Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitim içeriği olup, konuşmacı Türkçe yazım kuralları kapsamında kısaltmalar hakkında bilgi vermektedir.
- Video, kısaltmaların ne olduğunu açıklayarak başlıyor ve ardından altı farklı kural madde madde detaylı şekilde anlatıyor. Kurallar arasında ülke, kitap, dergi, kurum ve yön adlarının kısaltılması, uluslararası ölçü birimlerinin kısaltılması, özel isimlerin kısaltılması, kısaltmalara gelen eklerin nasıl yazılması gerektiği ve sert ünsüzle biten kısaltmalardan sonra gelen eklerin kısaltmanın okunuşunu değiştirmemesi gibi konular yer alıyor. Her kural için örnekler verilerek konu daha anlaşılır hale getiriliyor.
- 00:07Kısaltmaların Tanımı ve Önemi
- Bu videoda yazım kuralları içerisinde yer alan kısaltmalar ve bunlara dikkat edilmesi gereken hususlar anlatılacaktır.
- Bir sözcüğün, ismin, terimin daha pratik olması adına yazarken bir harfinin ya da birkaç harfinin kullanılarak simgesel olarak ifade edilmesine kısaltma denir.
- Kısaltmalarda herkesin aynı şeyi anlaması için belirli kurallara uymak gerekir, örneğin TDK herkesin Türk Dil Kurumu anlamasını gerektirir.
- 00:56Kısaltma Kuralları
- Ülke, kitap, dergi, kurum ve yön adlarının her kelimesinin ilk harfi alınır ve bu harfler tamamı büyük yazılır, örneğin TBMM, THY.
- Bazı kısaltmalarda sadece ilk harfler alınmayabilir, özellikle son kelimede yer alan birkaç harf alınabilir ve uyumluluk için aradaki kelimelerin harfleri atlanabilir, örneğin BOTAŞ, İGDAŞ, ASELSAN.
- İki kısaltmalar arasında kesinlikle nokta konulmaz, ancak TC ve T kısaltmalarında araya nokta konulur.
- 02:55Ölçü Birimleri ve Diğer Kısaltmalar
- Uluslararası kullanımı olan ölçü birimlerinde kısaltmalar küçük harflerle yazılır, örneğin metreyi küçük m şeklinde, santimetreyi cm şeklinde kısaltabiliriz.
- Birinci ve ikinci maddelerde belirtilmeyen sözcük ve sözcük gruplarının kısaltmasında ilk harf onunla birlikte kelimedeki temel harfler alınır, örneğin İng., Mah., Av., Fiz.
- Kısaltılan kelimeler eğer özel isim, ünvan veya rütbe ise büyük harflerle başlar, değilse küçük harfle başlar.
- 04:05Kısaltmalara Gelen Ekler
- Küçük harflerle yapılan kısaltmalara ekler, kelimenin okunuşuna göre getirilir, örneğin kilogramdan kg'dan.
- Büyük harflerle yapılan kısaltmalara ekler, kısaltmanın okunuşuna göre getirilir, örneğin THY'ya, TDK'nun.
- Birinci ve ikinci maddenin dışında kalan, bir kelime gibi okunan kısaltmalara ekler, kelimenin okunuşuna göre getirilir, örneğin İGDAŞ'ın, ASELSAN'ın.
- 05:33Noktalama İşaretleri ve Özel Durumlar
- Numara kelimesinin kısaltması NO şeklinde yapılır ve yazıldığı gibi okunur, ekte Nolu şeklinde gelir.
- Bir kısaltmanın sonunda nokta varsa veya üs işareti ile bitiyorsa, kısaltmadan sonra kesme işaretini kullanmaya gerek yoktur.
- Sert ünsüzle biten kısaltmalardan sonra gelen ekler, kısaltmanın okunuşunu değiştirmez, örneğin RTÜK'e, TÜBİTAK'a.