Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim uzmanının eğitim fakültesi çalışanı olarak Türkiye eğitim sistemi hakkında hazırladığı detaylı bir sunumunu içermektedir. Konuşmacı, geniş bir ekiple birlikte hazırladığı raporu izleyicilere aktarmaktadır.
- Sunum üç ana bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde 2000'li yıllardaki eğitim sisteminin genel durumu incelenmekte, ikinci bölümde eğitim sistemini etkileyen ekonomik, politik ve sosyokültürel faktörler analiz edilmekte, üçüncü bölümde ise 2030 yılına kadar Türkiye'de eğitim sisteminin vizyonu ve hedefleri belirlenmektedir. Sunumda eğitim programları, müfredatlar, sınav sistemleri, mesleki ve teknik eğitim, özel okullar, özel ihtiyaçlı öğrencilerin eğitimi, din öğretimi ve öğretmen yetiştirme gibi konular ele alınmaktadır.
- Konuşmacı, eğitim sistemindeki tıkanıklıkları ve bunların nedenlerini vurgulayarak, merkezileşmiş yönetim sisteminden yerinden ve okul merkezli bir yönetim anlayışına geçişin önemini belirtmektedir. Ayrıca 2030 yılına kadar ulaşılması gereken sekiz hedef (insani yetkinleşme odaklı eğitim anlayışı, tarihsel ve düşünsel derinliği olan programlar, kalite güvencesini sağlayan okullar, liyakat sahibi okul liderleri, adil performans değerlendirme sistemi ve güçlü kurumsal iletişime sahip eğitim kurumları) detaylı olarak açıklanmaktadır.
- 00:16Raporun Genel Yapısı
- Rapor üç bölümden oluşuyor: eğitim sisteminin genel görünümünü takdim eden birinci bölüm, geleceğin eğitimi için parametreleri ortaya koymaya çalışan ikinci bölüm ve eğitim politikasında önerilerde bulunan üçüncü bölüm.
- Üçüncü bölümde eğitim politikasının temel başlıklarında öneriler sunulmuş, stratejiler belirlenmiş ve 10-15 yıllık süreçte Türkiye'de eğitimin ana yol haritasını oluşturacak bir vizyon önerisi ortaya konulmuştur.
- Çalışmanın temel sorusu 2030 yılına geldiğimizde eğitimde neleri başarmış olmalıyızdır.
- 03:202000'li Yılların Eğitim Sistemi
- 2000'li yıllar AK Parti hükümetlerinin eğitimde söz sahibi olduğu dönemdir ve bu dönemde fırsat eşitliği, demokratikleşme ile ilgili reformlar yapılmıştır.
- 2002 yılından günümüze 16 yıllık bir süreçte 7 bakan görev yapmış, okullaşma ciddi oranda artmış, derslik ve öğretmen altyapısı iyileşmiş, ideolojik engeller kaldırılmıştır.
- 2004, 2005 ve 2007 yıllarında sınav sistemleri değiştirilmiş, dershaneler kapatılarak özel okullara dönüştürülmüştür.
- 05:35Eğitim Sisteminin Durumu
- Temel eğitimde %100'e yakın, ortaöğretimde ise %80'lerin üzerine okullaşma oranı bulunuyor ve cinsiyetler arasında okullaşmada artık kayda değer bir fark yoktur.
- Ortaokullarda sınıflar diğer kademelere göre ciddi anlamda kalabalık olup, bu durum eğitim performansını olumsuz etkilemektedir.
- PISA sınavlarında Türkiye öğrencilerinin performansı 2012'ye kadar artmış, ancak 2015'te düşmüş ve 70 ülke arasında 20. sıralarda yer almaktadır.
- 09:12Ekonomik ve Teknolojik Değişimler
- Raporun ikinci bölümünde sistem yaklaşımıyla eğitim sistemini etkileyen ekonomik, politik ve sosyokültürel bağlam incelenmiştir.
- Endüstri 4.0 olarak adlandırılan üretim yapısındaki değişmeler ekonominin yapısını, ekonominin yapısı ise eğitimi ve diğer toplumsal sistemleri derinden etkilemektedir.
- Bilgi ekonomisi ve küreselleşme hala varlığını koruyor, hizmet sektörü büyüyor, yeni ekonomik sektörler ortaya çıkıyor ve arge-inovasyonun önemi artmaktadır.
- 12:16Çalışma Hayatı Değişiklikleri
- Yeni meslekler ortaya çıkarken bazı geleneksel meslekler önemini kaybediyor veya ortadan kalkıyor.
- Çalışma hayatında esnek, uzaktan ve yarı zamanlı gibi farklı çalışma biçimleri ortaya çıkıyor.
- Türkiye'de işsizlik oranları yüksek seyrediyor, genç nüfus fazla ve gelir dağılımında ciddi eşitsizlikler bulunuyor.
- 13:11Siyasi ve Sosyokültürel Değişimler Eğitime Etkisi
- Tek kutuplu dünya yerine çoklu güç merkezleri ortaya çıkıyor ve devletlerarası karşılıklı bağımlılık artıyor.
- İslam dünyasında politik istikrarsızlıklar ve çatışmalar devam ediyor, kültürel, ideolojik ve dini çatışmalarda artış bekleniyor.
- Tüm toplumlarda demokrasinin gelişimine yönelik talepler artıyor ve kamu yönetiminde etkinliğin yeniden gündeme alınması ve devam ettirilmesi bekleniyor.
- 14:30Sosyokültürel Değişimler Eğitime Etkisi
- Kentleşme hızı artıyor, Türkiye'de halkın yüzde doksanı kentlerde yaşıyor ve kırsal nüfus neredeyse bitti.
- Nüfus artışında azalma var, nüfusta yaşlanma trendine giriyoruz, bireyleşme ve atomlaşma artıyor.
- Boşanma oranları hızla artıyor, sekülerleşme ve muhafazakarlaşma paradoksal biçimde artarken, geleneksel kimlikler yerine kaygan, melez kimlikler ortaya çıkıyor.
- 17:10Eğitim Politikasının Temel Başlıkları
- Eğitim paradigması, eğitim programları, rehberlik hizmetleri ve kademeler arası geçişler gibi on iki temel başlıkta gelecek yönelimler ve öncelikler tespit ediliyor.
- Eğitim paradigması, eğitimin nasıl yapılacağına dair toplumda genel kabul gören anlayışları ifade ediyor.
- Türkiye'deki eğitim paradigmasının temelleri, yaklaşık iki yüz yıldır süren sanayileşme, kentleşme, uluslaşma ve sekülerleşme süreçlerine dayanıyor.
- 20:05Eğitim Paradigmasının Dönüşümleri
- Eğitimde kitleselleşme ve pragmatizm ciddi anlamda ön plana çıkıyor, klasik eğitim anlayışından pragmatik bir anlayışa geçiş yapılıyor.
- Eğitim daha çok kişisel manevi gelişimin aracı iken meslek edindirmenin öncelikli aracı haline dönüşüyor.
- Günümüzde post-endüstriyel dönem ve postmodernlik etkisi altında pragmatik bir eğitim anlayışı kurgulanıyor.
- 23:29Eğitim Biliminin Normatif ve Pozitif Yönleri
- Her bilimin eğitim biliminde normatif (toplumun kültüründen, değerlerinden ortaya çıkan) ve pozitif (daha teknik) tarafları var.
- Türkiye'de eğitimdeki başarısızlıkların en önemli nedenlerinden biri topluma hitap eden bir eğitim bilimi anlayışına sahip olmamızdır.
- Eğitim paradigmasında kendi ilim düşünce geleneğimizden beslenen, insani yetkinleşme odaklı yeni bir anlayış ortaya koymak gerekiyor.
- 25:10Eğitim Programları ve Müfredatlar
- Eğitim programları ve müfredatlar toplumun en çok konuştuğu konulardan biridir çünkü bir milyon öğretmenin de görüşleri vardır.
- Müfredat revizyonlarında iş tutarlılık, yerelleşme, acelecilik, esneklik ve çeşitlilik dikkate alınmalıdır.
- Müfredatlar çok katı ve akademik içerik yoğun olup, bütüncül gelişimi sağlayacak akademik olmayan derslerin saatlerinin artırılması gerekiyor.
- 26:49Müfredatların Geleceği
- Müfredatlarda disiplinlerarası yaklaşım uygulanmalı, problem çözme odaklı ve farklı disiplinleri kullanabilme becerisi geliştirilmelidir.
- Geleceğin eğitimi bireysel farklılıklara hitap eden, kitle eğitiminden daha farklı bir yapıda olmak zorundadır.
- Rehberlik hizmetleri bireysel farklılıklara hitap etmek için kilit bir rolde olmalı, ancak şu anda tanılama ve yönelme hizmetleri yetersizdir.
- 28:39Sınav Sistemleri
- Ortaokuldan liseye geçiş sınavları yıllar içerisinde altı kez değiştirilmiş olsa da şikayetlenmeler devam etmektedir.
- Sınav sistemini değiştirmekle derdimin hasıl olmayacağı, sorunun kök nedeninin bulunması gerektiği belirtilmektedir.
- Velilerin belli okullara ısrarla gitmek istemesi, bu okulların daha kaliteli olduğuna dair inancı nedeniyledir.
- 30:14Okullar Arası Eşitsizlikler
- Sorunun çözümü okullar arasındaki farklılıkları ve eşitsizlikleri azaltmaktır.
- Okullar arası ve bölgeler arası eşitsizlikler var, bu vakıa bir efsaneye dönüşebilir.
- Standartları birbirine yaklaştırırken, milli eğitimin bir güven ilişkisini tazelemesi gerekiyor.
- 31:05Mesleki ve Teknik Eğitim
- Mesleki teknik eğitime olan talep çok azalmamış, yıllar içerisinde biraz artmış durumdadır.
- Mesleki eğitime yönelim oranının Almanya gibi ülkeler kadar yüksek olması şart değildir, arz-talebe bağlı olarak şekillenir.
- Meslek lisesi mezunları ile yükseköğretim mezunları arasındaki gelir farkı Türkiye'de önemli bir sorundur.
- 33:20Meslek Lisesi Sorunlarının Çözümü
- Meslek lisesi mezunlarının genellikle küçük orta büyüklükteki işletmelerde çalıştığı ve bu işletmelerin geliri düşük olduğu bir sorun vardır.
- Meslek lisesi meselesinin çözümü eğitim bakanından daha çok ekonomi bakanının gündeminde olması gerekiyor.
- Mesleklerin hızlı değişimi nedeniyle meslekleri gruplayıp ortak becerilere yoğunlaşan bir eğitim yapmalı ve eğitimde işletmelere daha fazla söz hakkı verilmelidir.
- 35:33Özel Sektör Eğitiminde Sorunlar
- Özel öğretim kurumları son yıllarda teşvik edilmiş, dershanelerin kapatılması sürecinde çok sayıda özel okul açılmıştır.
- Türkiye'nin 2023 hedeflerinde özel sektörün payının artması bekleniyor ve teşvik politikalarının artırılması gerekiyor.
- Özel okullarla ilgili en çok gündeme gelen sorun istihdam koşullarıdır ve bunun iyileştirilmesi için bakanlığın bir adım atması bekleniyor.
- 36:53Özel İhtiyaçlı Öğrencilerin Eğitimi
- Engelli öğrenciler ve üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ile ilgili ciddi sıkıntılar vardır.
- Genel olarak eğitime erişimin önemli ölçüde artmasına rağmen, özel ihtiyaçlı öğrencilerin eğitime erişimi ile ilgili temel düzeyde sorunlar devam etmektedir.
- Okulların mimari yapısı, donanımı ve öğretmenleri özel eğitime uygun değildir, bu alan en başarısız olduğumuz alanlardan biridir.
- 37:48Eğitim Politikasında Din Öğretimi ve Imam Hatip Meselesi
- Eğitim politikasının en çok tartışılan konularından biri din öğretimi ve imam hatip meselesidir.
- Toplum genellikle imam hatiplerin payının yüzde elliyi geçtiğini düşünürken, gerçek rakamlara göre 2016-2017 yılında imam hatip ortaokullarının ve liselerinin payı sadece yüzde onüçtur.
- Toplum imam hatipleri meslek lisesi olarak değil, dinini öğrenmek için çocuklarını gönderirken, bu okulların genel eğitim sistemi içerisinde düşünülmesi gerekmektedir.
- 40:19Arapça ve İslam İlimlerinin Önemi
- Arapça, gençlerin o yaşlarda öğrenebileceği önemli bir dil olup, Türkiye'nin komşularıyla ilişkilerini geliştirmek için arapça bilen insanların sayısı artması gerekmektedir.
- Imam hatipler Türkiye'de üretilmiş özgün bir modeldir ve bu model üzerine daha fazla çalışma ve öne çıkarma yapılması gerekmektedir.
- 41:25Teknolojinin Eğitime Entegrasyonu
- Teknolojinin eğitime entegrasyonu, teknoloji değişiminine uyum sağlama yoludur.
- Hala işlevsel bir altyapıyı tam kurabilmiş değiliz; akıllı tahtası olmayan okullar ve içeriği iyi yönetemediğimiz EBA gibi platformlar bulunmaktadır.
- 42:07Öğretmen Yetiştirme ve İstihdamı
- Öğretmen yetiştirme ve istihdamı eğitim politikasının önemli konularından biridir.
- Öğrenci alım sistemini değiştirmeli ve fakülte-okul işbirliğini daha iyi sağlamalıyız.
- Eğitim fakültesi hocalarının okul deneyimine daha fazla sahip olması ve okullarla daha iyi ilişki kurması gerekmektedir.
- 44:53Performans Yönetimi ve Kariyer Sistemi
- Herhangi bir kurumda performans yönetiminin olmaması kabul edilebilir değildir, ancak öğretmenlere soğuk gelen bu kavram yerine başka bir kavram kullanılabilir.
- Türkiye'de bugüne kadar hiçbir öğretmen görevini iyi yapmadığı için veya uygun olmadığı için görevinden ayrılmamıştır.
- Kalite sorunu değil, performans yönetimi sorunu vardır ve bu sistem teşvik merkezli olmalı.
- 47:52Öğretmenlerin Kariyer ve Gelişim İhtiyaçları
- Öğretmenlik bilgi mesleği olduğu için kariyer basamakları algısına sahip olmalı ve yükselmek için arzusu duymalıdır.
- Hizmet içi eğitim öğretmen başına yılda üç saat olarak çok düşük bir orandır ve bu oran artırılmalıdır.
- Lisansüstü eğitim teşvik edilmeli ve öğretmenlerin sürekli kendilerini geliştirmeleri için gerekli kaynaklar sağlanmalıdır.
- 48:40Eğitim Sisteminde Yönetim Sorunları
- Eğitim politikalarını gerçekleştirmek için nitelikli bir yönetim sistemi gerekiyor ve performans sistemi bu sistemin bir parçasıdır.
- Bakanlık teşkilatı, 60 bin okulu yönetme gücünün olmadığını ve yetki devrini yapma ihtiyacı olduğunu ifade etmektedir.
- Yerelleşme, yerinden yönetim ve okul merkezi yönetim modeline geçiş yapılamamıştır, özellikle güvenlik gerekçesiyle.
- 50:36Eğitim Sistemindeki Tıkanıklık ve Çözüm Önerileri
- Eğitimdeki tıkanıklık, gelişmeme ve statikliğin merkezinde eğitim yönetimi sistemidir.
- Yerinden yönetim olduğunda sorunları çözmek kolaylaşır ve halkın eğitim sistemine katılımını sağlayan yeni bir yönetim sistemine geçilmesi gerekiyor.
- Önümüzdeki on yıllık süreçte bakanlığın uzman kadrosu geliştirilmeli ve yöneticilik daha fazla liyakate dayalı bir meslek olmalıdır.
- 51:57Okul Yöneticilerinin Önemi
- Eğitim sistemindeki politikalara ve hedeflere ulaşmada kilit rol okul yöneticileridir.
- Eğitim sistemini daha yüksek performanslı hale getirmek için okul müdürlerinin daha nitelikli, başarılı ve yüksek performanslı hale getirilmesi gerekiyor.
- Okulda değişimi başlatacak ve gelişmeyi sağlayacak kilit personel okul müdürleridir.
- 53:27Eğitim Vizyonu ve Hedefler
- Geleceğin Türkiye'sinde eğitim vizyonu, eğitim geleneğimizden doğan, insani yetkinleşme odaklı bir eğitim anlayışını kurmak olmalıdır.
- Tarihsel ve düşünsel derinliği olan eğitim programları oluşturulmalı ve kalite güvencesini sağlayan okullar inşa edilmelidir.
- Liyakat sahibi okul liderleri, sürekli öğrenen ve ehil bir eğitimci kadrosu geliştirilmelidir.
- 55:26Yönetim ve Performans Sistemi
- Yerinden ve okul merkezli bir yönetim anlayışı benimsenmeli, eğitim paydaşlarının katılımına dayalı bir sistem oluşturulmalıdır.
- Adil bir performans değerlendirme ve teşvik sistemi kurulmalı, çalışanların çabalarını görüp takdir edebilen bir sistem olmalıdır.
- Güçlü kurumsal iletişime sahip eğitim kurumları oluşturulmalı, velilere, öğrencilere ve topluma güven veren bir bakanlık teşkilatı ve okullar olmalıdır.