Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisi konularını anlattığı eğitim içeriğidir. Öğretmen, eylemsizlerin son videosu olarak zarf fiilleri (bafil veya ulaş) konusunu ele almaktadır.
- Video, zarf fiillerin nasıl oluştuğunu, eklerini ve özelliklerini detaylı şekilde açıklamaktadır. Öğretmen önce zarf fiillerin yapım eklerini ve bunların kodlamalarını anlatır, ardından bu ekleri alan kelimelerin durum zarfı veya zaman zarfı olarak kullanıldığını ve cümlede zarf tümleci oluşturduğunu açıklar. Ayrıca fiilimsilerin (isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil) türleri ve özellikleri örneklerle gösterilmektedir.
- Video, KPSS sınavına hazırlık amacıyla 2021 KPSS lisans sorusunun çözümüyle devam etmekte ve on adet cümle üzerinden fiilimsilerin tespit edilmesini gerektiren bir etkinlik gerçekleştirilmektedir. Öğretmen, fiilimsilerin cümle içindeki görevlerini, zarf tümleci olarak nasıl tespit edileceğini ve fiilimsi gruplarının nasıl oluşturulacağını örneklerle açıklamaktadır.
- 00:10Zarf Fiil Kavramı
- Zarf fiil, diğer fiilimsileri gibi fiil köklerine belirli ekler alarak oluşur.
- Zarf fiiller geçmiş yıllardaki kodlamalarla öğrenilebilir, ancak bazıları kodlamaya uymaz.
- Zarf fiiller, fiil köklerine "ipince", "eli kanamadan", "dikça", "ara ermez", "maksızın", "meksin" gibi eklerle oluşur.
- 02:14Zarf Fiillerin Özellikleri
- Bu ekleri alan fiiller cümlede sözcük türü olarak zarf olur.
- Zarf fiiller genellikle durum zarfı veya zaman zarfı olarak kullanılır, miktar, yer-yön veya soru zarfı olarak kullanılmaz.
- Zarf fiiller cümlede genel olarak zarf tümleci olarak kullanılır.
- 04:03Zarf Fiillerin İstisnai Özellikleri
- Zarf fiil ekleri isim çekim eki almaz, ancak bazı istisnalar vardır.
- Zarf fiiller kip ve kişi ekleri alamaz, yüklem olamaz.
- Zarf fiiller, isim fiil ve sıfat fiil gibi fiil çekimine girmeyen eylemlerdir.
- 04:58Eylemsizler ve Zarf Fiiller
- Eylemsizler, fiil gövdesine eklerle getirilen ve fiilden zarf olan eylemlerdir.
- Zarf fiiller, eylemin nasıl veya ne zaman yapıldığını bildiren eylemsizlerdir.
- Zarf fiiller cümlede eylemin hemen önünde olmak zorunda değil, araya başka sözcükler girebilir.
- 08:15Zarf Fiillerin Türleri
- Zarf fiiller durum zarfı (durmadan, ağladıkça) veya zaman zarfı (uyumadan, görür görmez) olarak kullanılır.
- Zarf fiiller olumsuz çekime girebilir (uyumadan, görmezden), ancak durum zarfları genellikle olumsuz çekime girmez.
- Zarf fiiller, kendinden önceki sözcüklerle öbekleşerek "zarf fiil öbeği" oluşturabilirler.
- 14:18Zarf Fiil Öbekleri
- Zarf fiiller kendinden önceki sözcüklerle yapı ve anlamsal bir birliktelik kurarak zarf fiil öbeği oluştururlar.
- Zarf fiil öbekleri genellikle cümlede zarf tümleci olarak kullanılır.
- 15:16Zarf Fiil Öbekleri
- Cümlelerde yüklem test edildiğinde, "rahat etmek" gibi yardımcı eylemle kurulmuş birleşik eylemler bir bütün olarak alınmalıdır.
- Zarf fiil öbekleri, eylemsiz olarak tek bir kelime değil, kendinden önceki sözcüklerle birleşerek bir zarf fiil öbeği oluşturur.
- Sıfat fiil grubunda sondaki kelimenin sıfat fiil olduğu, isim fiil grubunda isim fiil olduğu gibi, zarf fiil grubunda da sondaki kelimenin zarf fiil olduğu önemlidir.
- 17:23Zarf Fiil Öbeklerinin Özellikleri
- Zarf fiil öbekleri parçalanamayan bir unsur olup, cümlenin "nasıl" veya "ne zaman" sorusuna yanıt verdiği için zarf tümleci olarak adlandırılır.
- Bir eylemsi grubunun içinde başka eylemsiler de olabilir, ancak grubun adını veren sondaki kelimedir.
- Zarf fiil öbekleri, eylemin doğrudan önüne gelmek zorunda değil, araya başka ögeler girebilir.
- 19:20Madam Meden Ekinin Kullanımı
- Madam meden eki fiile geldiğinde ve "nasıl" veya "ne zaman" sorusuna yanıt verdiğinde zarf fiil görevinde kullanılır.
- "Konuşmadan gitmişler" örneğinde madam meden eki fiilimsi ekidir ve eylemi durum bakımından tamamlayan bir zarf yapar.
- Aynı ekin "konuşmadan bir şey anlamadım" örneğinde isim fiil eki olarak kullanılır ve "dan" eki çıkarma, ayrılma, hal ekidir.
- 22:31İnce İnce Ekinin Kullanımı
- İnce ince eki fiillere gelirse zarf fiil yapar ve fiilimsi ekidir.
- İnce ince eki isimlere gelirse zarf yapar ve fiilimsi değildir.
- "Düzenli çalışınca" örneğinde fiile gelen ince ince eki fiilimsidir ve zarf fiil yapar.
- 25:07KPSS Sorusu
- 2021 KPSS sorusunda numaralanmış fiilimsilerin tür bakımından ikişerli gruplandırılması istenmiştir.
- Fiilimsilerin türleri belirlenirken, fiilden sıfat yapanlar sıfat fiil, fiilden isim yapanlar isim fiil olarak sınıflandırılır.
- "Gelen olay" örneğinde fiil ismi etkileme durumunda fiilden sıfat yapıldığı için sıfat fiildir.
- 26:21Fiilimsilerin Çeşitleri
- Fiilimsiler üç ana türden oluşur: isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil.
- Sıfat fiil, fiilden sıfat yapılarak oluşturulur ve isim çekim eklerini alabilir.
- Isim fiil, fiilden isim yapılarak oluşturulur ve isim çekim eklerini alabilir.
- Zarf fiil, fiilden zarf yapılarak oluşturulur ve fiili etkiler.
- 28:15Fiilimsilerin Örnekleri
- "Okuduğu yazı" cümlesinde "okuduğu" sıfat fiil olarak kullanılmıştır.
- "İnsan yurdunu severek büyür" cümlesinde "severek" zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- "Gafil ulaç beni görür görmez yanıma geldi" cümlesinde "görür görmez" zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- "Yağmur durmaksızın iki gündür yağdı" cümlesinde "durmaksızın" zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- 29:54Fiilimsilerin Kullanımı
- "Çocuklar güle oynaya dikkat, gün batarken eve vardı" cümlesinde "gule oynaya" ve "batarken" iki ayrı zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- " Arkadaşım size bunları söylemeyi unutmuş" cümlesinde "söylemeyi" isim fiil olarak kullanılmıştır.
- "Ne istediğini bilen insanlar her zaman kazanır" cümlesinde "ne istediğini bilen" sıfat fiil öbeği olarak kullanılmıştır.
- "Bir yerde oturup biraz dertleştik" cümlesinde "bir yerde" ve "biraz" iki ayrı zarf fiil olarak kullanılmıştır.
- "Bana çocuk gibi bağırmasından bıktım" cümlesinde "bağırmasından" isim fiil olarak kullanılmıştır.
- "Kışın kızakla kaymak hoşuma giderdi" cümlesinde "kızakla kaymak" isim fiil öbeği olarak kullanılmıştır.
- 34:22Öğrencilere Tavsiyeler
- Öğrenciler dil bilgisini kafala soru bankasındaki eylemsi testlerini mutlaka çözüp çözümlerini okumalıdır.
- Konu soru bankasına geçip KPSS soru bankasındaki eylemsi sorularını çözmelidirler.