Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmen tarafından sunulan Türkçe dilbilgisi eğitim içeriğidir. ÖSYM sınavlarında çıkabilecek kafiye konularını detaylı şekilde anlatmaktadır.
- Video, kafiye ve redif kavramlarının tanımıyla başlayıp, kafiye türleri (yarım kafiye, tam kafiye, zengin kafiye, cinaslı kafiye ve tunç kafiye) ile kafiye örgüsü (düz kafiye, çapraz kafiye, sarmal kafiye, örüşük kafiye ve mani tipi kafiye) konularını kapsamaktadır. Teorik bilgilerin ardından örneklerle uygulamalı bir yapıya sahiptir.
- Videoda ayrıca kafiye ve redif arasındaki farklar vurgulanmakta, yazılışları aynı ancak anlam ve görevleri farklı olan kelimelerin kafiye olduğu, yazılışları, anlam ve görevleri aynı olan kelimelerin ise redif olduğu belirtilmektedir. Divan şiirinde rastlanan uzatma işareti bulunan ünlülerin iki ses sayıldığından tam kafiye oluşturduğu ve tek başına ünsüzle birlikte kullanıldığında üç ses sayıldığından zengin kafiye oluşturduğu da açıklanmaktadır.
- 00:06Kafiye ve Redif Tanımı
- Videoda kafiye, redif, kafiye türleri ve kafiye örgüsü hakkında bilgiler verilecek.
- Kafiye (uyak), dize sonlarında yazılışları aynı, anlam ve görevleri farklı olan kelime veya eklerin oluşturduğu ses benzerliğidir.
- Redif ise dize sonlarında yazılışları, anlam ve görevleri aynı olan ses benzerlikleridir.
- 01:16Kafiye Örnekleri
- "Orhan zamanında kalma, orhan zamanından kalma bir duvar" örneğinde iki ses benzerliğine dayalı bir tam kafiye vardır.
- "Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar unutuşun otunç kapısını zorlar" örneğinde üç ses benzerliğine dayalı bir zengin kafiye vardır.
- "Kör olası çöpçüler aşkımı süpürmüşler" örneğinde çöpçülerde çokluk eki, süpürmüşlerde şahıs eki olduğu için üç ses benzerliğine dayalı zengin kafiye oluşur.
- 03:32Redif Örnekleri
- "Bahar olur, yaz olur, göller dolu ördek olur, kaz olur" örneğinde "olur" kelimeleri geniş zaman eki olarak aynı görevde kullanıldığı için rediftir.
- "Şimşek gibi bir semte atıldık, yedi koldan şimşek gibi Türk adlarının geçtiği yoldan" örneğinde "koldan" ve "yoldan" ayrılma hal eki olarak aynı görevde olduğu için rediftir.
- "Yaslı yollar, dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar" örneğinde "yaslı yollar" ifadesindeki eklere bakıldığında "yaslı" sıfat-fiil eki, "yollar" çokluk eki olarak aynı görevde kullanıldığı için rediftir.
- 07:16Kafiye Türleri
- Yarım kafiye, dize sonlarındaki anlam ve görev bakımından aynı olmayan, tek ses benzerliğine dayalı kafiyedir.
- Tam kafiye, dize sonlarındaki iki ses benzerliğine dayalı ve görevleri aynı olmayan kafiyedir.
- Zengin kafiye, dize sonlarında ikiden fazla ses benzerliğine dayanan ve görevleri aynı olmayan kafiyedir.
- Cinaslı kafiye, yazılışları aynı, anlamları farklı sözcüklerin bir arada kullanıldığı şiirlerde yer alan kafiyedir.
- 10:08Tunç Kafiye ve Zengin Kafiye
- Tunç kafiye, bir kafiyeli sözcüğün diğerinin içinde geçmesiyle oluşan kafiye türüdür.
- ÖSYM sınavlarında tunç kafiye yerine "zengin kafiye" olarak sorulmuştur.
- "Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla sar bütün kumsalları, o dolaşıp saçımı şimdi bu çınlama eylemi" örneğinde "çınlama" eylemi "saçınla" kelimesinin içinde aynen geçer ve beş ses benzerliğine dayandığı için ÖSYM tarafından zengin kafiye olarak sorgulanmıştır.
- 11:43Kafiye Ölçüsü ve Şemaları
- Düz kafiye: aaaa, aaa b, a b b veya beyitte aa b, b şeklinde kafiye düzenidir.
- Çapraz kafiye: a b, a b şeklinde, bir, üç, iki, dört mısralar kafiyelidir.
- Sarmal kafiye: bir ile dört, iki ile üç kafiyelidir.
- Örüşük kafiye: a b a, b c b c, d c d c şeklinde, iki mısra bir ve üçte yer alır.
- Mani tipi kafiye: tek dörtlüklerden oluşan ve a b a veya a a a şeklinde kafiye örgüsüdür.
- 13:25Kafiye ve Redif Uygulamaları
- "Günler geçti, yaş altmış oldu, döküldü yaprağım, güllerim soldu, gemi yükün aldı, gam ile doldu" örneğinde "ol, sol, dol" fiilleri geçmiş zaman eki olarak redif oluştururken, "olmak, solmak, dolmak" tam kafiye örneğidir.
- "Nihayetsiz çöllerin üstünden hep beraber geçerken, bulmadılar ne bir ot, ne bir yosun, ürkmeden su içsinler yavaşça, susun susun, bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler" örneğinde "beraber, yosun, susun" tam kafiye, "yosun, susun" zengin kafiye ve sarmal kafiye örgüsüdür.
- "Güzeller güzeli çarşıya çıkma, çok sağları mezara sokar, gözlerin allah'ın seversen hışm ile bakma, korkarım cihanı yakar gözlerin" örneğinde "çıkmak, bakmak" fiilleri olumsuzluk eki olarak redif oluştururken, "k" harfleri yarım kafiye, "gözlerin" redif ve "sokmak, yakmak" yarım kafiye oluşturur, çapraz kafiye örgüsüdür.
- "Hafif olsaydık bir rüzgardan yer alsaydık, şu bulut kervanında, güzele ve yeniye doğru koşan, bu sonrasısız gidişin bir yanında" örneğinde "dan, an" ayrılma hal eki ve sıfat-fiil eki olarak tam kafiye, "kervanında, yanında" redif ve "an" harfleri tam kafiye oluşturur, çapraz kafiye örgüsüdür.
- 20:50Kafiye Örgüsü ve ünlüler
- Nur yağmur şeklinde ve şafak ve başak'taki örneği çıkararak b şeklinde bir çapraz kafiye örgüsü oluşturuldu.
- Divan şiirinde rastlanan, üzerinde uzatma işareti bulunan ünlüler iki ses sayıldığından tam kafiye oluşturur.
- Bu ünlüler bir ünsüzle birlikte kullanıldığında üç ses sayıldığından zengin kafiye oluşturur.
- 21:23Kanal Bilgileri ve Tavsiyeler
- Türkçe'nin kurduğu YouTube kanalında dilbilgisi ile ilgili konu anlatım videoları ve her konu için yirmibeş örnekle uygulama videoları bulunmaktadır.
- Kafiye ve redif konusu edebiyatta her yıl çıkan bir konudur ve bunu halledebilmek için ekler konusunu kusursuz bir biçimde bilmek gerekir.
- Ekleri bilmeyen kafiye ve redifi çözümleyemez, bu nedenle kanaldaki ekler konusunu dinlemek önemle tavsiye edilmektedir.