Buradasın
Türkiye'nin İşlevsel Bölgeleri ve Bölgesel Kalkınma Projeleri
youtube.com/watch?v=jezv9i615ScYapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan coğrafya dersi formatında hazırlanmış eğitim içeriğidir.
- Video, bölge kavramının tanımıyla başlayıp, şekilsel ve işlevsel bölgeler arasındaki farkları açıklamaktadır. Ardından Türkiye'deki bölgesel kalkınma projeleri (GAP, DAP, ZBK, Yeşilırmak Havzası Geliştirme Projesi) detaylı olarak incelenmekte ve son bölümde Konya'da başlayan ve daha sonra Kırıkkale, Kırşehir ve Yozgat'a kadar genişletilen Kop Kop projesi hakkında bilgi verilmektedir.
- Videoda özellikle ÖSYM sınavlarında sıkça çıkan GAP projesi ve Kop Kop projesinin sulama projesi olarak başladığı, Göksun Nehri'nin kontrolünü ve Konya Ovası'na sularını katmayı amaçladığı, tarımsal yapıyı değiştirdiği ve eğitim, sağlık, kültür gibi alanlarda gelişmişlik farklarını azalttığı vurgulanmaktadır.
- 00:26Bölge Kavramı ve Türleri
- Bölge, sınırları belirli bir alan içerisinde oluşan, çevresine göre farklı özellikte olan yerlerdir.
- Bölgeler şekil ve işlev olarak iki grupta incelenir; şekil bölgeleri doğal ve beşeri olmak üzere ikiye ayrılırken, işlevsel bölgeler yönetim, hizmet, sayısal değerler, istatistik ve planlama bölgeleri olarak sınıflandırılır.
- Doğal şekilsel bölgeler yer şekilleri, toprak, iklim gibi doğa konularına göre belirlenirken, beşeri şekilsel bölgeler nüfus, tarım, yerleşim gibi insanların yapmış olduğu olaylarla ortaya çıkar.
- 01:10İşlevsel Yönetim ve Hizmet Bölgeleri
- İşlevsel yönetim bölgeleri merkez-taşra ayrımıyla yerel ve merkeze bağlı olmak üzere sınıflandırılır; vali, kaymakam gibi yerel yönetimler ve belediyeler bu şekilde oluşturulmuştur.
- Hizmet bölgeleri insanların ekonomik faaliyetlerine göre (sağlık hizmet bölgesi gibi) oluşturulur ve her biri kendi içerisinde alt dallara ayrılır.
- İstatistik bölgeleri Türkiye İstatistik Kurumu tarafından belirlenir ve Türkiye'de ekonomik faaliyetlerin istatistiksel verileri bu bölgelere göre düzenlenir.
- 02:14İşlevsel Proje Bölgeleri ve Hedefleri
- İşlevsel proje bölgeleri (bölgesel kalkınma projeleri) her birinin genel ve özel hedefleri vardır.
- Projelerin genel hedefleri istihdamı sağlamak, çevresel farklılıkları azaltmak, ekonomik ve sosyal kalkınmayı sağlamak, ekonomik faaliyetlerin dengeli bir şekilde dağıtılmasıdır.
- Projelerin haritası zamanla değişmiştir; örneğin eski Doğu Anadolu Projesi'nde Karadeniz bölgesinden iller bulunurken, son dönemlerde Orta Karadeniz Havzası Geliştirme Projesi'ndeki bazı iller DOKAP'a ve Doğu Karadeniz'e geçmiştir.
- 04:02Güneydoğu Anadolu Bölgesi Projesi (GAP)
- GAP, Gaziantep, Adıyaman, Urfa, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şırnak, Batman ve Kilis illerini kapsamaktadır.
- GAP'ın hedefleri arasında gelir farklarını azaltmak, altyapıyı geliştirmek, konut ihtiyacını karşılamak, ulaşım hizmetlerini geliştirmek ve tüm ekonomik alanları iyileştirmektir.
- GAP'ın özel hedefi sulama projesi olarak başlamış olmasına rağmen, zamanla genel hedeflere doğru gitmeye başlamıştır.
- 05:30Doğu Karadeniz Bölgesi Projesi (DOKAP)
- DOKAP, Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun, Tokat ve Trabzon illerini kapsamaktadır.
- Projenin hedefleri arasında sosyokültürel ve ekonomik yapıyı güçlendirmek, ulaşımı iyileştirmek, kıyı kesiminde ürün çeşitliliğini arttırmak ve yaylacılık turizmini geliştirmektir.
- DOKAP'ın özel hedefleri arasında yaylaları birbirine bağlayan yolların yapılması ve doğal kaynakların verimli kullanılması bulunmaktadır.
- 06:57Yeşilırmak Havzası Geliştirme Projesi
- Yeşilırmak Havzası Geliştirme Projesi, Samsun ve Tokat illerini kapsamaktadır.
- Projenin hedefleri arasında bölgedeki sanayileşmeyi desteklemek, makinelerin soğutulması için kullanılan suyun kirli olmamasını sağlamak ve ani yağışlarla meydana gelen sel ve erozyonla mücadele etmektedir.
- Yeşilırmak Havzası'nda barajlar inşa edilerek su rejimi düzenlenmektedir.
- 07:49Doğu Anadolu Bölgesi Projesi (DAP)
- DAP, Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van ve Sivas illerini kapsamaktadır.
- Projenin hedefleri arasında gıda, tarım ve hayvancılık sektöründe verimliliği arttırmak, kişi başına düşen milli geliri yükseltmek ve göçü azaltmaktır.
- DAP'ın diğer hedefleri arasında kentleşme, altyapı geliştirme ve çevre sorunlarını azaltmaktır.
- 08:56Zonguldak-Bartın-Karabük Projesi (ZBK)
- ZBK, Zonguldak, Bartın ve Karabük illerini kapsamaktadır.
- Projenin hedefleri arasında yeni iş alanları oluşturmak ve mevcut fabrikaların ve maden ocaklarının iyileştirilmesidir.
- ZBK'ın diğer hedefleri arasında çeşitlenen turizm ve tarım gibi diğer sektörlere yatırım yapmak ve geleceğe yönelik yatırım alanları oluşturmaktır.
- 10:00Konya'da Başlayan Sulama Projesi
- Konya'da başlayan ve Kırıkkale, Kırşehir ve Yozgat'a kadar genişleyen bir sulama projesi "Kop Kop" olarak adlandırılmıştır.
- Proje, Göksun Nehri'nin kontrolü ve Konya Ovası'na su tedarikini sağlamayı amaçlamaktadır.
- Proje, tarımsal yapıyı değiştirmekte ve Konya'nın merkezindeki tatlı su ihtiyaçlarını karşılamaya başlamaktadır.
- 10:49Projenin Amacı ve Sonuçları
- Projenin amacı rekabet gücünü geliştirmek, ekonomik ve sosyal kapasiteyi artırmak, farklılıkları azaltmak ve refah düzeyini yükseltmektir.
- Eğitim, sağlık ve kültür gibi gelişmişlik faktörleri de projenin kapsamındadır.