Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir eğitimci tarafından sunulan Türkçe edebiyat ve dil bilgisi alanındaki deneme sınavının çözümlerini içeren eğitim içeriğidir. Eğitimci, Instagram'da canlı yayında yaptığı deneme sınavının sorularını bu videoda tekrar çözmektedir.
- Videoda, Eski Türk Edebiyatı, Türkçe dil bilgisi ve şiir konularında çeşitli sorular ele alınmaktadır. İçerik, edebi sanatlar (lef neşir), aruz işlemleri, nazım şekilleri, vezin kuralları, metin alma, redif, müreddef, musammat gibi edebi kavramlar ve muamma çözme teknikleri üzerine odaklanmaktadır.
- Eğitimci, her soruyu detaylı bir şekilde açıklamakta, doğru cevaba nasıl ulaşılacağını adım adım göstermekte ve yanlış seçeneklerin neden yanlış olduğunu anlatmaktadır. Ayrıca, bu soruların ÖABT'de sorulmuş olup olmadığı ve merkezi sınavlarda sorulma olasılığı hakkında da bilgi vermektedir.
- 00:01Eski Türk Edebiyatı Deneme Çözümü Tanıtımı
- Instagram'da yapılan canlı yayında Eski Türk Edebiyatı alanında merkezi sınav sorularına yakın ayarda on sorudan oluşan mini bir deneme çözümü yapılmıştır.
- Bu deneme, konuşmacının kendi soruları olup, bugüne kadar ÖABT'de sorulmuş soru tipleri olmayıp merkezin sorması muhtemel soru tipleridir.
- Soruların hepsi özgündür ve ağırlık ve zorluk derecesi bakımından merkezi sınavlara yakın olmasına özen gösterilmiştir.
- 01:19Lef Neşir Sorusu
- Fuzuli'nin "Su Kasidesi"nden alınan beyitte şair lef neşir edebi sanatına dayanarak teşbih ve tezat ilgileri kurmuştur.
- Beyitte "men" ile "mest" arasında teşbih ilgisi, "men" ile "zahitler" arasında tezat ilgisi vardır.
- Yanlış olan seçenek, "men" ile "zühhat" arasında tezat ilgisi olduğunu iddia eden D seçeneğidir.
- 04:14Şehname Hakkında Bilgi
- Şehname, İran'ın milli destanıdır ve Türk edebiyatında da bu destanın etkisiyle Osmanlı tarihine dair şehnameler kaleme alınmıştır.
- Bu şehname, Sultan II. Osman dönemi olaylarını ihtiva eden ve Gaizade Nadi tarafından yazılan bir eserdir.
- Eser, aruzun feguli feguli feguli fevul kalıbıyla kaleme alınmış, 1956 beyitten oluşmuş ve 1621 yılında başlayan Nestan seferinin anlatıldığı kısmı önemlidir.
- 05:23Aruz İşlemi Sorusu
- Yahya Kemal Beyatlı'nın "Sana dün bir tepeden baktım aziz İstanbul görmedim gezdiğim, sevmediğim hiçbir yer" şiiri incelenmiştir.
- Şiirde "görmedim, gezmediğim, sevmediğim hiçbir yer" kalıbı remel bahri'nin 15 heceden oluşan meşhur yaygın kalıbıdır.
- "Baktım" kelimesi ünsüzle bitmiş, "tüm" kelimesi ünsüzle bitmiş, "aziz" kelimesi ayla başlamış olmasına rağmen, şair "vaslı ayn" olarak kabul etmiştir.
- 07:40Nazım Şekilleri Sorusu
- Dört mısralık tekment, aruzun failatun failun kalıbıyla yazılır ve iki fail bir kalıbıyla yazılır.
- Terbiye, dört mısralık tekment terbiyeyi tanımlamış bir gazeli metnin önüne ikişer mısra eklenerek yazılır ve kafiye düzeni aaa b b b a c, cc a şeklindedir.
- Tardiye, beşer mısralı bendlerden oluşur ve kafiye düzeni a, a, a, a b, c, cccb, d, d d, db şeklindedir.
- Müstezat (ziyade), gazelin beyitleri oluşturan mısraların altına kısa mısralar eklemek suretiyle yazılan ve eklenen mısraların anlam bütünlüğü oluşturması esasıyla oluşturulan nazım şeklidir.
- Kıta, nazım gibi matla ve mahlas bulundurmaz, aa, xa şeklinde kafiyelenir ve iki beyit olabileceği gibi daha uzun örnekleri de yazılmıştır.
- 09:37Nef'in Şiirleri Hakkında Soru
- Nef'in "Nutka gelsem, nefi mucizevi İsa gibi beyti mamur mani hanımıdır benim" beytinden çıkarılamaz olan seçenek sorulmuştur.
- Şair şiirlerini özgün olarak nitelendirmektedir ve kendini Hazreti İsa'ya benzetmektedir.
- Şair şiirinin anlamını kutsal bir makama benzetmiştir, ancak şiirinin anlamını kuş yuvası olarak hayal etmiştir ifadesi çıkarılamayan seçenek olarak belirlenmiştir.
- 11:47Türkçe Dil Bilgisi Sorusu Çözümü
- Cümlede "bir hilekar" veya "bir hileci" ifadeleri kullanılabilir, "sevgili" kelimesi parantez içinde kullanılabilir.
- Cümlede "zagı halim be koyup zülfü siyahın" ifadesinde "za hal beynini" veya "karga beynini" şeklinde çevrilebilir.
- Karga, diğer kuşları avlamak üzere tuzağa konulan kuşa "ben" olarak koyarak, şairin gönlünü (doğanı) avlamıştır.
- 13:48Kuş Avlama Yöntemi ve Sıralama
- Karadeniz'de kullanılan kuş avlama yönteminde, A şeklinde tuzaklar vadilere gerilir ve alıcı kuşlar (doğan, şahin) bu tuzağa düşer.
- Sıralamada önce tuzağın kurulması, sonra beklenen şeyin konulması gerekir.
- Doğru cevap B seçeneğidir: "Siyah saçını A yapıp karga benini de onun içine koyup doğan kuşu olan gönlümü avladı."
- 16:21Metin Tamiri Sorusu
- Metin tamiri sorusunda "sineği suzan'ın müze zahm sanma ki nokta nokta koymuş nokta nokta tesir için ebru değil, gönül bakın değil" cümlesinde özne en sona bırakılmıştır.
- Vezin analizinde "failatun, failatun, failatun failin" kalıbı olduğu görülür.
- Boşlukların ilkinin kapalı-açık heceden oluşan iki heceli bir kelime olabileceği, ikinci boşluğun kapalı-açık kapalı olabileceği belirlenir.
- 17:40Vezin ve Metin Alma
- İki heceli, birincisi kapalı ikincisi açık bir kelime olabileceği gibi tek heceli de metin alınabilen bir Türkçe hecedir.
- Baş şairlerin vezinde sıkıştıklarında metni alabilecekleri bir Türkçe hecedir, ancak durup dururken demet almazlar.
- Metin alma için vezine uygun kelimeler seçilir ve anlam unsurları da dikkate alınır.
- 19:02Şiir Analizi
- "Sin-i suzan, suzan'ın zahm-ı nahun" beytinde "teshir" kelimesi "elde etmek, ele geçirmek" anlamına gelir.
- Şiirde "ateşe nal koymak" ifadesi, sevgilinin kaşlarını elde etmek için yapılan bir büyü işlemidir.
- Tırnak izi ile benzerlik taşıyan ve "sine-i suzan"la anlam ilişkisi olan "nal" kelimesi vezine uygun olarak seçilir.
- 21:47Vezin ve Anlam İlişkisi
- Boşluk doldurma soruları sadece vezinle çözülmüyor, anlamını da devreye girmek gerekiyor.
- Vezin kadar anlamlı önemlidir, bu nedenle bu tür sorulara alışmak faydalıdır.
- Sekizinci sorunun cevabı "ateşe nal" yapısıdır.
- 22:36Şiir Türleri
- "Hatun belirdi, aia firkat nişanıdır, tuttu cihanı dut kıyamet nişanıdır" beyti mefkulu failatun mefa'il-failun kalıbıyla yazılmıştır.
- Bu beyit redifli bir şiirden alınmıştır ve kaside veya gazelin matlabe olabilir.
- Musammat özellik göstermez, musammat gazeller ve kasideler kafiye taşımaz ve aruzun iki eşit parçaya bölünebilen kalıplarıyla yazılır.
- 24:34Kelime Bilimi
- "Yaralı" kelimesini karşılayan "yaraydı", "gizli" anlamına gelen "mestur", "sır" anlamına gelen "raz" ve "yanık" anlamına gelen "suz" kelimeleri vardır.
- "Satır" kelimesini karşılayan bir kelime bu beyitte yoktur.
- 26:02Muamma
- "İsmi Davut" ve "Namı Davut" gibi başlayan beyitler muamma olarak adlandırılır.
- Muamma, özel isim sorulmuş bir üslup özelliğidir.
- Muamma'da "zülfeyn" iki dal harfini, "hane" ise ev anlamına gelir ve bu şekilde "Davut" ismi ortaya çıkar.
- 27:57Video Kapanışı
- Instagram'da canlı yayında soruların çözümüne yer verilir ve akademik oda kanalı ile kendi kanalında tekrar yapılır.
- Bu denemede dört ve dokuzuncu soru başka hiçbir yerde bulunamayacak iki soru tipidir.
- Bir sonraki video edebi sanatlara dair olacak.