Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitmen tarafından sunulan, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), cumhurbaşkanlığı ve bakanlar kurulu gibi anayasa konularını içeren kapsamlı bir eğitim dersidir. Eğitmen, öğrencilerle etkileşim halinde dersi sunmaktadır.
- Video, TBMM başkanlık divanı yapısı ve görevleriyle başlayıp, TBMM'nin seçimi, yasama dönemleri, toplantı düzeni ve karar alma mekanizmalarını ele almaktadır. Ardından cumhurbaşkanlığı seçimi sistemi, cumhurbaşkanının yetkileri ve görevleri, bakanlar kurulu yapısı ve yetkileri, olağanüstü hal, sıkıyönetim ve Milli Güvenlik Kurulu konuları detaylı şekilde açıklanmaktadır.
- Ders, Türkiye Cumhuriyeti'nin tarihindeki 12 cumhurbaşkanını kronolojik olarak tanıtmakta, her birinin görev süresi ve görevlerinin nasıl sona erdiği hakkında bilgiler vermektedir. Ayrıca, TBMM'nin kanun koyma, hükümeti denetleme, bütçe görme, savaş ilanı, para basımı ve RTÜK üyeleri seçimi gibi yetkileri ile cumhurbaşkanının yasama, yürütme ve yargı ile ilgili görevleri de detaylı şekilde anlatılmaktadır.
- 00:33Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Divanı, Meclis Başkanı, Başkan Vekilleri, İdari Amirler ve Katip Üyeler'den oluşur.
- Meclis Başkanlık Divanı'nda görev alabilmek için mutlaka milletvekili olmak gerekir.
- Meclis Başkanı, başkanlık görevi süresince hiçbir oturumda oy kullanamaz ve siyasi partisi ile olan ilişkisi askıya alınır.
- 02:21Meclis Başkanlık Divanı Üyelerinin Yetkileri
- Başkan Vekilleri oturum yönetiyorsa oy kullanamazlar, yönetmiyorsa kullanabilirler ve siyasi parti üyelikleri askıya alınmaz.
- İdari Amirler ve Katip Üyelerin oy kullanımına ilişkin bir kısıtlama yoktur.
- Siyasi partilerin grup oluşturabilmesi için en az yirmi milletvekili gerekir.
- 03:35Meclis Gruplarının Avantajları
- Meclis grupları başkan vekili, idari amir ve katip üye verebilirler.
- Grup olmayan siyasi partiler veya bağımsız milletvekilleri bu pozisyonlara seçilemez ve komisyona dahil edilemezler.
- Meclis Başkanı adaylar belirlenerek yapılan bir seçimle seçilir.
- 05:13Meclis Başkanı Seçimi Süreci
- Meclis Başkanı adayları reisen ortaya çıkar, parti grupları aday gösteremez.
- Seçimlerden sonra yapılan ilk toplantıda önce geçici başkanlık divanı oluşturulur.
- Geçici başkanlık divanı en çok on gün görev yapabilir, bu süre içinde adaylık süreci ve seçim tamamlanır.
- 08:01Meclis Başkanı Seçimi Detayları
- Seçilen Meclis Başkanı iki yıl görev yapar ve bir yasama dönemi içinde başkanlık seçimi iki kez tekrar edilir.
- Meclis Başkanı seçimi en çok dört turlu gizli oylama ile gerçekleşir.
- Birinci ve ikinci turda 367 oy, üçüncü turda 276 oy alan kişi seçilir, dördüncü turda en fazla oyu alan aday başkan olur.
- 10:47Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı'nın Görevleri
- Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı'nın en kritik görevi TBMM'yi hem ülkede hem yurtdışında temsil etmektir.
- Cumhurbaşkanı erken seçim kararı verdiğinde fikrini beyan edebilir, ancak nihai karar Cumhurbaşkanına aittir.
- Meclis Başkanı, meclisi olağanüstü toplantıya çağırabilir, danışma kurullarına başkanlık eder ve meclisteki komisyonları denetler.
- 11:41Meclis Başkanı'nın Diğer Görevleri
- Meclis Başkanı, Cumhurbaşkanı öldüğünde veya görevinden ayrıldığında, yeni Cumhurbaşkanı seçilinceye kadar vekalet eder.
- Cumhurbaşkanı yurtdışına çıktığında, ülkeye dönünceye kadar Meclis Başkanı vekalet eder.
- Meclis Başkanı, TBMM iç tüzüğünü uygular ve TBMM kendi kurallarını kendisi koyar, bu yöntemsel bağımsızlık olarak adlandırılır.
- 13:25Yasama Dönemi ve Yasama Yılı
- Yasama dönemi, bir seçimden diğer seçime kadar olan süre olup normal şartlar altında dört takvim yılından oluşur.
- Yasama yılı her yılın 1 Ekim'de başlar ve bir dahaki yılın 30 Eylül'de sona erer.
- TBMM, yasama yılı içerisinde en fazla üç ay tatil yapabilir ve tatiller normal şartlarda 30 Haziran'da başlar.
- 15:18Meclis Toplantıları
- TBMM'de yapılan günlük toplantılar "birleşim" olarak adlandırılır ve birleşimlere en çok 15 gün süreyle ara verilebilir.
- Meclis arada veya tatildeyken, Cumhurbaşkanı veya Meclis Başkanı doğrudan, Bakanlar Kurulu veya 110 milletvekili dolaylı olarak olağanüstü toplantıya çağırabilir.
- Birleşimlerin bölümlerine "oturum" adı verilir ve TBMM bir günde defalarca oturum yapabilir.
- 18:26Meclis Toplantıları İçin Gerekli Sayılar
- TBMM'nin oturum yapabilmesi için üye tam sayısının üçte biri (184 milletvekili) mecliste bulunmalıdır.
- Karar yeter sayısı üye tam sayısının bir çeyreğinin artı biri (139 milletvekili) olarak belirlenmiştir.
- TBMM'nin üye tam sayısı 550'dir ve üye tam sayısının salt çoğunluğu 276 milletvekilidir.
- 20:08Nitelikli Oylar
- TBMM'de nitelikli oy sistemi vardır ve bu sistemde 3/5 (330 milletvekili), 3/1 (367 milletvekili) ve 3/4 (413 milletvekili) rakamları kullanılır.
- 3/5 sayısı Afganlı çıkarılabilir ve anayasa değişikliğinin kabulü için gereken rakamdır.
- 3/4 sayısı ise Cumhurbaşkanının vatana ihanetle Yüksek Divan'a sevki için aranan rakamdır.
- 21:41Yasama Dönemi ve Seçimler
- Yasama dönemi dört yılı kesinlikle geçemez, ancak ülkede savaş varsa TBMM tarafından seçimler bir yıl ertelenebilir.
- Yasama dönemi bitmeden önce yapılacak seçimlere "erken genel seçim" adı verilir.
- Erken genel seçim kararı sadece TBMM veya Cumhurbaşkanı tarafından alınabilir.
- 24:22Erken Genel Seçim Kararı
- Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin erken genel seçim kararı alabilmesi için hiçbir şarta ihtiyacı yoktur ve mevcut üyelerin yarısının bir fazlasının oyuyla karar alınabilir.
- TBMM seçim tarihini belirler ancak bu tarih doksan günden önce olamaz; doksan güne girildiği zaman seçim iptal edilemez.
- Cumhurbaşkanı erken seçim kararı alabilmesi için ülkeye hükümet kurulamaması veya kurulan hükümetin güvenoyu alamayıp devam edememesi gibi şartlar gerekir.
- 27:18Ara Seçim
- Ara seçim, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye sayısında (557) azalma üzerine yapılan seçimdir ve azalan milletvekili sayısı kadar seçim yapılır.
- Ara seçim yasama dönemindeki 30-36. aylarda yapılabilir, 30. ayda veya 48. aydan önce yapılamaz ve yasama döneminde sadece bir kez yapılabilir.
- Olağanüstü sebeplerle ara seçim yapılabilir: meclis üye tam sayısında %5 (28 milletvekili) azalma veya bir ilde hiç milletvekili kalmaması durumunda.
- 31:34TBMM'nin Çalışmaları
- TBMM'nin çalışmalarını kanun çalışmaları ve parlamento kararları olarak iki başlık altında toplar.
- Parlamento kararları (meclis kararı) kanun adı altında gerçekleştirilmeyen işlemlerdir, cumhurbaşkanına gitmez, resmi gazetede yayımlanmak zorunda değildir ve yargı denetimine tabi değildir (sadece milletvekili dokunulmazlığının kaldırılması, milletvekilliğinin düşürülmesi ve iç tüzük istisna).
- Kanun çalışmaları cumhurbaşkanına gitmek, resmi gazetede yayımlanmak ve yargı denetimine tabi olmak zorundadır (inkılap kanunları ve milletlerarası anlaşmalar istisna).
- 36:02Kanun ve Anayasa Değişikliği Süreci
- Kanun yapmak için ya bir tek milletvekili ya da bakanlar kurulu kanun teklifi sunabilir; bakanlar kurulu tarafından sunulursa "kanun tasarısı", milletvekili tarafından sunulursa "kanun teklifi" adı verilir.
- Kanun teklifi meclise gelir, ilgili komisyona havale edilir, görüşüldükten sonra genel kuruluna gider; kabul edilirse cumhurbaşkanına gider, veto edilirse meclis tekrar görüşür, onaylanırsa resmi gazetede yayınlanır ve 45 gün sonra yürürlüğe girer.
- Anayasa değişikliği için 184 milletvekili tarafından teklif edilir, meclis anayasa komisyonu ele alır; kabul oyları 330-367 arasında ise cumhurbaşkanına gider, veto edilirse meclis tekrar görüşür, onaylanırsa halk oylamasına sunulur.
- 39:17Anayasa Değişikliği Sürecinin İkinci Alternatifi
- Anayasa değişikliği teklifi en az 367 milletvekili tarafından kabul edilirse cumhurbaşkanına gider, veto edilirse halk oylamasına sunulur, kabul edilirse resmi gazetede yayınlanır ve yürürlüğe girer.
- 367 ve üzeri oy aldığı zaman cumhurbaşkanı veto etmezse, halk oylamasına sunmak veya onaylamak seçeneklerinden birini kullanabilir.
- Cumhurbaşkanının bir anayasa değişikliğini onaylayabilmesi için en az 367 oy gerekir.
- 40:39Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin Görevleri
- Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) kanun koymak, değiştirmek, iptal etmek yetkisine sahiptir ve hükümeti denetleme yetkisine sahiptir.
- TBMM hükümeti denetleme için soru, meclis araştırması, genel görüşme ve meclis soruşturması yöntemlerini kullanır.
- Gensoru (siyasi sorumluluk) ve meclis soruşturması (cezai sorumluluk) farklı yöntemlerdir; gensoru kabul edildiğinde görevden alınır, meclis soruşturması kabul edildiğinde Yüksek Divan'a sevk edilir.
- 44:57TBMM'nin Diğer Görevleri
- TBMM savaş ilanına karar verir, bakanlar kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verir, milletlerarası anlaşmaları onaylar.
- TBMM bütçe ve kesin hesap kanunlarını görüşür ve kabul eder, bu görüşmeler mali yılbaşında başlar ve 1 Ocak'ta tamamlanır.
- TBMM para basılmasına dair kanunu çıkarabilir, RTÜK üyeleri, Sayıştay başkanı ve üyeleri, kalkınma planlarını onaylar.
- 46:37TBMM'nin Seçme Yetkileri ve Yürütme Yetkisi
- TBMM milletvekili dokunulmazlığını kaldırabilir, milletvekilliğini düşürebilir, cumhurbaşkanlığı vatana ihanet suçu ile Yüksek Divan'a sevk edebilir.
- TBMM anayasa mahkemesine 3 üye, kamu baş denetçisi ve kendi başkanını seçer.
- Yürütme yetkisi cumhurbaşkanı ve bakanlar kuruluna aittir, bu yetki çift başlıdır çünkü Türkiye parlamenter hükümet sistemi kullanmaktadır.
- 48:55Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanları
- Mustafa Kemal, İsmet İnönü ve Celal Bayar ilk üç cumhurbaşkanımızdır ve dört yıllık görev süreleri için seçilmişlerdir.
- Mustafa Kemal görevi sırasında vefat etmiş, İsmet İnönü görevi bitmiş, Celal Bayar ise askeri darbe ile görevine son verilen tek cumhurbaşkanıdır.
- Cemal Gürsel, Celal Bayar'dan sonra bir yıllık boşlukla 1961'de seçilmiş ve hastalığı nedeniyle TBMM tarafından görevine son verilen tek cumhurbaşkanıdır.
- 50:53Cumhurbaşkanları Devamı
- Cevdet Sunay (1966-1973), Fahri Korutürk (1973-1980) ve Kenan Evren (1982-1989) sırasıyla cumhurbaşkanlığı yapmışlardır.
- Kenan Evren, halkoyu ile cumhurbaşkanı olan ilk ve tek kişidir.
- Turgut Özal (1989-1993), görevi sırasında vefat eden ikinci cumhurbaşkanımızdır ve en kısa süre cumhurbaşkanlığı yapan kişi olma özelliğine sahiptir.
- 52:09Son Cumhurbaşkanları
- Süleyman Demirel (1993-2000), Ahmet Necdet Sezer (2000-2007) ve Abdullah Gül (2007-2014) sırasıyla cumhurbaşkanlığı yapmışlardır.
- Celal Bayar'dan Abdullah Gül'e kadar gelen cumhurbaşkanlarımız yedi yıllık görev süresi için seçilmişlerdir.
- Recep Tayyip Erdoğan 2014'te seçilmiş, seçimle gelen ilk cumhurbaşkanı ve beş yıl için göreve gelen ilk cumhurbaşkanıdır.
- 53:11Cumhurbaşkanlarının Kökenleri
- Mustafa Kemal, İsmet İnönü, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay, Fahri Korutürk ve Kenan Evren asker kökenli cumhurbaşkanlardır.
- Celal Bayar, Turgut Özal, Süleyman Demirel, Ahmet Necdet Sezer, Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan sivil kökenli cumhurbaşkanlardır.
- Ahmet Necdet Sezer bürokrat kimliği ile tanınan tek cumhurbaşkanı olup, Celal Bayar, Turgut Özal, Süleyman Demirel, Abdullah Gül ve Recep Tayyip Erdoğan siyasetçi kimlikleriyle tanınan cumhurbaşkanlardır.
- 53:57Cumhurbaşkanları ve Başbakanlık
- Recep Tayyip Erdoğan, Abdullah Gül, Süleyman Demirel, Turgut Özal, Celal Bayar ve İsmet İnönü aynı zamanda başbakanlık görevi de üstlenmiş olan kişilerdir.
- 54:46Cumhurbaşkanı Seçilme Koşulları
- Cumhurbaşkanı milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak, yükseköğrenim mezunu olmak ve kırk yaşını doldurmuş olmak koşullarına sahip olmalıdır.
- Cumhurbaşkanlığına reisen aday olunamaz, aday gösterilmesi gerekir.
- Cumhurbaşkanı adayı yirmi milletvekilinin teklifiyle veya en son yapılan milletvekili seçimlerinde geçerli oyların yüzde onunu alan siyasi partiler tarafından gösterilebilir.
- 56:42Cumhurbaşkanı Seçim Süreci
- Cumhurbaşkanı adaylarının cumhurbaşkanlığı için aranan niteliklere uygun olup olmadığı Yüksek Seçim Kurulu kontrol eder.
- Cumhurbaşkanı seçimi en çok iki turlu seçim şeklinde gerçekleşir.
- Birinci turda geçerli oyların salt çoğunluğunu (yüzde ellisi artı bir oy) alan aday cumhurbaşkanı seçilir.
- İkinci tur seçim birinci turun tam iki hafta sonrasında ilk pazar günü yapılır ve en fazla iki aday seçime katılır.
- İkinci turda sadece bir aday kalırsa, seçim referanduma dönüşür ve evet oyları fazlaysa cumhurbaşkanı seçilir.
- Yeni cumhurbaşkanı seçilinceye kadar eski cumhurbaşkanı görevini sürdürür.
- 1:00:38Cumhurbaşkanının Görevleri
- Cumhurbaşkanı seçildiği andan itibaren öncelikle Devlet Denetleme Kurulu başkan ve üyelerini seçer.
- Devlet Denetleme Kurulu, Türk Silahlı Kuvvetleri ve yargı organları hariç kamu ile alakalı bütün yerlerde inceleme yapabilir.
- Devlet Denetleme Kurulu, cumhurbaşkanlığı görevlendirmesi üzerine gerekli incelemeleri yapar ve verileri cumhurbaşkanına sunar.
- 1:01:26Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve Sorumluluklar
- Cumhurbaşkanı seçildikten sonra ikinci işlemi, cumhurbaşkanlığı kararnamesini hazırlamaktır ve bu yetki 82. Anayasa'nın getirisidir.
- Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile cumhurbaşkanı, genel sekreterini ve çalışma ekibiyle ilgili yetkileri belirler.
- Cumhurbaşkanı görev süresince tek başına yaptığı işlemler yargıya kapalıdır ve siyasi yönden sadece vatana ihanet suçlamasıyla sorumlu tutulabilir.
- 1:04:09Cumhurbaşkanının Görev Süresi ve Yetkileri
- Cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldır ve görev süresini tamamlayan cumhurbaşkanı tekrar aday olabilir, seçilirse toplam 10 yıl (5+5) görev yapabilir.
- Cumhurbaşkanının görevleri yasama, yürütme ve yargı ile ilgili üç başlık altında toplanır.
- Yasama ile ilgili görevler arasında TBMM'de açılış konuşması yapma, erken genel seçim kararı verme ve olağanüstü toplantıya çağırma bulunmaktadır.
- 1:06:18Cumhurbaşkanının Yasama Yetkileri
- Cumhurbaşkanı kanunlara veto edebilir, onaylayabilir, anayasa mahkemesine dava açabilir veya resmi gazetede yayınlatır.
- Anayasa değişikliklerine veto edebilir, halk oylamasına sunabilir, onaylayabilir veya anayasa mahkemesine dava açabilir.
- 1:07:45Cumhurbaşkanının Yargı Yetkileri
- Cumhurbaşkanı Anayasa Mahkemesi'nde 14 üyeyi, Yargıtay'ın Cumhuriyet Başsavcısı ve vekilini seçer.
- Danıştay üyelerinin dörtte birini, Askeri Yargıtay ve Askeri Yüksek İdare Mahkemesi üyelerinin tamamını seçer.
- Hakimler-Savcılar Yüksek Kurulu'na (HSYK) dört üyeyi atar.
- 1:08:53Cumhurbaşkanının Yürütme Yetkileri
- Cumhurbaşkanı milletvekili başbakan olarak atar, başbakanın önerdiği bakanları onaylar veya görevden alır.
- Gerekirse bakanlar kurulu başkanlığını yapar, genelkurmay başkanını atar ve ülkenin savaşa girmesine karar verir.
- Bireysel af yetkisi kullanarak cezaevinde bulunan hükümlülerin cezalarını hafifletir veya tamamen ortadan kaldırabilir.
- 1:10:56Bakanlar Kurulu
- Bakanlar Kurulu bir başbakan ve bakanlardan oluşur, başbakanın milletvekili olması zorunludur.
- Başbakan, milletvekilleri arasından cumhurbaşkanı tarafından atanır ve bakanları seçer, cumhurbaşkanı onaylar.
- Bakanlar Kurulu kurulduktan sonra 10 günlük bir süreç başlar: 7 gün içinde hükümet programı okunur, 2 gün ara verilir ve son gün güven oylaması yapılır.
- 1:12:50Hükümetin Kurulması ve Güven Oylaması
- Güven oylaması hükümetin devam edip etmeyeceğini karar vermek için yapılır, güvenoyu alırsa hükümet göreve devam eder.
- Güvenoyu alamazsa hükümet düşer ve cumhurbaşkanı yeni bir başbakan atayabilir veya erken genel seçim kararı verebilir.
- Cumhurbaşkanı başbakanı görevlendirdikten sonra 45 gün içinde bakanları belirlemek zorundadır.
- 1:14:31Bakanlar Kurulu İçindeki Yapısı
- Bakanlar Kurulu içerisinde hiyerarşi yoktur, bir emir komuta zinciri bulunmaz.
- Başbakan eşitlerin üstü olarak adlandırılır ve bakanların organizasyonu sorumluluğu başbakana aittir.
- Başbakan yerine vekalet edebilecek kişi başbakan yardımcılarından birisidir ve yardımcılar da bakan statüsündedir.
- 1:15:02Bakanlar Kurulu'nun Yapısı ve Sorumlulukları
- Bakanların yerine vekalet etme yetkisi bir başka bakana aittir, bir bakan ancak bir tane bakanlığa vekalet edebilir ve vekalet süresi onbeş günü geçemez.
- Bakan sayısı kanunla belirlenir ve bakanlar kurulu içerisinde alınacak bütün kararlar kesinlikle oy birliği ile alınır.
- Bakanlar kurulu üyeleri hem kolektif sorumluluk hem de bireysel sorumluluk taşır, yani kararlar oy birliğiyle alındığı için hep beraber sorumlular ve kendi çalışma alanlarında bireysel olarak da sorumlu tutulurlar.
- 1:17:50Bakanlar Kurulu'nun Yetkileri ve Görevleri
- Bakanlar kurulu hükümet programını uygular, ülkede milli güvenliği sağlamaktan sorumludur ve bakanlar kurulu kararı alır.
- Genelkurmay başkanının kim olacağını cumhurbaşkanına önerir, bütçe kanun tasarısını hazırlar, kanun hükmünde kararname, tüzük ve yönetmelik hazırlar.
- Bakanlar kurulu'nun görevlerinden yönetmelik hariç KHK, kanun tasarısı ve tüzük anayasa ile verilen görevlerdir, yani anayasal görevlerdir.
- 1:19:29Bakanlar Kurulu'nun Sonuçları
- Bakanlar kurulu, başbakanın ölümü, görevden çekilmesi, yüce divan'a gönderilmesi, milletvekilliği bitmesi veya güven oyalanması durumlarında sona erer.
- Bakanlar kurulu'nun görevi başbakanın başbakanlığı bitiş ile birlikte kesinlikle düşer ve en yeni seçimlerle birlikte görevler.
- 1:20:19Tüzük ve Yönetmelik Yetkileri
- Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde kanuna göre kanunların açıklaması için tüzükler çıkarılır, tüzüklere göre de yönetmelikler çıkarılabilir.
- Tüzüklerin çıkarılması için Danıştay incelemesinden geçmesi gerekir, çıkarılan tüzük Cumhurbaşkanı tarafından resmi gazetede yayınlanır ve kanunlar gibi yürürlüğe girer.
- Tüzüklere karşı yargı yolu açıktır ve tüzük iptali için Danıştay'da davalar açılabilir.
- 1:22:16Yönetmeliklerin Çıkış Yeri ve Yargısal Denetimi
- Kamu tüzel kişilikleri (üniversiteler, belediyeler, il özel idareleri) yönetmelik çıkarabilir, bu yönetmelikler sadece kendi bölgelerini ilgilendirdiği için yargısal denetimi idari mahkemeler tarafından yapılır.
- Başbakanlık, bakanlıklar ve bakanlar kurulu'nun çıkaracağı yönetmelikler ülke genelini etkilediği için yargısal denetimi Danıştay yapar.
- Yönetmeliklerin resmi gazetede yayınlanıp yayınlanmayacağına kanun cevap verir, cumhurbaşkanlığı basamağı yoktur.
- 1:23:53Kanun Hükmünde Kararname Yetkisi
- Kanun hükmünde kararnamelerin üç şekli vardır: olağan kanun hükmünde kararname, olağanüstü hal KHKSı ve sıkıyönetim KHKS.
- Olağan KHK ilk kez 1971'de anayasaya girdi ve bakanlar kurulu tarafından çıkarılabilir, ancak bunun için meclisten mutlaka yetki kanunu alınması gerekir.
- Çıkarılan KHK'lar resmi gazetede yayınlanmak zorundadır ve yayımlandıkları gün yürürlüğe girer, yargısal denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yapılır.
- 1:26:43Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim
- Olağanüstü hal ve sıkıyönetim, doğal afet, salgın hastalık, ekonomik kriz veya yaygın şiddet olayları gibi sebeplerle ilan edilebilir.
- Olağanüstü hal ilan edildiğinde bölgede sivil valiler yönetimi elinde bulundururken, sıkıyönetim ilan edildiğinde yönetimi askeri komutanlar elinde tutar.
- Olağanüstü halin ilanı için iki sebep paketi vardır: doğal afet, salgın hastalık ve ekonomik kriz sebepleri için MGK görüşü gerekmezken, yaygın şiddet olayları sebebiyle ilan edilmesi için MGK görüşü zorunludur.
- 1:29:06Olağanüstü Hal ve Sıkıyönetim Süreci
- Cumhurbaşkanı başkanlığında Bakanlar Kurulu, olağanüstü hal veya sıkıyönetim altı ay süre için ilan edebilir, daha uzun veya daha kısa olamaz.
- Olağanüstü hal veya sıkıyönetim ilan edildikten sonra, uzatma veya bitirme yetkisi sadece Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne aittir.
- Uzatma TBMM tarafından dört aylık periyotla gerçekleştirilebilir ve tekrar tekrar 50 kez uzatılabilir.
- 1:30:24Kanun Hükmünde Kararnameler
- Olağanüstü hal ve sıkıyönetim kanun hükmünde kararnameleri ilk kez 1982 Anayasası ile birlikte geldi.
- Kanun hükmünde kararnameler (KHK) resmi gazetede yayımlanır ve yayımlandığı gün yürürlüğe girer, ancak aynı gün TBMM'ye gönderilmelidir.
- TBMM, KHK'ları onaylayabilir veya iptal edebilir, ayrıca olağanüstü hal ve sıkıyönetim KHK'ları yargıya kapanır, itiraz edilemez.
- 1:32:05Milli Güvenlik Kurulu
- Milli Güvenlik Kurulu (MGK), 1961 Anayasası ile kurulmuş olup, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nde milli güvenlikle ilgili konularda toplanır ve karar alır.
- MGK toplantıları iki ayda bir ve Cumhurbaşkanı başkanlığında yapılır, Cumhurbaşkanı katılamadığında başbakan başkanlık eder.
- MGK, sivil kanat (başbakan, başbakan yardımcıları, dışişleri bakanı, içişleri bakanı, adalet bakanı, milli savunma bakanı) ve askeri kanat (genelkurmay başkanı, kara kuvvetleri komutanı, hava kuvvetleri komutanı, deniz kuvvetleri komutanı, jandarma genel komutanı) olmak üzere iki kanatla oluşur.
- 1:35:34Türk Silahlı Kuvvetleri
- Genelkurmay Başkanı, Türk Silahlı Kuvvetleri komutanıdır ve Türk Silahlı Kuvvetleri ordulardan oluşur.
- Türkiye'de toplam dört ordu vardır: Birinci, İkinci, Üçüncü ve Ege Ordusu.
- Genelkurmay Başkanı Orgeneral rütbesinde olmak zorundadır ve müşterek kararname ile atanır.