Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Bilgi Sarma Yayınları tarih yazarı Hasan Benlioğlu, Coğrafya yazarı İsmail Zeybek ve Eferidvan Koçyiğit gibi eğitimciler tarafından sunulan TYT sınavına yönelik soru çözüm dersidir.
- Videoda TYT sınavına hazırlanan öğrenciler için sosyal bilimler alanındaki çeşitli sorular çözülmektedir. İçerik, tarih, coğrafya, felsefe ve din kültürü konularındaki soruları kapsamaktadır. İlk bölümde İslam öncesi Türkler, Selçuklu yönetim anlayışı, Tanzimat-ı Hayriye ve Halide Edip Adıvar gibi tarih soruları ele alınırken, ikinci bölümde İstiklal Marşı, Sakarya Meydan Muharebesi gibi konular işlenmektedir.
- Videoda ayrıca iklim türleri, kayaçlar, nüfus piramitleri gibi coğrafya soruları, felsefi yaklaşımlar (materyalizm, idealizm, düalizm, nihilizm, varoluşçuluk) ve İslam'ın inanç esasları gibi konular da detaylı açıklamalarla ele alınmaktadır. Video, TYT sınavına hazırlanan öğrenciler için kapsamlı bir kaynak niteliğindedir.
- 00:04Bilgisayarma Yayınları TYT Sosyal Bilimler Testi Tarih Soruları
- Bilgisayarma Yayınları'nın Türkiye geneli deneme sınavının TYT bölümünde yer alan sosyal bilimler testindeki tarih sorularının çözümü sunuluyor.
- Bilgi Sarma Yayınları tarih yazarı Hasan Benlioğlu, soruları çözmeye başlıyor.
- 00:24İslamiyet Öncesi Türklerin Yaşam Tarzı
- İslamiyet öncesi Türkler konar göçer yaşam tarzını benimsemiş, seyyar çadırları mesken olarak kullanmışlar.
- Türkler taşınabilir sanat eserlerinin yaygın olduğunu, şahsi ziynet eşyalarının yükte hafif, pahada ağır olmasına özen göstermişler.
- İslamiyet öncesi Türklerin dinamik toplum yapısını benimsediği ve toprağa dayalı iktisadi faaliyetlerin gelişmediği belirtiliyor.
- 02:59Selçuklu Yönetim Anlayışı
- Selçuklu egemenleri Ermeniler Kayseri, Malatya, Sivas ve Niksar'da Ermeni Psikopa'nın önderliğinde kilis toplantıları düzenlemiş, zaman zaman Selçuklu devlet idaresinde görev almışlardır.
- Selçuklu yönetim anlayışı, Anadolu'da yaşayan Rumlar ve Ermenilerin yönetim anlayışını benimsemelerini kolaylaştırmıştır.
- Selçukluların yerli halka hoşgörülü yaklaşmaları ve dinlerine müdahale etmemeleri, Türk hakimiyetinin Anadolu'da kalıcı olmasını sağlamıştır.
- 05:30Tanzimat-ı Hayriye Madalyası
- 1850 tarihinde bastırılan Tanzimat-ı Hayriye madalyasının ön yüzünde Fransızca azınlık haklarının korunması, devletin dirilişi, güçsüzün himaye edilmesi sloganları yer almıştır.
- Madalyanın arka yüzünde "İmparatorluk yaşayacaktır" yazısı bulunmaktadır.
- Tanzimat-ı Hayriye madalyası ile ilgili bilgiler dikkate alındığında, Osmanlı Devleti'nde Osmanlıcılık fikrinin etkili olduğu söylenebilir.
- 08:59Halide Edip Adıvar'ın İstiklal Mücadelesi
- Halide Edip Adıvar, istiklal mücadelesinin hissini bir çeşit mukaddes bir cinnet haline aldığını belirtmiştir.
- 1922'de İzmir'i aldıkları güne kadar hiçbir şeyin önemi olmadığını, o tarihe kadar muhteşem milli cinnetin bir parçası olarak çalıştığını, yazdığını ve yaşadığını ifade etmiştir.
- 09:52Tarih Soruları Çözümü
- İstiklal Marşı'nın kabul edilmesi, 12 Mart 1921 tarihinde Meclis'in aldığı kararla gerçekleşmiş olup, 1922'den önce yaşanan bir olaydır.
- Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılması (13 Eylül 1921), Erzurum Kongresi'nin toplanması (1919 Temmuz-Ağustos) ve Misak-ı Milli'nin ilan edilmesi (28 Ocak 1920) 1922'den önce yaşanan önemli olaylardır.
- Millet Mekteplerinin açılması 1928'den sonra gerçekleşmiştir, bu nedenle sorunun doğru yanıtı B seçeneğidir.
- 11:27Devletçilik İlkesi
- Mustafa Kemal Paşa, devletçilik ilkesini bireylerin özel girişimlerini esas tutmak, fakat büyük bir milletin bütün gereksinimlerini göz önünde tutarak memleket ekonomisini devletin eline almak şeklinde tarif etmiştir.
- Devletçilik ilkesi, yabancı işletmelerin desteklenmesi, uluslararası ticaretin sınırlandırılması, kapitülasyon antlaşmalarının komşu devletlerle yapılmasını öngörmesi veya Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinden itibaren temel ekonomi politikası haline gelmesi değildir.
- Devletçilik ilkesi, halkçılık ilkesinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır ve sorunun doğru yanıtı E seçeneğidir.
- 14:03Coğrafya Soruları Çözümü
- Sıcaklık ve yağış grafiği verilen bölge, sıcaklık değerlerinin eksi 15'e kadar ulaştığı, yaz sıcaklığının 20 derecelerde olduğu ve yağışların Mayıs, Haziran, Temmuz aylarında fazlalaştığı sert karasal iklime aittir.
- Sert karasal iklimin görüldüğü alan, haritada numaralandırılmış alanlardan B seçeneğidir.
- Türkiye'de kalkerin en yoğun bulunmuş olduğu alan Akdeniz bölgesidir ve sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.
- 16:33Nüfus Piramitleri ve Bölge Türleri
- Dört ülkeye ait nüfus piramitlerine göre, gelişme seviyesi en düşük olan ülke bir numaralı ülkedir ve doğum ve ölümlerin en fazla olduğu ülke de bir numaralı ülkedir.
- Ortalama yaşam süresi üç ve dört numaralı ülkelerde en fazla olduğu iddiası yanlıştır, bu nedenle sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.
- İzmir ve çevresi, Akdeniz iklim bölgesi, tarımsal üretim bölgesi, deprem bölgesi ve turizm bölgesi içerisinde yer alırken, seyrek nüfuslu bölge değildir.
- 19:12Kütle Hareketleri
- Kütle hareketleri, doğadaki çeşitli etkenler ya da insanların bazı faaliyetlerine bağlı olarak yamaç dengesinin bozulması sonucu ortaya çıkar.
- Heyelanlar, yeryüzünün birçok yerinde görülmeleri, büyük can ve mal kayıplarına yol açmaları ve yeryüzünde çok büyük değişikliklere neden olmaları bakımından farklı bir öneme sahiptir.
- 19:36Heyelanların Nedenleri
- Heyelanların başlıca nedenleri arasında şiddetli yağışlar, kar erimeleri, kirli tabakaların varlığı ve yamaç dengesini bozan insan faaliyetleri (yol, baraj, tünel yapımı) yer alır.
- Depremler ve volkanik faaliyetler de heyelanların başlıca nedenleri arasında gösterilir.
- Yeraltı suyunun yoğun kullanılması heyelanların başlıca nedeni olarak gösterilemez, sadece heyelanın zamanını uzatır.
- 20:40Bilgi Sarmal Türkiye Geneli Deneme Sınavı
- Eferidvan Koçyiğit, Bilgi Sarmal Türkiye geneli dördüncü deneme sınavının TYT felsefe ve din kültürü sorularını çözecektir.
- 20:52Rölativizm Anlayışı
- Parçada sıcaklık kavramının zihnin ve bedenin oluşturduğu bir ürün olduğu, deneyiminize bağlı olarak doğrudur ama gerçek değildir denilmiştir.
- Rölativizme göre tek bir doğru yoktur, bilgi kişiden kişiye göre değişir ve varlığın algılayana göre farklı bir bilgisinin mümkün olduğu belirtilmiştir.
- Doğru cevap A seçeneğidir.
- 23:13Spinoza'nın Determinizm Anlayışı
- Spinoza determinizmi savunur ve insanın özgür olduğu iddiasının bir hayal ürünü olduğunu belirtir.
- Determinizme göre her şey belirli sebep-sonuç ilişkisi ile meydana gelir ve özgürlüğün gerçekliği yansıtmadığı vurgulanır.
- Doğru cevap B seçeneğidir.
- 25:39Felsefenin İşlevi
- İnsanlar genellikle doğru düşünmeyi bilmezler ve bunu pek beğenmezler.
- Düşünmenin doğrusu vardır ve mantık hatalarından, bilişsel çarpıtmalardan ve önyargılardan arınarak belirli bir düzen içinde düşünmek gerekir.
- Felsefe sayesinde düzenli bir şekilde düşünmek mümkün olur.
- 26:33Felsefi Düşünceler
- Felsefi sorunların birden fazla yöntemle incelenmesi gerektiği, akıl yürütme ilkeleri, temellendirme ve argüman gibi konular ele alınmaktadır.
- Felsefe, toplumun gereksinim duyduğu konulara öncelik verir, kendi tarihinden beslenir ve sınırlarının olguların sınırlarının ötesinde olduğu belirtilmektedir.
- Felsefe, önyargılardan, mantık hatalarından ve zihinsel kalıplardan sıyrılıp düzen içinde düşünmeyi sağlar.
- 27:25Felsefi Yaklaşımlar
- Demokritos, ruhun atomlardan ibaret olduğunu ve evrende hiçbir amaç olmadığını, sadece mekanik yasalarla yönetilen atomlardan oluştuğunu savunmuştur.
- Materyalizm, varlığın maddi süreçlerle, mekanik yasalarla ve atomlarla açıklanmasını savunur ve madde hep vardır, ezelidir ve ebedidir.
- Ekstansiyalizm, varlığın maddi süreçlerle, mekanik yasalarla ve atomlarla açıklanmasıyla Demokritos'u materyalist yapar.
- 29:11Adalet Felsefesi
- Parçada, adaletin kimsenin malının zorla alınmaması emredildiği vurgulanmaktadır.
- Adalet, hakkı gözetmek ve hak ve hukuk önünde herkese eşit muamelede bulunmak gibi anlamlara gelir.
- Parçada mutlak adaletin toplumsal yaşam için olanaksız olduğu değil, adaletin her şeyin üzerinde olduğu vurgulanmaktadır.
- 31:08İslam İnanç Esasları
- İslam'da her birey samimi bir kalple yöneldiği sürece Allah'a doğrudan ulaşabilir.
- Dua ve ibadetler kişinin ruhen arınmasını ve manevi bir denge kurmasını amaçlar.
- Samimi bir kalple yapılan dua ve ibadet, kul ile Allah arasında özel bir bağ oluşturur ve Allah ile irtibatta aracıya ihtiyaç duyulmadığı anlamına gelir.
- 32:40Mevlana'nın Öğütleri
- Mevlana, konuşmadan önce düşünmenin, söyleyeceklerin susacaklarından daha değerli olup olmadığına karar vermenin önemini vurgulamıştır.
- Her söze cevap vermemek, sözün ağızdan çıkmadan esir olduğunu ve çıktıktan sonra insanın onun esiri olduğunu belirtmiştir.
- Mevlana'nın öğütlerinde itidal (ölçülülük) vurgusu söz konusudur; aşırılıktan, eksiklerden kaçınıp dengeli, ölçülü ve sade olmak gerektiği vurgulanmaktadır.
- 34:11Kur'an-ı Kerim'den Ayetler
- Kur'an-ı Kerim'de Allah'ın gökleri ve yeri hikmet ve fayda esasına göre yarattığı, geceyi gündüzün, gündüzü gecenin üstüne sarması ve güneş'i ve ay'ı yasalarına boyun eğdirdiği belirtilmektedir.
- Allah'ın insanı bir tek nefisten yarattığı, ondan eşini de var ettiği ve hayvanlardan sekiz eş lütfettiği vurgulanmaktadır.
- Ayetlerde insanın özgür iradesiyle davranışlarını belirleyebileceğinden söz edilmemektedir.
- 36:41İslam'ın Toplumsal Yapısı
- Hz. Muhammed, Medine'ye hicret ettikten sonra toplumun sosyal yapısını dikkate alarak uygulamalar geliştirmiştir.
- Farklı inançlara sahip bireylerin bir arada yaşadığı şehirde herkesin haklarını koruyacak bir sözleşme hazırlamış ve bireylerin inanç ve yaşam biçimlerine müdahale etmeksizin ortak bir yaşam alanı oluşturulmasına öncülük etmiştir.
- İslam, toplumsal barışı ve toplumsal yaşayışı önceleyen bir yapıya sahiptir.
- 37:29İslam'ın Barış Anlayışı
- İslam, dil, din ve ırk ayırt etmeksizin bütün insanların kardeşçe yaşamasını ister.
- Hz. Muhammed'in uygulamaları savaşla ilgili kuralları içermekle birlikte, sünneti ahlak, sanat, din ve barış gibi tüm hayatımıza yöneliktir.
- İslam'ın inanç özgürlüğü sadece Müslümanlar için değil, gayrimüslimlere de ibadet özgürlüğü hakkı vermiştir.
- 38:44İslam'da Mezheplerin Ortaya Çıkışı
- İslam'ın yayılmasıyla farklı coğrafyalarda yaşayan toplumların dini anlamada çeşitli yorumları ortaya çıkmıştır.
- Siyasi çekişmeler, Hz. Muhammed'in vefatından sonra ortaya çıkan liderlik tartışmaları ve farklı sosyal-kültürel yapılar mezhep farklılıklarının oluşmasına zemin hazırlamıştır.
- Hz. Muhammed'in yaşadığı dönemde tek mezhebin benimsenmiş olması mezheplerin ortaya çıkış sebebi değildir, çünkü o dönemde mezhep yoktu ve sorunlar doğrudan peygamberimize sorulurdu.