Buradasın

Türkiye Yükseköğretim Yasa Taslağı ve Sistemi Üzerine Röportaj

youtube.com/watch?v=rwxOJSEHdUo

Yapay zekadan makale özeti

Kısa
Ayrıntılı

Bu video, Akdeniz TV'de yayınlanan "Barometre" programında sunucu ve Akdeniz Üniversitesi Rektör Yardımcısı, Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muharrem Kılıç arasında geçen bir röportajdır. Program, Türkiye'nin yükseköğretim sistemi ve yeni yasa taslağı üzerine odaklanmaktadır.
Video, Türkiye'nin yükseköğretim sisteminin tarihsel gelişiminden başlayarak, yeni yasa taslağının getirdiği yenilikleri detaylı olarak ele almaktadır. Konuşmacılar, konseyli üniversite sistemi, rektör seçimi, öğrenci konseyi temsilcilerinin rolü, üniversitelerin kendi bütçelerini yapabilme imkanı ve yabancı üniversitelerin Türkiye'de şube açma imkanı gibi konuları tartışmaktadır.
Programda ayrıca Türkiye'nin yükseköğretim sisteminin dünya genelindeki konumu, okullaşma oranları, üniversite sayısının artışı ve bunun ekonomik kalkınma açısından önemi de tartışılmaktadır. Güney Kore örneği üzerinden yükseköğretim ile ekonomik kalkınma arasındaki ilişki ve Bologna Süreci gibi uluslararası bağlamda yükseköğretim sistemi hakkında bilgiler de paylaşılmaktadır.

02:09Yaşlı Hizmetler ve Destek: Yaşlıların yalnızlaşmadan hayata tutunmaları için huzur evlerinde sağlık, huzur ve güven içinde geçirebilmeleri için özel ilgi gösteriliyor.
Kendi kendilerini idare edebilecek şekilde rehabilitasyonlar gerçekleştiriliyor ve tedavisi mümkün olmayanların sürekli özel bakımları sağlanıyor.
Yaşlılar aile ortamında bakılmaları için ailelere destek olunuyor ve tecrübelerini çocuk ve gençlerle paylaşmaları sağlanıyor.
03:06Yaşlı Hizmetlerin Gelişimi: Geriatri alanındaki çalışmaları takip eden, Alzheimer ve demans hastalığı olan yaşlılar ve yakınlarını yalnız bırakmayan bir sistem oluşturuluyor.
Yaşlı hizmet merkezleri açılarak dayanışma ve paylaşımlar artırmaya çalışılıyor.
Kaliteli hizmetlerle ortalama yaşam süresi uzuyor ve sadece bugünü değil, geleceği de planlanıyor.
04:16Trafik Kazası Uyarısı: Bir trafik kazası örneği üzerinden alkollü sürücünün virajı alamayıp karşıdan karşıya geçerken bir kişinin oğluna çarpması anlatılıyor.
Trafik kurallarına uymadığınız her an, en yakınınızın telefonu olabilir.
Kendinize ve yakınlarınıza acıyı yaşatmamak için trafik kurallarına uymak gerekiyor.
06:27Yükseköğretim Yasa Taslağı: Barometre programında yeni yükseköğretim yasa taslağı konusu ele alınıyor.
Yükseköğretim yasa taslağı, yükseköğretim alanında yeni bir başlangıç ve miladı ifade ediyor.
Yükseköğretim sisteminin temel amacı yüksek düzeyde bilgi üretimi, araştırmaya dayalı bilgi üretimi ve bu bilginin ürüne dönüştürülmesi.
08:32Dünyadaki Yükseköğretim Durumu: Yükseköğretim sisteminin ekonomik boyutu ve ciddi anlamda ekonomik değeri olduğunu görmek gerekiyor.
Dünyada yükseköğretim sistemi en iyi durumda olan ülkeler Amerika ve Anglo-Amerikan ülkeleri.
Bologna Süreci, 1999 yılından itibaren ortaya çıkan, Avrupa merkezli bir süreç olarak adlandırılıyor.
10:21Amerika ve Avrupa'nın Yükseköğretim Yaklaşımları: Amerika Birleşik Devletleri'nin ekonomisinde yükseköğretim alanındaki hareketlilik ve beyin göçü önemli bir rol oynuyor.
Amerikan yükseköğretim modelinde piyasa merkezli bir yapı var, bilginin ekonomik girdiye dönüştürülebilir olması önemli.
Avrupa Birliği, Amerika'daki faydacı yaklaşım karşısında rekabet edebilir miyiz kaygısıyla o dağınık yapıyı birleştirmeye çalışıyor.
14:15Yükseköğretim Sisteminin Yönetsel Yapısı: Yükseköğretim sisteminin yönetsel yapılanması, piyasa unsurlarına ve bağışta bulunanların söz sahibi olduğu bir yapıya dönüşmüştür.
Vakıf üniversitelerimizdeki mütevelli heyet sistemi, yönetimin özel çıkarlara yönelik olma eğilimini göstermektedir.
15:13Güney Kore Örneği: Güney Kore, kısa sürede (yaklaşık yarım asır) sürdürülebilir ekonomik güç haline gelmiştir.
Ülkede okullaşma oranı artarak, 50 milyon nüfuslu bir ülkede 280 civarında üniversite bulunmaktadır.
Bu hızla gelişen ülkelerde yükseköğretimün ekonomik güce dönüşümü için bilinçli bir yaklaşım görülmektedir.
16:01Türk Yükseköğretim Sisteminin Tarihsel Gelişimi: Türk yükseköğretim sisteminde tarihsel kırılmalar ve yapılanmalar olmuştur.
İstanbul Üniversitesi'nin tarihi 1453'e kadar uzanmakta, Fatih Sultan Mehmet'in fethi sonrası kurulan okullar ve medreseler bilim geleneğinin temelini oluşturmuştur.
Cumhuriyet öncesi dönemde modernleşme sürecinde Darülfünun gibi kurumlar, hukuk, tıp gibi alanlarda okullaşmayı başlatmıştır.
17:27Cumhuriyet Dönemi Yükseköğretim Reformu: 1933'te üniversite reformuyla Humboldt üniversitesi modeli Türkiye'ye taşınmıştır.
Bu model, bilimin bilim için yapıldığı felsefeye dayanmaktadır.
Hitler zulmünden kaçan Alman profesörler, Türkiye'nin üniversite yapısına ve hukuk sistemine önemli katkılar sağlamıştır.
19:20Yükseköğretim Yasası ve Üniversite Sayısının Artışı: 1981'de yükseköğretim kurulunu var eden 2547 sayılı yasa, ülkenin siyasal durumuyla birlikte gelişen bir yapıdır.
1982 anayasası'ndan önce, 1981'de Türkiye'de 19 üniversite bulunurken, YÖK yasası ile bu sayı 27'ye çıkmıştır.
Günümüzde Türkiye'de toplam 168 üniversite bulunmaktadır (65 vakıf, 103 devlet).
21:52Üniversite Sayısının Artışına Yönelik Tutum: Türkiye'de üniversite sayısının artmasında ciddi bir tutucu tutum vardır.
1993 yılında Özal döneminde üniversite sayısının artması konusu ciddi tartışmalara yol açmıştır.
Süleyman Demirel Üniversitesi gibi yeni kurulan üniversiteler, zamanla 50 bin yakın öğrenciye sahip olmakta ve Akdeniz Üniversitesi'nden daha fazla öğretim üyesine sahip olmaktadır.
23:03Üniversite Sistemindeki Sorunlar: Üniversite sistemindeki tutucu tutum, ekonomik kalkınma açısından önemli olan okullaşma oranlarına engel olmaktadır.
Son 8-10 yıldır okullaşma oranlarında ciddi bir talep yoğunlaşması yaşanmakta, ancak bu talebi karşılayacak arz düzeyi yetersiz kalmaktadır.
Üniversite sınavına giren yaklaşık 1,5-2 milyon kişinin okullaşma oranında karşılanamayan talebi bulunmaktadır.
23:48Hukuk Fakültelerindeki Sorunlar: Bazı üniversitelerde yeteri kadar akademisyen bulunmaksızın fakülteler açılmaktadır, özellikle hukuk fakültelerinde bu durum yaygınlaşmaktadır.
Türkiye'de hukuk fakültesi sayısı 1993'ten 162'ye kadar artmıştır, ancak bu fakültelerde yeterli akademisyen bulunamamaktadır.
Hukuk fakültelerinde akademisyen bulmada zorluk yaşanmaktadır çünkü hukuk fakültelerinde doktora programlarının kısıtlı olması ve yüksek rezervlere sahip olması nedeniyle akademisyen yetiştirme süreci zorlaşmaktadır.
26:29Üniversite Kurulumu ve Eğitim-Öğretim: Üniversitelerin kurulması ve eğitim-öğretim süreci başlaması farklı süreçlerdir; üniversite kurulduktan sonra eğitim-öğretim başlayabilir.
YÖK tarafından hukuk fakültelerinin eğitim-öğretimine başlaması için en az altı öğretim üyesi bulunması gibi ön koşullar getirilmektedir.
Malatya'daki İnönü Üniversitesi'nin Hukuk Fakültesi'nin eğitim-öğretimü, yeterlilik sayısında düşme nedeniyle Erzincan Üniversitesi'ne nakledilmiştir.
27:50Hukuk Eğitimi ve Mesleki Deformasyon: Hukuk fakültesi sayısının artması hukuksal açıdan rahatsızlık vermemektedir, ancak mezunların mesleğe girmesi konusunda yeterlilik kontrolleri eksik olmaktadır.
Avukatların her beş veya on yılda belirli alanlarda dava takip etmeleri gerektiği, mevzuatın yenilenmesi durumunda kendilerini de yenilemeleri gerektiği belirtilmektedir.
Hukuk eğitimi alanında girdi kontrolü (üniversite sınavı) yapılmakta, ancak çıktı kontrolü (mezunların mesleğe girmesi konusundaki sınamları) yeterince yapılmamaktadır.
31:05Yeni Yasa Taslağı ve Yenilikler: Yeni yasa taslağı, okullaşma oranının 170 rakamlarında olması ve 1981 tarihinden itibaren değişen yükseköğretim yapılarını güncellemek için hazırlanmıştır.
Yeni yasa, yükseköğretim sisteminde esaslı değişiklikler getirmektedir.
Yeni yasa, yükseköğretim sisteminde kurumsal, yönetsel ve mali anlamda önemli yenilikler getirmektedir.
32:12Yükseköğretim Kurumları ve Yeni Yasal Yapı: 2547 sayılı yasanın öngördüğü yapılanma dışında yönetsel bazda bazı değişiklikler yapılmıştır.
Kurumsal bazda, 2547 sayılı yasada vakıf yükseköğretim kurumları ve devlet yükseköğretim kurumları dışında özel yükseköğretim kurumu statüsü söz konusu değildi.
Yeni taslakla birlikte özel yükseköğretim kurumu statüsü getirilmiş ve anonim şirketi olma koşuluyla özel şirketlerin de yükseköğretim kurumu kurma imkanı verilmiştir.
33:31Vakıf ve Özel Üniversiteler Arasındaki Farklar: Vakıf üniversiteleri halk dilinde özel üniversite olarak adlandırılırken, yasa koyucu bu durumu düzeltmek için özel üniversite statüsünü getirmiştir.
Vakıf yükseköğretim kurumlarının işleyişinde, vakıf hukuku açısından kar amacı gütmemesi gereken kurumların aslında özel hukuk tüzel kişisi mantığıyla işletildiği gözlemlenmiştir.
Yasa koyucu, vakıf üniversitelerinin ticari amaç gütmeyi şekli anlamda değil gerçek anlamda yapmasını engellemek amacıyla özel üniversite statüsünü getirmiştir.
36:42reklamlar ve program bilgileri: Programda Sultan Çorbacı restoranı, Yapı Kredi kredileri ve Antalya turizmi hakkında reklamlar yayınlanmıştır.
Expo 2016 programının Antalya TV'de yayınlanacağı belirtilmiştir.
Her cumartesi 19:30'da Bitki uzmanı Hüseyin Yumakoğlu'nun bitkilerin sağlık faydalarını anlattığı programın yayınlanacağı duyurulmuştur.
41:02Yabancı Üniversitelerin Türkiye'de Açılması: Yeni yasa taslağında, yabancı yükseköğretim kurumlarının Türkiye'de mütekabiliyet esasına dayalı olarak fakülte veya meslek yüksekokulu gibi birimler açma imkanı sağlanıyor.
Bu imkan karşılıklılık esasına dayalı olup, ülkelerin aralarında yapılacak anlaşmalar çerçevesinde gerçekleşecek.
Yabancı üniversitelerin açabileceği kurumlarda öğrenci sayısı itibariyle Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının oranı yüzde yirmi-yirmibeş civarında sınırlandırılmış olacak.
43:52Yabancı Üniversitelerin Ekonomik ve Sosyal Etkileri: Yabancı üniversitelerin Türkiye'de açılması, doğrudan yatırım çekmek ve yükseköğretim alanındaki çeşitliliği artırmayı amaçlıyor.
Özellikle Ortadoğu, Arap ve Asya ülkelerinden öğrencilerin Türkiye'de kaliteli eğitim alabilecekleri bir fırsat sunuyor.
Bu durum, öğrencilerin Amerika ve Avrupa'daki sosyal baskılardan korunmasını sağlayacak.
45:36Türk Üniversitelerinin Yurtdışında Açılması: Yasa taslağında, Türk üniversitelerinin yurtdışında birim açma imkanı da öngörülüyor.
Akdeniz Üniversitesi gibi kurumların Almanya, Kırgızistan gibi ülkelerde şube açabilmesi için Bakanlar Kurulu'nun izni gerekiyor.
Bu düzenleme, uluslararası pazardan pay almayı maksimize etme açısından büyük önem arz ediyor.
48:24Yükseköğretim Kurumlarının Yurtdışında Tanıtılması: Yasa taslağında, yurt dışında gerekli görülen yerlerde Yükseköğretim Kurulu'nun ofis açma imkanı sağlanıyor.
Bu ofisler, Türk üniversitelerinin yurtdışında tanıtımını ve PR çalışmalarını yapabileceği bir platform oluşturuyor.
Bu düzenleme, Türk yükseköğretim kurumlarının uluslararası pazarda daha etkili bir şekilde tanıtılmasını amaçlıyor.
50:59Yönetsel Yenilikler: Yasa taslağında, devlet üniversitelerinde vakıf yükseköğretim kurumlarındaki mütevelli heyet sistemine benzer biçimde "üniversite konseyi" kavramı getiriliyor.
Mevcut yasada (2547 sayılı yasa) monolojik ve merkeziyetçi bir yönetsel yapı var.
Yeni taslağın amacı, rektörün güç odaklı olduğu sistemdeki eleştirilere karşı bir çözüm sunmak.
52:30Konseyli Üniversite Statüsü İçin Gerekli Koşullar: Bir üniversite konseyli üniversite statüsü için kuruluşundan itibaren on yılını tamamlamış, belirli bir akademik performans düzeyine ulaşmış olmalıdır.
Üniversitenin kendi bütçesinin %20-25'lik oranını özkaynaklarıyla yaratması ve son beş yıl içinde süreklilikle bu bütçeyi temin etmesi gerekmektedir.
Üniversitenin öğretim üyeleri tarafından yapılan oylamada çoğunlukla konseyli üniversite olma iradelerinin ortaya konması ve YÖK Yükseköğretim Kurulu'nun başvuru yapması, ardından Bakanlar Kurulu'na teklif etmesi gerekir.
53:37Konseyli Üniversite Statüsünün Getirdiği Değişiklikler: Konseyli üniversite statüsü, yönetsel açıdan rektör merkezli güç odaklanmasının yerine konsey merkezli bir yapı oluşturur.
Konsey, rektör ve dekan atamalarında belirleyici unsura dönüşür.
Konseyin yapısı, YÖK Genel Kurulu'nun atacağı biri, üniversiteden atılacak iki kişi, kentte gelir vergisi itibariyle en fazla vergiyi veren ilk on kişiden seçilen bir işadamı ve Bakanlar Kurulu aracılığıyla atanacak bir üyeden oluşur.
54:53Rektör ve Dekan Atama Süreci: Rektör seçimi konseye ait olmakla birlikte, rektör belirleme komisyonu veya komitesi oluşturulur.
Rektör belirleme komitesi, YÖK Genel Kurulu'nun belirleyici biri, dışarıdan bir öğretim üyesi, üniversitenin ilgili birimlerinden senato tarafından seçilen bir üye ve işadamından oluşur.
Rektör belirleme komitesi belirleyeceği üç adaydan birini konseye sunar ve konsey atamayı gerçekleştirir.
Dekanlık için, ilgili fakültede görevli öğretim üyelerinin kendi aralarından seçtikleri en çok oyu alan profesörün atamasını konsey gerçekleştirir.
56:45Yeni Yasa Taslağında Öğrenci Hakları: Yeni yasa taslağında, üniversite öğrencilerinin konsey temsilcisinin senato, fakülte yönetim kurulunda ve üniversite yönetim kurulunda oy kullanmaksızın bulunma imkanı sağlanıyor.
Öğrencilerin yönetsel süreçlerde bulunması, öğrenci odaklılık açısından büyük önem arz ediyor ve bazı Avrupa ülkelerinde öğrencilerin rektör seçimlerinde oy kullanabildiği belirtiliyor.
Öğrencilerin bulunması, akademik hizmetin muhatabı olan öğrencilerin memnuniyetini gözetir ve yönetsel süreçlerde önemli bir rol oynuyor.
59:14Finansman ve Kaynak Yaratma Yenilikleri: Yeni taslağın getirdiği finansman yeniliklerine göre üniversiteler artık devlet bütçesinin dışında kaynak yaratma imkanına sahip olacaklar.
Döner sermaye gelirleri ve özellikle sağlık sektörü alanında hizmet sundukları alanlarda kendi kaynaklarını yaratabilecekler.
Konseyi üniversite olma statüsü, üniversitelerin öz kaynaklarını artırma yönünde tahrik ve teşvik edici bir unsur olarak ortaya çıkacak.
1:00:34Konseyi Üniversite Sistemi ve Yönetimi: Konseyi üniversite sisteminde, rektör akademik işleri yapan, araştırma-geliştirme ve eğitim-öğretim boyutunu esas alan bir figür olarak kalacak.
Konsey ise yatırım planlarını, stratejik planı ve mali boyutu belirleyecek, bu süreçte işadamının da yer alması rantable bir sistem oluşturacak.
Konseyi üniversite sisteminin işleyişi, Amerika ölçeğinde başarılı örnekleri olsa da, Türkiye'nin akademik kültürünün ve sosyal dokusunun bu yapıyı nasıl etkileyeceği merak konusu.
1:03:32Yasa Taslağının Genel Değeri: Yeni yasa taslağı, devlet üniversitelerinin satışını gündeme getirmeyecek, ancak daha piyasa merkezli bir üniversite modeli amaçlanıyor.
Taslağın önemli yenilikleri arasında uluslararasılaşma, kendi öz kaynaklarını yaratma, akademik performansın merkezi ve kalite güvence sisteminin getirilmesi bulunuyor.
Akdeniz Üniversitesi, Antalya'da yaklaşık 45 bin nüfusla "bilinmeyen bir ilçe" olarak tanımlanıyor.

Türkiye Yükseköğretim Yasa Taslağı ve Sistemi Üzerine Röportaj

Yapay zekadan makale özeti

Yanıtı değerlendir