Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim kongresinde Prof. Dr. Hakan Sarı ve Necmettin Erbakan Üniversitesi Özel Eğitim Bölümü'nden Abdullah Hoca tarafından sunulan, üstün yeteneklerin eğitiminde kullanılan YOGEM (Üstün Yeteneklerin Eğitiminde Destek Eğitim Odaları) modelini tanıtan bir eğitim sunumudur.
- Sunumda YOGEM modelinin üç temel basamağı olan yoğunlaştırılmış öğretim, geri bildirim ve etkileşim detaylı olarak ele alınmaktadır. Konuşmacılar, bu modelin Türkiye için türdeş yetenek grup modeli olarak daha uygun olduğunu, bireyselleştirilmiş eğitim planları (EBEB ve BEP) hakkında bilgi vererek ve mentörlük modelinin üstün yeteneklerin eğitiminde nasıl uygulanabileceğini açıklamaktadır.
- Sunumda ayrıca Konya'da Eylül itibariyle uygulamaya başlanacak olan bu modelin, Ankara'da daha önce iki aşamalı olarak uygulandığı ve öğretmen eğitimi açısından önemine vurgu yapılmaktadır. Sunum sonrası katılımcıların soruları yanıtlanmaktadır.
- 00:07Destek Eğitim Odaları Modeli Tanıtımı
- Konuşmacı, destek eğitim odalarındaki eğitim planları ve programları üzerine odaklandığını belirtiyor.
- Prof. Dr. Hakan Sarı, 2012-2013 yılları özel eğitim rehberlik genel müdürü ve 2013-2017 üstün yetenekler strateji eylem planını hazırlayan ekibin başı olarak tanıtılıyor.
- Konya'da uygulanan destek eğitim odaları modeli, yoğunlaştırılmış öğretim, geribildirim ve etkileşim temel saç ayağına sahip olup, Rensoli'nin üç basamaklı modelinin zenginleştirilmiş bir türü olarak tanımlanıyor.
- 01:41Üstün Yeteneklerin Eğitimi ve Gerekçeleri
- Üstün yeteneklerin eğitiminde otonom öğrenme, Renzul ile öğrenme modeli gibi geliştirilmiş modeller var, ancak en çok kullanılan yöntemler üst özel sınıf, destek oda ve kaynak oda gibi zenginleştirmeye dayalı yöntemlerdir.
- Barbara Clark'ın "Üstün Zekalı Çocuğun Haklar Bildirgesi"nde, zenginleştirme, hızlandırma ve gruplandırma gibi uygulamaların bir program değil, bir bütün olarak eğitim yılını kapsayan, detaylı planlanmış bir model olması gerektiği vurgulanıyor.
- Üstün yeteneklerin eğitimi anlık, sürekli değerlendirme ve geri bildirim gerektirir, ayrıca öğrencinin duyuşsal boyutu da ihmal edilmemelidir çünkü bu öğrencilerin motivasyonları günlük değişebilir.
- 05:39Öğretmenin Önemi ve Üstün Yeteneklerin Eğitimindeki Temel Amac
- Üstün yetenekli öğrencilere eğiten öğretmenlerin yalnızca bilgi aktaran değil, öğrenci ile uygun etkileşim kurabilen, sürekli geri bildirim veren ve seçim özgürlüğü tanıyan olması günümüz eğitim anlayışında kabul görmüştür.
- Üstün yeteneklerin eğitimindeki başarıyı etkileyen en önemli faktör olarak öğretmen bulunuyor ve öğretmenin yeterliliği doğrudan öğrencinin başarısını etkiliyor.
- Üstün yeteneklerin eğitiminde temel amaç, özel eğitimdeki genel, özellikle bütünleştirme ile ilgili uygulamaları özel yeteneklerin alanına da aktarabilmektir.
- 08:24Yetenek İlkeleri ve Yetenek Takımları
- Yetenek gelişimi yaşam boyu sürüyor ve yetenek takım olarak geliştirilmeli, bu takımlar olabildiğince erken kurulmalı.
- Yetenek takımlarında öğrenciler bilimin uç süvarileri olarak adlandırılan alanlara (genetik, elektromanyetik, teorik fizik, karşılaştırmalı edebiyat, yaratıcı yazın) yönlendiriliyor.
- Yetenek takımları kurulduğunda öğrenciler ilkokuldan itibaren destek programı ile zenginleştirme ile çalışmaya başlıyor ve kendi gibi yetenekli ve ilgili bir ekip olarak çalışmaya başlıyorlar.
- 11:35Yetenek Geliştirme Sürecindeki Engeller ve Temel Kuram
- Üstün yeteneklerde öğrencinin çoklu potansiyeli ve ilgisi ile ailenin onu çok fazla farklı alana yönlendirmesi, bir noktaya odaklanmayı zorlaştıran engellerdir.
- Üstün yeteneklerde rehberlik ve sosyal duygusal destek devreye girmesi gerekiyor, öğrencinin bir öncül alan olması ve bu alanda uzmanlaşması önemlidir.
- UGEM'in temel aldığı en önemli bilimsel kuram, türdeş yetenek grubu modelidir.
- 12:53Türdeş Yetenek Grup Modeli
- Türdeş yetenek grup modeli, aynı alanda yetenekli öğrencilerin kendi seviyesindeki ve yeteneğindeki öğrencilerle birlikte çalışmasını avantajlı görüyor.
- Eğitim modellerinde maksimum avantajlı veya dezavantajı olmayan bir model yoktur, her modelin avantajları ve sınırlılıkları vardır.
- YÖGEM modeli, yoğunlaştırılmış öğretim, geri bildirim ve etkileşim olmak üzere üç önemli basamağı olan ve sürekli etkileşim halinde olan bir modeldir.
- 14:46YÖGEM Modelinin Özellikleri
- YÖGEM modelinde öğretim etkinlikleri yetenek alanına yoğunlaşmış ve yoğunlaştırılmış geri bildirim, sık aralıklı ve sürekli bir geri bildirimdir.
- Bu model destek eğitim odalarında uygulanabildiği gibi, BİLSEM'lerde de okulla uyumlu bir şekilde uygulanabilir.
- Bilim sanat merkezlerinde normal eğitimle olan iletişim kopukluğu veya iş birliği eksikliği, öğrencinin hem eğitiminde hem de motivasyonunda olumsuz etki yapabilmektedir.
- 16:25Bireyselleştirilmiş Eğitim Planları (EBEB)
- YÖGEM'de EBEB (Bireyselleştirilmiş Eğitim Planı) adı verilen planlar vardır ve özel eğitimin kalbi gibidir.
- EBEB, özel yetenekler için bireyselleştirilmiş eğitim planı ve özel yetenekler için bireyselleştirilmiş öğretim planı olmak üzere iki kısımdan oluşur.
- EBEB'de önce yıl planlanır, sonra her hafta öğretim planı olarak daha küçük adımlara ayrılır ve iki aşamada hayata geçirilir.
- 17:54EBEB'in Uygulanması
- EBEB'de hem duyusal kazanım ayağı vardır hem de süreç takip edilir; üstün yetenekli öğrencilerin yetenek alanı ile ilgili ileri düzey kazanımlar olabilir.
- Üniteye başlamadan önce ön değerlendirme yapılır ve mevcut kazanımlar belirlenir.
- Her öğrenciye dönük saat olarak muaf tutulan öğrenim zamanları vardır ve bu zamanlarda destek eğitimde kendi yetenek alanıyla ilgili değerlendirilir.
- 19:40Öğretim Adımları
- Öğretim adımlarında ekip ruhu çok önemlidir; yetenek takımları, yetenek alanına yoğunlaşma ve destek uzmanı ile mentör ekibi aracılığıyla öğretimde yoğunlaşma vardır.
- Ön değerlendirmeleri ile ünite temelinde hızlandırma ve derinlemesine üniteye yoğunlaşma yapılır.
- Üçüncü aşamada bireysel proje hedefleri belirlenir ve sürekli ölçümleme, küçük aralıklarla ölçme ve değerlendirme yapılır.
- 20:48Geri Bildirim
- Geri bildirim eğitimde gittikçe ön plana çıkan bir alan olup, öğretmenlerin eğitim planları düz anlatım yerine gözlem ve geri bildirim temelli olmalıdır.
- Geri bildirim iki alanda yapılır: gözlem alanı ve kazanımlara dönük geri bildirim.
- Geri bildirimde pozitif yaklaşım çok önemlidir; öğrenciye olumsuz yanları gösterip demoralize etmek yerine olumlu yönleri söylemek gerekir.
- 24:08Etkileşim ve Mentörlük
- Etkileşimde üstün yeteneklerin alanında mentörlüğün olmazsa olmaz bir basamak olduğu düşünülmektedir.
- Tarih boyu mentörlük aslında yetenekli insanlar için geliştirilmiş bir yöntemdir.
- 24:29Mentörlük Kavramı ve Özellikleri
- Mentörlük, başarıya ulaşmış bir sıradışı yeteneğin, başarıya ulaşma adayı olan bir yeteneğe her alanda rol model olması ve rehberlik yapmasıdır.
- Mentörlük en temel ve en eski özel eğitim yöntemidir ve üstün yeteneklerinin alanında daha fazla fayda verir.
- Mentörlük informal veya formal olarak yapılabilir; sıradışı yeteneği olan bir öğrenciyi o alanda uzmanla tanıştırıp planlı veya plansız mentörlük yapmasını sağlayabiliriz.
- 25:23Mentörün Rolü ve Özellikleri
- Mentör, rehber olması yanında aynı zamanda eğitimci, danışman ve uzman olmalıdır.
- Mentör sadece tavsiye veren, danışmanlık yapan, motive ve duygusal boyuta sahip biri değil, aynı zamanda eğitimci ve uzman olmalıdır.
- Mentörlük en ekonomik olmayan müdahale yöntemi olarak bilinir çünkü bire bir eğitime dayalı olduğu için uzmanın ciddi bir zaman ayırması gerekir.
- 26:44Mentörlüğün Uygulanması
- Mentörlüğü daha ekonomik hale getirmek için yoğunlaştırmış etkileşim yöntemleri kullanılabilir.
- Mentör önce bir ziyaret ve tanışma aşaması ile başlayıp zenginleştirmeye, sonra küçük gruplarla da uygulanabilir.
- Yetenek takımıyla yapılan mentörlükte, yetenek ekibi ekip olarak mentörle çalışır ve haftada bir gün iki saat mentörlük basamağı programa eklenir.
- 28:17Pratik Deneyimler
- Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü ile birlikte yürütülen bir projede, 57 üstün zekalı öğrenci için iki ayrı okulda destek eğitim odaları oluşturulmuş ve sınıf içi öğretim etkinlikleri sınıf öğretmenlerince, destek eğitim etkinlikleri branş öğretmenlerince yürütülmüştür.
- Bu modelde mentörlük ayağı hariç kalmış olsa da, Türkiye koşulları içerisinde yaygınlaştırılması ve sürdürülebilirliğinin kolay olacağını düşündükleri bir modeldir.
- Öğretmen eğitimi sağlandığı zaman bu modelin verimli olabileceğini düşündükleri belirtilmiştir.
- 31:32Uygulama Planları
- Konya'da Eylül itibariyle uygulama başlayacak, ancak şu an hiç uygulaması yapılmamıştır.
- Model geliştirmesinden önce Ahmet Kurnaz Hoca'nın ekibinin başı olduğu bir proje kapsamında mentörlük ayağı olmadan iki aşamalı bir uygulama yapılmıştır.
- Model uygulanacaksa, modelde görev alacak bütün paydaşların bilgilendirilmesi gerekiyor; aileyi ve öğrenciyi kısa bir bilgilendirmenin yeterli olacağını düşünüyorlar.