Buradasın
TYT Din Kültürü ve Medeniyet Dersi: Türklerin Müslüman oluşu ve İslam Medeniyetine Katkıları
youtube.com/watch?v=xsPdvz2Zor4Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- "Sosyal Hocam" kanalından bir öğretmen tarafından sunulan bu eğitim videosu, TYT Din Kültürü ve Medeniyet sınavına hazırlık amacıyla hazırlanmıştır.
- Video iki ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde Türklerin Müslüman oluşu, İslam medeniyetine katkıları ve İslam anlayışının oluşmasında önemli olan şahsiyetler (Ahmet Yesevi, Ahi Evran, Hacı Bektaş Veli, Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bayram Veli) ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise İslam medeniyetindeki estetik, mimari, edebiyat ve müzik alanları ile günümüzde yaşayan dinler (Yahudilik, Hıristiyanlık, İslam, Hinduizm, Budizm, Jainizm, Sih, Taoizm, Konfüçyanizm ve Şintoizm) detaylı olarak incelenmektedir.
- Video, konunun kapsamlı bir anlatımı ve soru çözümleriyle devam etmektedir. Ayrıca İslam medeniyetindeki eğitim kurumları ve önemli Müslüman bilim adamları hakkında da bilgiler sunulmaktadır.
- 00:09Din, Kültür ve Medeniyet Konusuna Giriş
- TYT Din Kültürü dersinde din, kültür ve medeniyet konusu ele alınacaktır.
- Bu konu Milli Eğitim Temel Müfredatı'nın 2020 kitaplarında yer almamakta, ancak YÖK tarafından açıklanan son programda yer almaktadır.
- Ders kapsamında Türklerin Müslüman oluşu, İslam medeniyetine katkıları ve İslam'da bilginin kaynakları gibi konular ele alınacaktır.
- 00:53Türklerin Müslüman oluşu
- Türklerin Müslüman Araplarla ilk temasları Hz. Ömer zamanına, ciddi münasebetleri ise Emeviler zamanında gerçekleşmiştir.
- Emevilerin olumsuz tutumları nedeniyle Türklerin İslam'a geçişleri yavaşlamış, Abbasiler döneminde ise ilişkiler olumlu gelişmiştir.
- 751 yılında gerçekleşen Talas Savaşı, Türklerin İslam'ı ve Müslüman Arapları daha iyi tanımalarını sağlayarak İslam'ın Türkler arasında hızla yayılmasına neden olmuştur.
- 01:35Türklerin İslam'ı Seçmesindeki Sebepler
- Türklerdeki gök tanrı inancı ile İslam'daki tek tanrı inancı benzerlik göstermiştir.
- Türklerdeki cihan hakimiyeti ile İslam'daki cihat anlayışı benzerlik göstermiştir.
- Her iki kültürde de ahiret ve cennet-cehennem inançları, kurban kesme geleneği, temizliğe önem verilmesi ve ahlak kuralları benzerdir.
- 02:06İslam Anlayışının Oluşmasında Önemli Şahsiyetler
- Ahmet Yesevi (11. yüzyıl sonlarında Türkistan'da doğmuş, Divan-ı Hikmet eseriyle bilinir) Hacı Bektaş Veli, Ahi Evran ve Yunus Emre'yi etkilemiştir.
- Ahi Evran (13. yüzyıl büyük mutasavvıflarından biri, Ahilik Teşkilatı'nın kurucusu) Metan Ütül İman ve Müşrid-i Kifaye eserlerini yazmıştır.
- Hacı Bektaş Veli, Ahmet Yesevi ve Lokman Perendeden ders almış, Bektaşilik tarikatının temellerini oluşturmuştur.
- 03:44Mevlana ve Yunus Emre
- Mevlana (Horasan'ın Belh şehrinde doğmuş, Konya'da vefat etmiş, Farsça eserler kaleme almış) Şemsi Tebrizi'nin mürşidi olmuştur.
- Mevlana, hoşgörü, neşe ve umut meşalesi gibi yüce kişiliğiyle kendi çağını ve sonraki çağları aydınlatan önemli bir isimdir.
- Yunus Emre (doğum ve ölüm tarihi kesin bilinmiyor, Mevlana ve Hacı Bektaş Veli'nin düşüncelerinden etkilenmiş) Divan ve Risaletü'n-Nsi eserlerini yazmıştır.
- 05:12Hacı Bayram Veli ve Türklerin İslam Medeniyetine Katkıları
- Hacı Bayram Veli (asıl adı Numan bin Ahmet) medresede aldığı İslam ilimlerinin yanında matematik, astronomi ve tasavvuf alanında da kendini yetiştirmiştir.
- Türkler sadece askeri ve siyasi konularda değil, bilim, fen ve sanat her alanda İslam kültür ve medeniyetine katkı sağlamışlardır.
- Pozitif bilimlerde İbn-i Sina, Farabi, Uluğ Bey, Ali Kuşçu, Fatih Sultan Mehmet döneminin bilim adamları, Piri Reis ve Ali Reis gibi isimler bulunmaktadır.
- 07:10İslam'da Bilginin Kaynakları
- İslam'da bilginin kaynakları akıl, vahiy ve duyular olarak görülür.
- Akıl, Kur'an-ı Kerim'in düşünmeyi ve araştırmayı emrettiği için doğru bilgiye ulaşmada kullanılır.
- Vahiy, Allah'ın emir ve yasaklarının Cebrail aracılığıyla peygamberleri bildirmesi olup İslam'da doğru bilgi kaynaklarının başında gelir.
- Duyulara "havası selim" denilir ve İslam dininde sağlıklı duyular bilgi edinme yollarından biri kabul edilir.
- 07:51İslam Medeniyetinde Eğitim Kurumları
- İlk eğitim kurumu olarak Mescid-i Nebi'nin bitişiğine yapılan sufra adı verilen odalarda eğitim ve öğretim faaliyetleri yapılmıştır.
- Yükseköğretim alanında ilk eğitim kurulu olarak Abbasiler döneminde Bağdat'ta oluşturulan bilgelik evi bulunmaktadır.
- Nizamiye Medreseleri, Alparslan'ın emriyle veziri Nizamülmülk tarafından Bağdat'ta kurulmuş, İslam bilimlerinin yanı sıra edebiyat, matematik ve felsefe dersleri okutulmuştur.
- Endülüs Emevi Devleti'nde Cordova Medresesi'nde ilim faaliyetleri gelişmiş, Fatih Sultan Mehmet döneminde Sahnı Seman Medreseleri, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Süleymaniye Medreseleri kurulmuştur.
- 09:03Müslüman Bilim Adamları
- Harezmi (Avrupa'da Algorit Musa adıyla bilinir, cebir alanında önemli çalışmalar yapmıştır).
- İbnu'l-Heysem (Avrupa'da Alhazen olarak bilinir, optik alanında çalışmıştır).
- Cabir İbn Hayyan (Kimyanın öncüsü olan bir isimdir).
- Alrazi (Races olarak bilinir, çiçek ve kızamık hastalıkları üzerine önemli çalışmalar yapmıştır).
- El-Bari (El-Bari olarak bilinir, El-Kaan'ın El-Mesudi eseri ünlüdür).
- İbn Haldun (Kitabu'l-Iber adlı eserinin mukaddimesiyle ünlenmiş, tarih sosyolojisinin kurucusu olarak bilinir).
- İmam Gazali (Hazret'ül-Islam olarak bilinir, fıkıh, kelam ve tasavvuf alanında çalışmıştır).
- İbn-i Sina (Avisenna olarak bilinir, El-Kanun fit Tıp eseriyle ünlüdür).
- Farabi (Alfarabius olarak bilinir, Muallimi Sani olarak bilinir).
- El-Cezeri (Artuklular dönemi bir bilim adamıdır, Kitab-ı El-Hiyel eserinde otomatlar üzerine düşüncelerini yazmıştır).
- Kaşgarlı Mahmut (Divan-ı Lügatit Türk adlı eserinde ilk Türk sözlüğünü ve ilk Türk haritacılığını ortaya koymuştur).
- 10:23İslam Medeniyetinde Estetik
- İslam medeniyetinde her şeyde ince bir ölçü ve düzen vardır, kainatta hiçbir şey gelişigüzel yaratılmamıştır.
- İnsan güzel yaratılmış ve güzelliği fark edecek şekilde donatılmıştır.
- İslam medeniyetinde mimari alanda hayırlı işler yaparak sevap kazanma düşüncesiyle mescit, cami, külliye, ev, yol, bahçe, sebil gibi eserler ortaya çıkmıştır.
- 11:33İslam Medeniyetinde Edebiyat ve Müzik
- İslam dininin ana kaynağı olan Kur'an-ı Kerim, edebiyat anlatımı yönüyle dilin ve edebiyatın gelişmesine sebep olmuştur.
- Müslümanlar ilk dönemlerinden itibaren kütüphaneler kurmuş, kitaplar yazmış ve ilim adamlarını desteklemiştir.
- Kur'an'da müziği yasaklayan bir ifade yoktur, ancak müzik insanda kötü duygu uyandırmamalıdır.
- 12:48Yaşayan Dinler
- Yahudiliğin peygamberi Hazreti Musa'dır, tek yaratıcı Yahova'dır ve kutsal kitabı Eski Ahit'tir.
- Hıristiyanlıkta inanç esaslarının temelini teslis (üç tanrı inancı) oluşturur, ibadet yerleri kilise ve katedrallerdir.
- İslam, Allah tarafından Hz. Muhammed'e gönderilen son ilahi din olup, temel inanç esası tevhide inanmaktır.
- 15:20Diğer Dini Akımlar
- Hinduizm, Hindistan halkının büyük çoğunluğunun bağlı olduğu bir din olup, kast sistemi gelişmiştir.
- Budizm, Buda tarafından kurulan bir din olup, mutlak güç sahibi bir tanrının varlığını kabul etmez ve asıl amacı nirvana'ya ulaşmaktır.
- Jainizm, Hindistan'da yaklaşık MÖ 4. yüzyılda ortaya çıkan bir dini akımdır ve kurucusu Mahavira'dır.
- 17:18Çin ve Japonya'daki Dini Akımlar
- Taoizm, Çin'in en eski dinlerinden biri olup, kurucusu Lao Tzu'dur ve yang ile yin birleşmesinden meydana gelir.
- Konfüçyanizm, Konfüçyüs adlı filozof tarafından Çin'de ortaya çıkan bir din olup, 1912 yılına kadar Çin'in resmi devletliği olmuştur.
- Şintoizm, Japonların milli dini olup, "tanrıların yolu" anlamına gelir ve milli bir din olması ile tabiata tapmaya önem vermesi iki temel özelliğini oluşturur.