Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, farklı bölümlerde farklı konuşmacıların yer aldığı bir podcast programıdır. İlk bölümde Gülde Atabay ve Eser Karakaş, ikinci bölümde Murat Ağırel, üçüncü bölümde Gizem Hanım ve Esher Bey, son bölümde ise Ahval Podcast dizisi kapsamında konuşmacılar yer almaktadır.
- Program, Türkiye'deki güncel ekonomik ve siyasi konuları ele almaktadır. İlk bölümde enflasyon durumu, emekli amirallerin bildirisi ve Avrupa Birliği-Türkiye ilişkileri tartışılmakta, ikinci bölümde Konya'daki askeri uçak kazası, Sedat Peker'in aranması ve Alaattin Çakıcı'nın hapisten çıkması gibi olaylar incelenmektedir. Son bölümlerde ise Türkiye'deki anayasa değişiklikleri, kurumların anayasal bağlantısı ve reform süreci üzerine detaylı tartışmalar yapılmaktadır.
- Programda ayrıca Merkez Bankası'nın bağımsızlığı, temel kanun kavramı, ihale kanunu gibi temel yasaların sık değiştirilmesinin sorunları ve son yedi-sekiz yıldır kurumların içlerinin boşaltıldığı iddiası gibi konular da ele alınmaktadır.
- 00:17Ekonomi Gündemi
- Gülde Atabay ve Eser Karakaş, ekonomi gündemine hoş geldiniz diyerek podcast yayınına başlıyorlar.
- Geçen hafta Türk Lirası, faiz ve enflasyon konuları gündemin merkezindeyken, bu hafta daha katma değeri olan konulara odaklanılacak.
- Bu hafta başında yıllık enflasyon %16,21'e çıktı, aylık enflasyon ise %3,36 olarak açıklandı.
- 01:37Enflasyon ve Merkez Bankası
- Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında enflasyonun yükseleceği beklentisi var çünkü B çekirdek enflasyon %17'nin üzerinde, C çekirdek enflasyon ise %16,88 ile zaten yükseliş yönünde.
- 15 Nisan'da Merkez Bankası toplantısı var ve Cumhurbaşkanı Erdoğan, AKP grup toplantısında faizleri tek hanede görmek istediğini belirtti.
- Önümüzdeki günlerde kimse faiz indirimi ya da yükseltilmesi beklemiyor, enflasyon %19 civarına yönelse bile faiz artışı beklenmeyecek.
- 02:29Siyasi Olaylar
- Bu hafta sonu 104 emekli veya 103 emekli amiralin bildirisi üzerine Türkiye gündemi kaynamakta.
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP lideri Kılıçdaroğlu'nu suçladı ve "onların başkomutanı o" dedi.
- Önümüzdeki günlerde politikada hareketli olaylar olacak gibi görünüyor.
- 02:57Avrupa İlişkileri
- Mart'ta yapılan Avrupa zirvesinden sonra 6 Nisan'da Avrupa Konseyi ve Komisyonu başkanları Ankara'da Erdoğan ve Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştüler.
- Toplantıda dikkat çeken, hanımefendinin sandalyesiz koltuksuz bırakılmasıydı.
- İlerlemeden bahsedilmesi, Türkiye'deki ifade özgürlüğünün bozulması ve insan hakları üzerinde az laf edilmesi, ilişkilerin ticari bir zemine indirgenmesi gözlemlendi.
- 04:19Gümrük Birliği Revizyonu
- Gümrük birliği revizyonu, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile olan ilişkilerini etkileyecek bir konu.
- Şu anda revizyon sadece imalat sanayi mallarını kapsıyor, tarım ürünlerini ve hizmetleri kapsayacak mı sorusu gündeme geliyor.
- Türkiye'nin tarım ürünleri ve hizmetleri kapsaması konusunda yanaşmayacağı, çünkü bu durumda kamu alımları ve devlet yardımları da dahil olacak.
- 06:11Siber Egemenlik
- Çin, Rusya ve İran internette muazzam bir sıkılaştırmaya gidiyor ve bunun adı "cyber egemenlik" olarak belirtiliyor.
- Bu ülkeler özellikle Avrupa'ya karşı siber egemenlik kurmaya çalışıyor.
- Trump sonrası dönemde Trump'a Twitter ve Facebook'un son seçimden sonraki yaptığı yasaklar, bu baskıcı ülkelerin liderlerini korkutmuş olabilir.
- 07:58Konya'da Askeri Uçak Kazası
- Konya'da bir askeri uçak düştü ve bir pilot şehit oldu.
- Pilot, uçaktan atlayabilecek bir yerdeyken, uçağı şehrin üzerinden almak için atlamayı tercih etmedi.
- Konuşmacılar, helikopter kazasında ölen önemli bir korgeneral hakkında bilgi sahibi değiller ve bu konuda resmi açıklamaların eksik olduğunu belirtiyorlar.
- 09:44Basın ve Devlet İlişkileri
- Gazetecilerin bu önemli helikopter kazası hakkında yeterince araştırma yapmadığı ve muhalif-yandaş basının birlikte davranması eleştiriliyor.
- Konuşmacılar, önemli bir toplantıda yaşanan olayın kasıtlı yapıldığını düşünüyorlar.
- Avrupa Komisyon Başkanı'nın Türkiye'den para istemesi ve Fransa'daki seçimler silsilesi hakkında konuşuluyor.
- 11:53Mafya ve Devlet İlişkileri
- Sedat Peker'in Makedonya'dan arandığı ve Alaattin Çakıcı'nın hapisten çıkarıldığı belirtiliyor.
- Konuşmacılar, bu olayın Türkiye dışında başka bir ülkede olsa başka hiçbir şey konuşulmayacağını söylüyorlar.
- Yeniçağ gazetesi ve Murat Aren'in üç gün arka arkaya yayınladığı yazılar hakkında konuşuluyor.
- 13:33Tarım Arazisi ve Rant Dağıtımı
- Yabancıların büyük paralar yatırıp tarım arazisi alması ve bu durumun "trading" olarak adlandırıldığı belirtiliyor.
- Arapların Marmara tarafındaki toprağa merak sarmış olduğu ve bu durumun yaklaşık üç-beş sene önce başladığı söyleniyor.
- Konuşmacılar, bu tür rant dağıtımının Türkiye'de iktidarda kalma stratejisi olduğunu düşünüyorlar.
- 15:22Yargı ve Devlet İlişkileri
- Recep Tayyip Erdoğan'ın Kılıçdaroğlu ve amiral ilişkileri konusunda CHP'yi işaret ettiği belirtiliyor.
- Anayasanın 138. maddesi, hiçbir organın yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremeyeceğini belirtiyor.
- Son üç-dört senedir özellikle başkanlık sistemine geçtikten sonra Demirtaş, Kavala ve HDP gibi örneklerin hukuk sistemi gereğini yaptığı söyleniyor.
- 17:30Türkiye'de Yolsuzluk ve Hukuksuzluk
- Türkiye'de yolsuzluk ve hukuksuzluk çok fazla, kanunlar olsa da uygulanmamaktadır.
- Cumhurbaşkanı anayasa değişikliği için meclise çok iş düşeceğini belirtmiştir.
- Anayasa değişikliğinde cumhurbaşkanlığı sistemini güçlendirmek ve hakimlere emir verme yetkisini genişletmek amaçlanmaktadır.
- 18:34Anayasa'nın 138. Maddesi
- Anayasa'nın 138. maddesine göre hakimler görevlerinde bağımsızdır ve anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak, vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler.
- Bu madde, hakimler kanunun dışında da hukuk temel ilkelerine göre karar verebilmesini sağlar.
- Türkiye'de hakimler adam gibi olsa, sadece bu maddeyle bir hukuk devleti olunabilir.
- 20:59Anayasa Mahkemesi ve MHP'nin Tutumu
- MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, Anayasa Mahkemesi'nin kapısına kilit vurulması gerektiğini söylemiştir.
- Bu ifade, anayasayı yok etmek anlamına gelmektedir.
- Anayasa Mahkemesi'nin kapatılması, anayasayı kaldırmak anlamına gelmektedir.
- 21:48Ekonomik Reformlar ve Merkez Bankası
- Türkiye'de köklü değişiklikler olsa, son 19 sene içinde yaşanan tecrübelerle ekonomide işlerin yolunda gitmesi için reformlar yapılabilir.
- Merkez Bankası'nın bağımsızlığını perçinlemek gibi mali kurallar önemlidir.
- Merkez Bankası'nın bağımsızlığı anayasaya bağlı ve açık bir şekilde belirtilmelidir.
- 24:56Merkez Bankası Başkanı'nın Görev Süresi
- Merkez Bankası Başkanı'nın süresi bitmeden görevden alınması, mahkeme kararıyla tescil edilen yüz kızartıcı suça bağlanmalıdır.
- Amerika'da Fed başkanlarının görevleri 14 sene boyunca devam eder ve görevden alınamazlar.
- Merkez Bankası Başkanı, en az 3-4 hükümet görebilecek şekilde devamlılık esasına dayanarak para politikasını gerçekleştirebilir.
- 27:55Temel Kanunlar ve Kamu İhale Kurumu
- Türkiye'de "temel kanun" kavramı yoktur, sadece önemli kanunlar olarak değerlendirilir.
- İhale kanunları ve kamu mali yönetim kanunu gibi önemli kanunlar güvence altına alınmalıdır.
- Kamu İhale Kurumu'nun başkanı Recep Tayyip Erdoğan'dır ve bu kurumun bağımsızlığı sorgulanmaktadır.
- 30:05Türkiye'de Kanun Değişikliği Süreci
- Türkiye'de anayasa maddelerini değiştirmek için parlamentoda üçte ikisi çoğunluk gerekiyor, aksi takdirde referanduma gidiliyor.
- Yasaların değişmesi için toplantı yeter sayısı gerekiyor, yeter sayısı yakalanırsa yasa değişmiş oluyor.
- Temel kanunlar diye bir kategori yok, ancak temel kanunların değiştirilmesi için üçte ikisi çoğunluk gerekiyor.
- 31:30Kurumların Önemi ve Anayasal Bağlantı
- Son yedi-sekiz senedir kurumların içlerinin boşaltıldığı ve kurumsallaşmanın kamuda bittiği için işler yürümüyor.
- Sayıştay, ihale komisyonu, Danıştay, Merkez Bankası, özelleştirme idaresi gibi kurumların anayasal bağlantıyla güvence altına alınması gerekiyor.
- Temel yasaların değiştirilmesi için parlamentoda üçte ikisi çoğunluk gerekiyor, bu da siyasal iktidarın temel yasaları dokunmaması gerektiğini gösteriyor.
- 34:47Türkiye'nin Siyasal Kültürü ve İhale Sistemi
- Son yedi-sekiz yıldır yaşananlar Türkiye'nin siyasal kültürünün insanların iyi niyetle işlemediğini gösterdi.
- AKP'nin iktidardan düşmesi durumunda bir ay içinde parti kalmayacak, ancak o zihniyetin toplumsal temeli var ve başka bir hareket gelecek.
- İhale kanunu gibi temel yasaların sürekli değiştirilmesi yerine, zedelemeyecek ve yolsuzlukların kapısını kapatabilecek şekilde tasarlanması gerekiyor.