Buradasın
Türkiye'nin Modernite, Gelenek ve Batı Karşıtlığı Üzerine Eleştirel Bir Sohbet
youtube.com/watch?v=YQ3upUbUMWgYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın sözcüsü olan bir konuşmacının Türkiye'nin modernite, gelenek ve Batı karşıtlığı konularında yaptığı eleştirel bir sohbeti içermektedir.
- Konuşmacı, modernite ve gelenek kavramlarını "gelene ek" olarak tanımlayarak, Türkiye'nin 150 yıllık batılılaşma sürecinden sonra kendi kendine güvenmeye başladığını ve dünya sisteminde eşit aktör muamelesi istediğini vurgulamaktadır. Ayrıca, Batı karşıtlığı ve gelenek romantizmi gibi kavramların Türkiye'de nasıl algılandığını ele alarak, tarihi doğru bir perspektiften okumanın önemini ve Aydınlanmanın özü olan eleştirel düşünceyi savunmaktadır.
- Konuşmacı, Ali İnalcık, İlber Ortaylı, Kemal Karpat gibi Türk tarihçilerinden bahsederek, Türkiye'nin kendi tarihini dünya tarihi perspektifinden yazmadığını sorgulamakta ve fikir tartışmalarının statü dayatması yerine fikir gücünün ikna kabiliyetinde olduğunu belirtmektedir.
- Modernite ve Gelenek Eleştirisi
- Modernite ve gelenek eleştirel bir gözle okunmalı, kendi geleneğimizi eleştirirken "bizim" diyerek, ötekileştirerek değil, daha sert ve kararlı bir şekilde eleştirmeliyiz.
- Gelenek kelimesi Türkçe'de "gelene ek" anlamına gelir, dondurulduğunda ölüme mahkum edilir, asıl önemli olan geleneğin içinde henüz söylenmemiş olanı bulup çıkarmaktır.
- Gelenek kendi içine kapanır, dünyaya kapanır, daralır ve dogmatikleşir; bu durum Osmanlı'da Kadızadeliler dönemi gibi tarihi tecrübelerde de görülmüştür.
- 01:34Türkiye'nin Yeni Bir Perspektife İhtiyacı
- Bugün kendimize ait, dünyaya ait yeni şeyler söyleyeceksek bunu tarihi derinliği içerisinde yapmalıyız, bunun için doğru bir perspektif ve özgüvenimiz olması gerekir.
- Türkiye'de uzun yıllar "yapamazsınız" şeklinde eleştiriler yapılmış, sanayi hamlesi, kendi araba ve uçak üretimi gibi alanlarda "yapamazsınız" denilmiştir.
- Bu eleştirilerin iki anlamı vardı: birincisi "sizin bunu yapacak aklınız ve gücünüz yok", ikincisi "zaten biz de buna müsaade etmeyiz".
- 03:10Türkiye'nin İtiraz Eden Rolü
- Türkiye'de bu duruma itiraz eden en güçlü lider Tayyip Erdoğan'dır; "sadece tüketicinin olmayacağım, kendi sihamı da yapacağım, ilhamı da yapacağım" diyerek zihniyet değişimi başlatmıştır.
- Türkiye'nin masalları ve hikayeleri de kaybedilmiştir; çocuklarımızın ilk gördüğü rol modelleri üretilmiş kahramanlardır, binbir gece masallarından çıkartabileceğimiz onlarca kahramanımız vardı.
- Milli mücadele dönemini düşünürsek her bir karesinde büyük masal, destan ve hikaye vardır; bu itirazı Türkiye yapmaya başlamıştır.
- 05:00Türkiye'nin Dünya Sistemine İtirazı
- Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dünya sistemine bir ayna tutuyor, adaletsizlik, haksızlık, eşitsizlik ve emperyalizm gibi sorunları gösteriyor.
- Türkiye artık dünya sisteminden eşit aktör muamelesi istiyor, imtiyaz veya özel muamele istemiyor.
- Milli mücadele, Avrupa merkezciliği ve oryantalizme karşı itirazın en somutlaşmış mücadelelerinden biri olup, modern dönemin en büyük anti-emperyalist hareketidir.
- 07:35Türkiye'nin Günümüz Mücadelesi
- Türkiye bugün bu ruhu tekrar kuşanmak durumunda ve bu mücadeleyi milyonlarca mülteciye sahip çıkarak yapıyor.
- Türkiye, insanlar ölmesin diye Suriye'de, Libya'da müdahale ederek ve kendi vatandaşının yaşam standardını yükselterek bu mücadeleyi sürdürüyor.
- Türkiye'de bugün dünya sistemi içerisinde anti-emperyalist bir pozisyon sergileniyor ve bu sisteme itiraz ediliyor.
- 09:36Batı Karşıtlığı ve Eleştirel Düşünce
- Konuşmacı, batı karşıtlığı ve gelenek romantizmi çıkarmak istemediğini, sadece bu durumun nasıl algılandığını yansıtmak istediğini belirtiyor.
- Aydınlanmanın özü eleştirel düşünce olup, Kant'ın "düşünmeye cesaret et" (sapere aude) sloganı bu eleştirel bakış açısını vurguluyor.
- Batı'yı tek bir monolitik tarih, yapı veya kültür olarak okumak büyük bir hata olup, oryantalizm gibi oksidantalizm de entelektüel bir suçtur.
- 11:18Dünya Tarihi Perspektifi
- Dünya tarihi perspektifinden bakmak gerekir ve bu konuda Ali İnalcık, İlber Ortaylı ve Kemal Karpat gibi tarihçiler ciddi katkılar vermişlerdir.
- Fikrin gücü ikna kabiliyetindedir, statü dayatarak fikir tartışması yapılamaz.
- Türkiye'de herkes statü dayatarak fikir tartışması yapmakta, bu durumun değişmesi gerekiyor.
- 13:01Ortak Hikaye ve Farklılıklar
- Modernleşme tarihi hepimizin hikayesidir ve bir kişi bu hikayenin dışında kalsa hikaye eksik kalır.
- Farklılıkları koruyarak, kimileri büyük puntolarla, kimileri küçük puntolarla, kimisi farklı karakterler kullanarak bu hikayeyi yazabiliriz.
- Batı merkezcilik batıya da zarar veren bir bakış açısıdır çünkü onları dünya nezdinde ötekileştiriyor ve yalnızlaştırıyor.
- 14:47Tarih ve Perspektif
- Tarih sürekli yeniden yazılan ve yeniden okunması gereken bir canlı süreçtir.
- Hepimiz tarihe bugün bulunduğumuz noktadan bakarız, hiçbirimiz tanrısal bir gözle bütün perspektiflerin üzerinde bakamayız.
- Bir perspektife sahip olmak kör olmak anlamına gelmez, başka bakış açıları da var demektir.
- 16:17Türkiye'nin Tarih Anlayışı
- Türkiye'nin kendi tarihini hala kendi referanslarıyla bir dünya tarihi perspektifinden yazdığını düşünmek zor.
- Mehmet İbşirli, Kemal Beydilli, Feridun Emecen, Mahmut Akal, İdris Bostan, Ali Bir Hoca ve İsmail Karaya gibi kıymetli tarihçiler ciddi bir külliyat üretmişlerdir.
- Bu ilmi akademik birikim üzerine bir fikir inşa edilmesi gerekirken, bu tartışma Türkiye'de yeterince gelişmemiştir.