Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, "Aker Hoca" olarak hitap edilen bir öğretmenin öğrencilere Türkçe dilbilgisi konularından sözcükte yapı ünitesini anlattığı eğitim içeriğidir.
- Videoda sözcükte yapı ünitesinin önemi, ÖSYM sınavlarında çıkabilecek soru kalıpları ve çözüm yöntemleri ele alınmaktadır. İçerik, sözcükte yapı konusunun üç bölümden oluştuğunu (kökler, ekler ve yapı) belirterek başlamakta ve ilk bölümde köklerin işleneceğini açıklamaktadır. Öğretmen, kök türünü belirlemek için "mek-mak" yönteminin yanlış olduğunu ve sözcüğün cümledeki anlamına bakmanın önemini örneklerle anlatmaktadır.
- Videoda "oynamak", "uyku", "birikim", "başarı", "etki", "atkı", "bitki", "eğitim", "öğretim" gibi kelimelerin kökleri ve anlamları detaylı şekilde açıklanmaktadır. Ayrıca, bir sonraki videoda yansıma kök, sesteş kök ve ortak kök konularının işleneceği belirtilmektedir.
- 00:07Sözcükte Yapı Ünitesi Hakkında Genel Bilgi
- Sözcükte yapı ünitesinde ÖSYM her sene genellikle bir soru sorarken, bazen iki soru da sorabilir.
- 2022 hem lisans hem de önlisans sınavlarında ÖSYM sözcükte yapıdan soru sormamıştır.
- Son on yılda bu üniteden soru gelmekteydi ve gelebileceğine dair garantisi yoktur.
- 01:55Sözcükte Yapı Ünitesindeki Soru Kalıpları
- Sözcükte yapı ünitesinde üç farklı soru kalıbı vardır ve sınavda bunlardan biri sorulacaktır.
- Birinci soru kalıbı: Beş kelimenin altını çizer ve "hangisi kök türü bakımından diğerlerinden farklıdır?" sorar.
- İkinci soru kalıbı: Parçayla ilgili verilen bilgilerden hangisinin yanlıştır şeklinde karma dilbilgisi sorusu sorar.
- Üçüncü soru kalıbı: Beş kelimenin altını çizer ve "hangisi yapı bakımından diğerlerinden farklıdır?" sorar.
- 07:34Kök Bulma Yöntemleri
- Kök bulurken "mek-mak" ekini kullanmak yanlıştır, bunun yerine sözcüğün cümledeki anlamına bakılmalıdır.
- Sözcüğün en küçük anlamlı parçası kök olduğu iddiası yanlıştır, kök bulunurken köküyle tamamı arasında anlam bağı olup olmadığına bakılmalıdır.
- "Mek-mak" ekini sadece isim ve fiili ayıramayan, altyapısı olmayan insanlar için kullanabilirsiniz, bu soru kalıbı çözülürken kullanılmaz.
- 12:16Sözcük Kökleri ve Anlam Bağları
- Bir sözcüğün kökü, sözcüğün tamamı ile anlam bağına sahip olmalıdır, aksi takdirde kök yanlış bulunmuştur.
- "Oynamak" sözcüğünün kökü "oyun" kökünden gelir, "uyku" sözcüğünün kökü ise "uyumak" fiilinden gelir.
- "Birikim" sözcüğünün kökü "bir", "başarılı" sözcüğünün kökü "baş", "öksüz" sözcüğünün kökü "ök" olarak belirtilmiştir.
- 14:57Sözcük Kökleri Örnekleri
- "Kuzey" sözcüğünün kökü "kuz" (gölge demektir), "güney" sözcüğünün kökü ise "gün" olarak açıklanmıştır.
- "Bekliyor" sözcüğünün kökü "bek", "topluyor" sözcüğünün kökü "top", "bekçi" sözcüğünün kökü "bek" olarak belirtilmiştir.
- "Doğunun" kökü "doğmak", "batının" kökü "batmak", "büyük kelimesinin" kökü "büyümek", "kıssanın" kökü "kısmak", "ışık kelimesinin" kökü "ışımak" olarak açıklanmıştır.
- 17:55Kök Bilgisinin Sınavlarda Kullanımı
- Kök bilgisi sınavlarda "kök türü bakımından farklı olan kelime" sorularında kullanılır.
- 2018 lisans sınavında "güney kıyıları, bölgeye düşen yıllık yağış miktarı" cümlesinde "güney" isim kökü, "bölge" fiil kökü, "yıllık" isim kökü olarak değerlendirilmiştir.
- 2019 lisans sınavında "kapının aralığından işık uyanırdı" cümlesinde "aralık" kelimesinin kökü isim kökü olarak belirlenmiştir.
- 22:10Kök Bilgisi ve Örnekler
- Kök bilgisini öğrenmek ve soruları çözmek için isim veya fiil köküne bakmak gerekir.
- "Etki" kelimesinin kökü "etmek"tir, çünkü bir şey bize etki eder ve etkili olur.
- "Atkı" kelimesinin kökü "atmak"tir çünkü boynuma atılan şey atkıdır.
- 23:05Fiil Kökleri
- "Bitki" kelimesinin kökü "bitmek"tir çünkü yerde biten şeye bitki denir.
- "Eğitim" kelimesinin kökü "eğitmek"tir ve Kıpçak Türkçesinden "egit" kökünden gelir.
- "Öğretim" kelimesinin kökü "öğretmek"tir.
- 23:42İsim Kökleri ve Özel Durumlar
- "Uzak" kelimesinin kökü "uz"tir, isim köküdür çünkü "az gittim" yerine "uz gittim" denir.
- "Umut" kelimesinin kökü "ummaktan" gelir ve ummak fiil köküdür.
- "Arkadaş" kelimesinin kökü "arka" isim kökünden gelir, arka çıkandan arkadaş olur.
- 24:50Sevgi ve Sevda
- "Sevgi" kelimesinin kökü "sevmek"tir ve fiil köküdür.
- "Sevdanın" kökü yoktur çünkü sevda Arapçadan gelir.
- Sevgi herkese verilirken, sevda sadece tek bir kişiye verilir.
- 26:02Diğer Kök Örnekleri
- "Yapım" kelimesinin kökü "yapmak"tir, yaptığınız şey yapıya dönüşür.
- "Söylemek" sözcüğünün kökü "söz"tir çünkü söyledikiniz şey sözdür.
- Kök bilgisinde soru gelen isim köküyle fiil kökünü bitirmek gerekir.
- 27:04Gelecek Videoda Anlatılacaklar
- İkinci videoda yansıma kök, sesteş kök ve ortak kök anlatılacaktır.
- ÖSYM'nin sorduğu sorularda sadece isim kökü ve fiil kökü aranmalıdır.
- Soru bankaları ve denemeleri çözerken yansıma, sesteş ve ortak kök bilgisi gereklidir.