Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir konuşmacının yapay zeka konusunu detaylı şekilde anlattığı eğitici bir içeriktir.
- Video, yapay zekanın tarihsel gelişiminden başlayarak temel tanımını, çalışma prensiplerini ve türlerini kapsamlı şekilde ele almaktadır. İçerik, yapay zekanın makine öğrenmesi ve derin öğrenme kavramlarını açıklayarak, yapay zekanın dört temel türünü (reaktif, sınırlı hafızalı, zihin teorisi ve farkındalık kazanan) ve yapay zekanın üç temel sınıfını (dar, genel ve süper yapay zeka) detaylı şekilde incelemektedir.
- Video ayrıca yapay zekanın günlük hayattaki uygulamalarını (Google Çeviri, yüz tanıma uygulamaları), kara kutu problemi, gizli katmanların işlevi ve yapay zekanın gelecekteki potansiyel etkilerini de ele almaktadır. Bir sonraki bölümde yapay zekanın insanın zeka seviyesine ulaştığı an ve bunun insanlık tarihi için anlamı hakkında konuşulacağı belirtilmektedir.
- 00:01Yapay Zekanın Tarihsel Gelişimi
- 1997'de Garry Kasparov, IBM'in Deep Blue'suna yenilerek ilk kez bir bilgisayar programı insanı yenmişti.
- 2004 yılında NASA'nın Spirit ve Opportunity uzay araçları Mars yüzeyinde insan müdahalesi olmadan hareket etti.
- 2011'de IBM'in Watson adlı bilgisayarı Riziko oyununda daha önceki iki şampiyonu yendi ve 2015'te Google'a ait DeepMind şirketi tarafından geliştirilen Alphago adlı program, profesyonel bir Go oyuncusunu ilk defa yendi.
- 00:46Yapay Zekanın Günümüzdeki Yeri
- 2020'de OpenAI adlı yapay zeka şirketi Chat GPT-3 adı sohbet robotunu geliştirdi ve birkaç ay önce daha gelişmiş versiyonu olan Chat GPT-4 tanıtıldı.
- Günümüzde etrafımız çok hızlı bir şekilde yapay zekalarla çevriliyor; telefonlarımızdan not uygulamalarından grafik uygulamalarına kadar neredeyse bütün uygulamalar yapay zeka ile hizmet vermeye başladı.
- Yapay zeka, uçak bileti fiyatlarını belirleme, kredi başvurusu, iş başvurusu gibi birçok alanda karar verme sürecinde kullanılıyor.
- 02:40Yapay Zekanın Tanımı
- Yapay zeka, insan zekasının bilgisayar programları tarafından taklit edilmesi kastediliyor; bir program veya makine insan zekası gerektiren işleri yapabiliyorsa yapay zekanın varlığından bahsediliyor.
- Konuşmak, konuşulanı anlamak, düşünmek, algılamak, satranç oynamak, yürümek, araba sürmek, seçim yapmak, karar vermek, problem çözmek gibi şeyleri yapan bir makine veya yazılımın yapay bir zeka sergilediğini söylemek gerekir.
- Yapay zekanın hedefi insan zekasını modellemek, diğer bir deyişle simüle etmek; insan zekasının en azından işlevsel olarak dijital kodlar tarafından simüle edilebileceği düşüncesine dayanıyor.
- 04:46Yapay Zekanın Çalışma Prensibi
- Yapay zeka, büyük data kümelerini tekrarlayan sezgisel işleme algoritmalarıyla birleştirerek ve data kümesi içindeki davranış örüntülerini öğrenip bu algoritmaları manipüle ederek çalışır.
- Algoritma, belli bir sonuca ulaşmak için izlenmesi gereken adımlar anlamına gelir; insanlar da günlük hayatta birçok problemi çözmek için algoritmalar kullanır.
- Yapay zeka algoritması, klasik algoritmalara göre farklı olarak bilgisayara bir işlemi kendi başına yapmayı nasıl öğreneceğini söyler.
- 07:50Makine Öğrenmesi
- Makine öğrenmesi, bir algoritma kümesinin belli bir işlemi yapmak için önceden programlanmadan o işlemi nasıl yapacağını bilebilir hale gelmesi kastediliyor.
- Makine öğrenmesi yapay zekayı oluşturan alt birimlerden biri; makine öğrenmenin olduğu her yerde yapay zeka vardır, fakat yapay zekanın yaptığı bir işten bahsedildiğinde orada illa bir makine öğreniminin olması gerekmez.
- Alışveriş sitelerinde ürün önerileri, çeviri uygulamaları, otonom araçlar, chatbotlar, kredi kartı şüpheli işlem bildirimleri gibi birçok alanda makine öğrenmesi kullanılıyor.
- 09:15İnsan ve Makine Öğrenmesi Arasındaki Farklar
- Makine öğrenmesinin gelişmediği dönemlerde bilgisayarlar açık, net ve kesin veriler ve talimatlar alarak belirli durumlarda ne yapacaklarını biliyorlardı.
- İnsan öğrenmesi, açık ve kesin verilere dayanmayan içsel bilgileri öğrenmeyi içerir; konuşmayı, yürümeyi, bisiklet sürmeyi ve sosyal yaşamdaki tepkileri öğrenmek gibi.
- İçsel bilgiler dışarıdan gelebilecek bilgiler değil, bu yüzden bu bilgilere içsel bilgiler diyebiliriz.
- 11:41Makine Öğrenmesinin Çalışma Prensibi
- Makine öğrenmesi, insan öğrenmesinin içsel bilgileri öğrenme yönünü taklit ediyor; örneğin elma ile armut arasındaki farkı anlaması için bilgisayara ayrı bir kod yazılmıyor, her türden çok sayıda elma ve armutun resmi tanıtılıyor.
- Makine öğrenmesi için öncelikle büyük miktarda veriye ihtiyaç var; arama motorları ve web sitelerinden elde edilen veriler bir araya getiriliyor.
- Algoritmalar verileri tarayarak düzen arıyor ve geçmiş bilgilerin analiz edilerek geleceğe dönük tahminler ortaya koymak için kullanılıyor.
- 13:35Derin Öğrenme Kavramı
- Derin öğrenme, makine öğrenmesinin bir alt bileşeni olup insan beyninin işleyişine benzer şekilde çalışıyor.
- Derin öğrenme sisteminde yapay nöral ağlar katmanlara ayrılmış şekilde yapılandırılıyor ve gizli katmanlar adı verilen alt katmanlar bulunuyor.
- Derin öğrenme sisteminde her bir yapay nöron girdi katmanından veya bir önceki katmandan girdi alıyor ve çıktı üretiyor, bu süreç en son çıktı katmanında nihai sonucu ortaya çıkana kadar devam ediyor.
- 15:21Derin Öğrenmenin Uygulamaları ve Zorlukları
- Derin öğrenme teknolojisi nispeten yeni bir teknoloji olup, yapay nöral ağları eğitmek için çok büyük bir veri yığınına ve işlem gücüne ihtiyaç duyuluyor.
- Yapay sinir ağlarına girilen verilerin çok yüksek miktarda ve hatasızca işlemiş, yüksek kaliteli olması gerekir, aksi takdirde derin öğrenme sisteminin hata yapması kolay.
- Derin öğrenme modelleri, bilgisayarların görsel verileri tanımasını ve anlamasını sağlıyor; bu özellik otonom sürüş yapan araçların nesneleri ayırt etmesi için kullanılıyor.
- 17:20Derin Öğrenmenin Avantajları
- Derin öğrenme, derin olmayan makine öğrenmesinden farklı olarak insan müdahalesine çok daha az ihtiyaç duyuyor.
- Derin öğrenme modelleri, büyük bir veri yığınını bir kez tam anlamıyla analiz ettiğinde, yeni durumlara kendi başlarına adapte olabilirler ve yeni şeyler öğrenebilirler.
- Derin öğrenme modelleri, amaçlanan sonuca ulaşmak için farklı yollar keşfedebilirler; ancak bu yolları tam olarak bilemiyoruz çünkü gizli katmanlarda işlenen verilerin yapay zekayı çıktı aşamasındaki sonuca nasıl ulaştırdığı bilinmez kalıyor.
- 18:23Yapay Zekanın Kara Kutu Problemi
- Yapay zeka literatüründe kara kutu problemi, yapay zekanın karar verme sürecinin kullanıcılar için bilinmez kalması durumudur.
- Örneğin, işe alım değerlendirmesinde derin öğrenme sistemi kullanıldığında, yapay zekanın hangi özelliklerin ne ağırlıkta değerlendirdiği tam olarak anlaşılamaz.
- Kara kutu problemi, yapay zekanın akıl yürütme sürecinin bir kara kutunun içinde kalmasıdır ve yapay zeka ile ilgili konuşulacak daha çok konu vardır.
- 19:16Yapay Zekanın Çalışma Süreci
- Yapay zekanın çalışmaya başlaması için gerekli olan ilk unsur girdi olup, bu girdi metin, resim veya sözel olarak verilebilir.
- Yapay zeka, aldığı girdiyi işlemeye başlayarak verileri yorumlar, daha önceden öğrendiği kalıplarla karşılaştırır ve ne yapması gerektiğine karar verir.
- Yapay zeka beklenen davranışı göstermezse karar aşamasında başarısızlıktan bahsedilir, ancak bu başarısızlık her zaman yapay zekada bir hata olduğunu göstermez.
- 21:31Yapay Zekanın Türleri
- Yapay zekalar iki temel kategoriye göre sınıflandırılır: işlevselliklerine göre ve neler yapabildiklerine göre.
- İşlevselliklerine göre dört tür yapay zekadan bahsedilir: reaktif yapay zeka, sınırlı hafızalı yapay zeka, zihin teorisi ve farkındalık kazanan yapay zeka.
- Reaktif yapay zeka sadece şu anda aldığı verilere göre işlem yapabilir, belleğe sahip değildir ve değişken durumlarda işlevsel değildir.
- 24:01Yapay Zekanın Gelişmiş Türleri
- Sınırlı hafızalı yapay zeka, bugün kullanılan yapay zeka uygulamalarının neredeyse tamamını kapsar ve belli bir alanda veri hafızasına sahiptir.
- Zihin teorisi seviyesi, insan zihninin duygusal yeteneklerine sahip olan yapay zekaları ifade eder ve şu anda tamamen teorik bir düşünce seviyesidir.
- Yapay zekanın son aşaması farkındalık kazanmasıdır, bu dış dünyanın ve kendisinin farkında olan, bilinçli bir yapay zekadır ve bilim kurgu eserlerindeki korkutucu senaryoların temelini oluşturur.
- 26:06Yapay Zekanın Diğer Sınıflandırması
- Yapay zeka uygulamaları yalnızca belli bir görev için tasarlanmışsa dar veya zayıf yapay zekadan bahsedilir.
- Dar yapay zeka, insan zekasının çok sınırlı bir işlevini yerine getirebilecek şekilde çalışabiliyor ve çizilmiş sınırlar içinde verilen görevleri yapmak üzere tasarlanıyor.
- Dar yapay zeka uygulamaları, özellikle makine öğrenmesi ve derin öğrenme modellerinin gelişmesiyle birlikte hayatımızda her gün daha fazla rol oynar hale geliyor.
- 27:09Yapay Zeka Türleri
- Google çeviri, yüz tanıma, filtreleme, ürün tavsiye eden ve film öneren uygulamalar dar yapay zeka örnekleridir.
- Genel yapay zeka (güçlü yapay zeka), insanın yapabildiği zihinsel tüm işlemleri yapabilen, dar yapay zekanın sınırlarına bağlı kalmadan öğrenebilen ve kendini geliştirebilen bir yapay zekadır.
- Süper yapay zeka tamamen hipotetik bir kavramdır ve herhangi bir görevi insandan daha iyi yapabilen, öznel deneyime sahip ve bilinçli hale gelebilecek bir yapay zekadır.
- 29:06Süper Yapay Zekanın Olası Etkileri
- Süper yapay zeka, karşılaştığımız problemlerin çözümüne ulaşabilir, hastalıkların tedavisini bulabilir ve hayal bile etmediğimiz teknolojik gelişmeleri gerçekleştirebilir.
- Bilinçli bir yapay zekanın kendisine ait bir benlik geliştireceği ve yaptıklarını kendisi için yapmak isteyebileceği ihtimali distopik senaryoları düşünmeye götürüyor.
- İnsan zekasını aşan bir yapay zekanın küresel problemler (iklim krizi, salgın hastalıklar, ekonomik krizler) hakkında bizimle aynı doğrultuda düşüneceğini varsaymak için pek bir neden yoktur.
- 30:22Yapay Zekanın İnsanlık Tarihi İçin Önemi
- Yapay zekanın insanın zeka seviyesine ulaştığı an, insanlık tarihi için eşsiz bir dönüm noktası olacaktır.
- Bu dönüm noktasının ötesini öngörmekte şu anda ne kadar başarılı olduğumuz sorgulanmaktadır.
- Bizden üstün bir zeka ile birlikte yaşamak bizi bütün sorunlarımızdan kurtarır mı yoksa bilinmezliğin karanlık labirentine mi hapseder, bu sorular bir sonraki videoda ele alınacaktır.