Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan eğitim dersi formatında olup, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin görev ve yetkileri hakkında kapsamlı bilgiler içermektedir.
- Video, TBMM'nin anayasa değiştirme yetkisi, bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşüp kabul etme, milletlerarası anlaşmaların onaylanması, af kanunu, para basılmasına karar verme, kamu baş denetçisi seçimi, anayasa mahkemesi üyesi seçimi ve SSK üyesi seçimi gibi temel görevlerini detaylı şekilde ele almaktadır. Eğitmen, konuları günlük hayattan örneklerle ve soru-cevap şeklinde açıklamaktadır.
- Videoda ayrıca anayasa değişikliklerinin nasıl gerçekleştirildiği, gerekli milletvekili sayıları, cumhurbaşkanının veto yetkisi, referandum süreci ve anayasa mahkemesinin rolü gibi önemli konular da anlatılmaktadır. Video, bir sonraki derste yasama ile ilgili diğer konuların anlatılacağı bilgisiyle sonlanmaktadır.
- 00:11Anayasa Değişikliği Süreci
- Meclisin görev ve yetkilerinden biri anayasa değiştirmektir.
- Türkiye'nin anayasası sert bir anayasadır, değiştirilmesi zor ve değiştirilmesi için özel görüşülme usulleri ve nitelikli çoğunluk istenir.
- Anayasa değişikliği kanun şeklinde yapılır, ancak bir milletvekili anayasa değişiklik teklifinde bulunamaz.
- 02:05Anayasa Değişikliği Teklifi
- Anayasa değişiklik teklifinde en az 200 milletvekilinin bulunması gerekir.
- Teklif meclis başkanlığına sunulur ve başkanlık bunu anayasa komisyonu'na gönderir.
- Anayasa komisyonu inceler, raporu hazırlar ve meclis başkanlığına sunar.
- 03:03Anayasa Değişikliği Oylama Süreci
- Anayasa değişiklikleri genel kurulda görüşülür, ivedilikle görüşülemez ve mecliste öncelikli görüşülür.
- Anayasa değişiklikleri genel kurulda iki kez görüşülür ve iki görüşme arasında 48 saatlik "serinleme süresi" vardır.
- Anayasa değişiklikleri gizli oylamayla yapılır ve kabul için en az 3/5 (360 milletvekili) nitelikli çoğunluk gerekir.
- 06:07Anayasa Değişikliğinin Sonuçları
- Meclisten çıkabilmesi için anayasa değişikliğinin kabul sayısı 3/5 (360) ile 2/3 (400) arasında olmalıdır.
- 360 milletvekili altındaysa meclis anayasa değişikliğini reddetmiş demektir.
- Meclisten çıktıktan sonra anayasa değişikliği cumhurbaşkanına gönderilir.
- 07:22Anayasa Değişiklikleri ve Cumhurbaşkanı Yetkileri
- Anayasa değişikliği teklifi 360'ın üzerinde kabul edilirse, cumhurbaşkanına gider ve burada iki kapı vardır.
- 360-400 arası sayıda kabul edilirse, cumhurbaşkanı ya meclise geri gönderebilir (veto) ya da halka sorabilir (zorunlu referandum).
- 400 ve üzeri kabul edilirse, cumhurbaşkanı isteğine bağlı olarak onay verebilir, halka sorabilir veya meclise geri gönderebilir.
- 10:30Anayasa Değişiklikleri Hakkında Detaylar
- 82 Anayasası'na göre anayasa değişiklik teklifinde en az 200 milletvekili bulunabilir.
- Anayasa değişiklikleri genel kurulda ivedilikle görüşülemez, öncelikli görüşülür, iki kez görüşülür ve iki görüşme arasında 48 saatlik "serinleme süresi" vardır.
- Anayasa değişikliği meclisten üye tamsayısının 3/5'in üzerinde (360 milletvekili) çıkmışsa, cumhurbaşkanı veto edebilir veya halka sorabilir.
- 11:52Referandum ve Anayasa Mahkemesi
- Referandum, ilgili anayasa değişiklik kanununun resmi gazetede yayımını izleyen 60 gün sonraki ilk pazar günü yapılır.
- Anayasa değişikliği esas bakımından denetlenemezken, şekil bakımından Anayasa Mahkemesi tarafından denetlenebilir.
- Cumhurbaşkanı anayasa değişikliği konusunda Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açma hakkına sahiptir.
- 12:52Meclisin Görev ve Yetkileri
- Meclisin görev ve yetkilerinden biri bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerini görüşüp kabul etmektir.
- Bütçe görüşmeleri mecliste en hararetli geçen görüşmelerdir ve genellikle ekranlarda da yansır.
- 13:25Bütçe Kanunu Süreci
- Meclisin görevleri arasında bütçe ve kesin hesap kanun tekliflerine dikkat etmek, görüşmek ve kabul etmek yer alır, ancak meclis bunları hazırlamaz.
- Bütçe kanun teklifini Cumhurbaşkanı hazırlar ve mali yılbaşından en az yetmişbeş gün önce meclise sunar.
- Bütçe kanun teklifi meclise sunulduktan sonra bütçe komisyonunda görüşülür, komisyon ellibeş gün içinde rapor hazırlar ve genel kurulda görüşülerek mali yılbaşına kadar karara bağlanır.
- 15:08Bütçe Kanununun Özellikleri
- Bütçe kanununa bütçe ile ilgili hükümler dışında başka bir hüküm konulamaz.
- Bütçe kanunu Cumhurbaşkanı tarafından veto edilemez ve yargı yolu kapalıdır.
- Bütçe yönetimini Cumhurbaşkanı yapar, bütçeye uygunluk denetimini Sayıştay yapar ve kesin hesap kanun teklifi yeni yıl bütçe kanun teklifi ile birlikte görüşülür ve karara bağlanır.
- 18:34Milletlerarası Anlaşmalar
- Meclisin görevlerinden biri milletlerarası anlaşmaların onaylanmasına uygun bulmaktır.
- Usulüne uygun yürürlüğe giren milletlerarası anlaşmalar kanunlara denktir.
- Milletlerarası anlaşma, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından uygun bulunur, uygun bulma kanunu çıkarılır, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır ve yayımlanır.
- 20:19Temel Hak ve Hürriyetlerle İlgili Anlaşmalar
- 2004'te yapılan bir düzenlemeye göre, temel hak ve hürriyetlerle ilgili bir milletlerarası anlaşma hükmü ile kanun hükümleri çatışması durumunda milletlerarası anlaşma hükümleri esas alınır.
- Temel hak ve hürriyetlere ilişkin milletlerarası anlaşmalar hiyerarşide kanunun bir tık üstünde yer alır.
- Milletlerarası anlaşmalara karşı yargı yolu kapalıdır.
- 22:48Af Konusu
- Genel af hem suçu hem de cezayı kaldırır, özel af ise sadece cezayı kaldırır.
- Her suç affedilir, ancak orman suçları af kapsamı dışında kalır.
- 23:56Af Kanunu ve Orman Suçları
- Orman suçları, 82. anayasaya göre alt kapsamındaki suçlardan biri değildir ve af kapsamı dışında kalır.
- Genel af çıktığında hem hapisten çıkılır hem de sicil temizlenir, ancak özel af sadece hapisten çıkışı sağlar ve suçun kaydını silmez.
- Orman suçları af kapsamında yer almaz, bu nedenle ormanı yakan veya yıkan kişi af çıktığında bile hapishanede kalır.
- 26:23Para Basımı ve Meclisin Yetkileri
- Meclis parayı basmaz, ancak paranın basılmasına karar verir ve bu karar kanun şeklinde yapılır.
- Kağıt parayı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Banknot Matbaası basar, madeni parayı ise darphane basar.
- Paraları piyasaya süren kurum Merkez Bankası'dır.
- 29:53Meclisin Diğer Yetkileri
- Meclis başkanı seçimini en fazla dört turda tamamlar ve bu seçim usulü kamu baş denetçisi seçimiyle aynıdır.
- Meclisin görev ve yetkilerinden biri de kamu baş denetçisini seçmektir, bu yetki 2010 anayasa değişikliğine getirilmiştir.
- Kamu baş denetçiliği (ombudsman) Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanlığına bağlıdır ve Türk Silahlı Kuvvetleri'nin kullanılmasına karar vermek de meclisin yetkisidir, ancak ani bir saldırı durumunda bu yetkiyi de Cumhurbaşkanı kullanabilir.
- 32:48Meclisin Görev ve Yetkileri
- Kamu Baş Denetçiliği, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı'na bağlıdır.
- Meclis'in görevlerinden biri, Anayasa Mahkemesi'ne üye seçmektir; bu yetki 2010 yılında anayasa değişikliği ile meclise getirilmiştir.
- Anayasa Mahkemesi 15 üyeden oluşur; 12 tanesi Cumhurbaşkanı, 3 tanesi Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından seçilir.
- 34:08Anayasa Mahkemesi Üyelerinin Seçimi
- Anayasa Mahkemesi'ne üye seçimi üç turda yapılır.
- Birinci turda üye tam sayısının üçte ikisi çoğunluğu aranır, sağlanamazsa ikinci turda tam sayısının salt çoğunluğu aranır.
- Son tura en fazla oy alan iki aday katılır ve oyların fazlasını alan aday seçilir.
- 35:40Meclisin Diğer Görevleri
- Meclis, Yüksek Seçim Kurulu'na 7 üyeyi seçer; bu görev 2007'den beri sürmektedir.
- Meclis başkanı seçimi, kamu baş denetçisi seçimi ve Anayasa Mahkemesi'ne üye seçimi parlamento kararı şeklinde yapılır.
- Parlamento kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
- 40:32Meclisin Önemli Görevleri
- Meclis'in görevleri arasında kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak, milletlerarası anlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, para basılmasına karar vermek bulunmaktadır.
- Meclis, savaş ilan etmek, Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar vermek, genel ya da özel af ilan etmek, anayasa değiştirmek gibi görevleri üstlenir.
- Meclis, başkanı seçmek, kamu baş denetçisini seçmek, Anayasa Mahkemesi'ne üye seçmek, RTÜK üyelerini seçmek, Hakimler ve Savcılar Kuruluna üye seçmek gibi görevleri yerine getirir.