Yapay zekadan makale özeti
- Kısa
- Ayrıntılı
- Bu video, bir öğretmenin Türkçe dilbilgisinde sıfat türlerini anlattığı kapsamlı bir eğitim içeriğidir. Öğretmen, öğrencilere hitap ederek konuyu detaylı şekilde açıklamaktadır.
- Video, sıfatların iki ana başlıkta incelenmesini içermektedir: niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları. Belirtme sıfatları alt başlıkları olarak işaret, sayı, belgesiz ve soru sıfatları olarak ele alınmaktadır. Ayrıca sıfat yapan "ki" ile ilgi zamir olan "ki" arasındaki farklar, sıfatlarda pekiştirme konusu ve adlaşmış sıfatlar gibi konular da örneklerle açıklanmaktadır.
- Video, ÖSYM sınavlarında sıkça çıkan sıfatlar konusunu ele almakta ve her bir sıfat türünün tanımını yaparak örnekler vermektedir. Öğretmen, 24 dakika süren bu videoda her bir başlığı ayrı ayrı anlatan kısa videolar da geleceğini belirtmektedir.
- 00:09Sıfat Türleri ve Video İçeriği
- Bu videoda sıfat (ön ad) konusu incelenecek ve sıfatlar niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olmak üzere iki ana başlıkta ele alınacak.
- Belirtme sıfatları işaret, sayı, belgesiz ve soru sıfatı olmak üzere dört alt başlıkta incelenecek.
- Sıfat yapan "ki" ile ilgi zamir olan "kin" arasındaki fark, sıfatın ne olduğu, sıfatlarda pekiştirme ve adlaşmış sıfat konuları da ele alınacak.
- 00:56Sıfatların Tanımı ve Niteleme Sıfatları
- Sıfatlar, adları niteleyen veya belirten sözcüklerdir.
- Niteleme sıfatları, adı renk, yön, şekil gibi özelliklerle niteleyen ve isme sorulan "nasıl" sorusuna cevap veren sözcüklerdir.
- Niteleme sıfatları örnekleri: küçük çocuk, kapkara bulutlar, eski bir ev, kurumuş yapraklar, tatlı bir ses, güzelim börekler.
- 02:31Belirtme Sıfatları
- Belirtme sıfatları işaret, sayı, soru ve belgisizlik yönüyle incelenir.
- İşaret sıfatları, işaret sözcükleri bir ismin önüne geldiğinde işaret sıfatı görevinde kullanılır.
- İşaret sıfatlarından sonra virgül kullanılmaz, aksi takdirde sözcükler şahıs zamiri dönüşür.
- 04:41İşaret Sıfatları ve İşaret Zamirleri Arasındaki Fark
- İşaret anlamı taşıyan sözcükler önündeki bir adı işaret ederek belirtiyorsa işaret sıfatıdır, ismin yerini tutuyorsa işaret adıdır.
- İşaret sıfatları çekim eki alıp ismin yerini tutarsa işaret adı olur.
- "O" sözcüğü işaret sıfatı, işaret zamiri ve şahıs zamiri olarak kullanılabilir.
- 06:52Sayı Sıfatları
- Sayı sıfatları, varlıkları sayı yönüyle belirten sözcüklerdir.
- Asıl sayı sıfatı, isme sorulan "kaç" sorusunun cevabıdır.
- Sıra sayı sıfatları, "ince ince iki" ile oluşturulabilir veya "ilk" ve "son" sözcükleri gibi sözcüklerden oluşabilir ve isme sorulan "kaçıncı" sorusunun cevabıdır.
- 08:09Sayı Sıfatları
- Birleştirme sayı sıfatları, sayılara "er" eki getirilerek oluşturulur ve "kaçar" sorusunun cevabıdır.
- Kesir sayı sıfatları, varlıkların parçalarının bütüne olan oranlarını gösteren sıfatlardır ve yüzde, yarım, çeyrek gibi ifadelerle kullanılır.
- 09:24Belgesi Sıfatlar
- Belgesi sıfatlar (bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, bir takım, hiçbir, herhangi bir) ismin önüne gelerek onu belirtmek şartıyla kullanılır.
- "Bir" sözcüğü herhangi bir anlamında kullanılırsa belgesi sıfattır, sayı anlamında kullanılırsa sayı sıfatıdır.
- Belgesi sıfatlar ismi belirtecek şekilde kullanılırsa belgesiz zamire dönüşür.
- 12:26Soru Sıfatları
- Soru sıfatları (nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar ve ne) ismin önüne gelerek onları belirtirse soru sıfatı görevinde kullanılmış olur.
- Soru anlamı taşıyan sözcükler ismi belirtecek şekilde kullanılırsa soru sıfatı, ismin yerini tutacak şekilde kullanılırsa soru olur.
- Bir ad hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir, ancak eş görevli sayılmaz ve araya virgül konulmaz.
- 15:29Sıfat Yapan Ki
- Türkçe'de üç tane "ki" vardır: bağlaç olan ki, sıfat yapan ki ve ilgi zamir olan ki.
- Sıfat yapan "ki" sözcüklerden sonra gelip eklendiği sözcüğü sıfat yapar ve yapım ekidir.
- Sıfat yapan "ki" ile ilgi zamir olan "ki"yi ayırt etmenin yolu: ilgi zamiri olan "ki" yerini tuttuğu isim cümleye getirildiğinde düşer ve kendisinden önce tamlayan eki gelir.
- 18:29Adlaşmış Sıfat
- Adlaşmış sıfat, niteleme sıfatları çekim eki alarak veya almadan niteledikleri isim düştüğünde o ismin yerini tutacak şekilde kullanılabilir.
- "İhtiyar adam" ifadesinde "ihtiyar" adlaşmış sıfat olarak kullanılmıştır.
- Adlaşmış sıfat özellikle sorulma dıkça dikkate alınmaz, sıfat sayısına dahil edilmemelidir.
- 19:52Adlaşmış Sıfat ve Zamir Farkı
- Belgisiz sıfat ve soru sıfatlarının önündeki isimler düşerse geriye kalan sözcük adlaşmış sıfat değil zamir olur.
- "Birçok insan" ifadesinde "birçok" belgisiz sıfat, "hangisine gideceğiz" ifadesinde "hangisine" soru zamiridir.
- Türkçede meslek adları ve bazı adlar sıfat olarak kullanılabilir, ancak bunlar adlaşmış sıfatlarla karıştırılmamalıdır.
- 21:17Unvan Sıfatları
- Unvan sıfatları, kişilerin meslek, rütbe, makam gibi sosyal statülerini belirten sözcüklerdir.
- Unvan sıfatları adların önünde de sonunda da gelebilir.
- Özel bir aradan sonra kullanılan ve akrabalık ilişkisi belirten unvan sözcükleri küçük harfle başlar ve unvan sıfatı görevinden çıkar.
- 22:45Sıfatlarda Pekiştirme
- Türkçe'de kurallı pekiştirme, sıfatın ilk ünlüye kadarki harfleri alınır ve MPRS harflerinden uygun olanı getirilir.
- "Tertemiz", "masmavi" ve "mosmor" sözcükleri kurallı pekiştirme örneğidir.
- İkilemeler ve diğer yollarla da pekiştirme yapılabilir, örneğin "sapasağlam" ve "yapayalnız" sözcükleri kurallı pekiştirme değildir.