka yaşı / takvim yaşı) × 100 formülü ile hesaplanır.
- Zeka bölümü 90-109 aralığındaki kişiler normal zekaya sahiptir ve toplumdaki oranı %50'dir.
- Zeka bölümü 0-24 arası idiot, 25-49 arası embesil, 50-69 arası moron olarak adlandırılır ve toplumdaki oranı %2'dir.
- 11:34Zeka Seviyeleri ve Oranları
- Düşük zekalılar 70-79 aralığında bulunur ve toplumdaki oranı %7'dir.
- Tutuk zekalılar 80-89 arasında yer alır ve iyi eğitim ve ortamla normal zeka seviyesine ulaşabilirler.
- 110-119 aralığında ileri zekalı, 120-129 aralığında üstün zekalı, 130 ve üzerindekiler ise çok üstün zekalı olarak ifade edilir.
- 12:11Zeka Testlerinin Sınırları ve Ünlü Örnekler
- Zeka testleri tam anlamıyla zekayı ölçebilme yeteneğine sahip değildir, sadece ortalama bir rakam vermektedir.
- Okulda öğrenme zorluğu çeken ünlü isimler arasında Einstein, Rodin, Edison, Winston Churchill, Michelangelo ve John Kennedy bulunmaktadır.
- Mıllâh ve İbn-i Sina da deha seviyesinde kişilerdir.
- 13:29Kalıtım ve Zeka İlişkisi
- Bir araştırmada, farklı ailelerde yetişen tek yumurta ikizlerinin zeka düzeylerindeki benzerliğin, aynı ailede yetişen çift yumurta ikizlerine göre daha fazla olduğu bulunmuştur.
- Tek yumurta ikizlerinin farklı çevrelerde bile zeka düzeylerinde benzerlik göstermesi, kalıtımın zekada etkisinin olduğunu göstermektedir.